24 Kasım 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

İKTİSADİ Kalkınma Buğday alıyoruz eçen hafta içinde iktisadi hayatı- mızla alâkalı birkaç karar, bir hadise ve bir radyo konuşması va- tandaşların dikkatini, dünyanın şu karmakarışık durumunda bir kere daha hükümetin iktisadi ve mali si- yasetine çekti. Hükümetin iktisadi ve mali riyaseti denilince de akla meş- hur kalkınmanın gelmemesine imkân yoktu. 13 Kasım tarihli "Zafer"de birinci sayfasının sağ üst köşesinde büyük bir fotoğraf çıktı. Resimde biri genç, diğeri yaşlı iki adamın bir şey imza- ladıkları görülüyordu. Genç adam Türkiye Dış İşleri Bakanlığa Millet- lerarası İktisâdi İşbirliği Teşkılatı Genel Sekreteri Meli nbeldi. Yaşlı adam ise Birleşik Amerikanın, Ankara'daki Büyük Elçisi Fietdher Warren idi. Bu fotoğrafın tam altın- da gene göze çarpacak bir başlık, vardı: "Dün imza edilen anlaşma gereğince Bırleşık Amerıkadan hu- bubat alac anlaşma ile memlekete getırılecek olan gıda mad- deleri ile hububatın değeri 46.300.000 dolar". u başlık altında verilen habere göre '""Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti 1le Amerika Birleşik Devletleri Hükü- meti arasında, Hariciye Vekâletinde imzalanan bir anlaşma gereğince, ürk Hükümeti, tatminkâr olmayan bir mahsul senesi neticesinde, gıda maddeleri ve bılhassa hububat ıhtıyacı Birleşik - Devletlerinden ürk Lirası ile ödenmek 46.300.000 — dolarlık zirait mahsuller satın alabilecektir." Gene habere göre bu anlaşma 1954 tarihli ziraat mahsulleri ticaretinin geliştirilmesi ve yardım konusundaki Amerikan kanununa istinaden imza- lanmıştı ve ilk değildi. Çünkü: "A- merika Birleşik Devletleri Hükümeti, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile imzaladığı bu son anlaşmadaki mad- delerle birlikte — Türkiye'ye bugüne kadar, Türk Lirası ile tediye edilmek üzere ceman 85.000.000 dolar tutarın- da bugday, mısır, arpa, pirinç, pa- muk yağı ve sığır don yağı satın al- mak imkânını temin etmiştir. Böyle- likle Amerika Birleşik Devletleri ü- çüncü defa, olarak — Türkiye'yeTürk Lirası ile 1ht1yacı olan ziraat mahsul- lerini vermiş olacaktır". 14 Kasım akşamı Ekonomi ve Ti- caret Bakanı Zeyyat Mandalinci de Ankara Radyosunda bir konuşma yapıyor ve sözlerine şu cümlerle baş- lıyordu: "Bugün sizlere hükümetimi- zin buğday ve akaryakıt gibi iki mühim madde üzerinde almış ve al- makta olduğu kararları arzedeceğim. Bu meyanda iktisadi hayatımıza is- tikrar temini maksadiyle tatbike ko- nulmuş bulunan Milli Korunma Ka- AKİS, 24 KASIM 1956 üzere VE MALİ nununun tatbik seyrinden de bır neb- ze bahsetmek arzusunday İlk önce buğday mevzuunu ele alan Bakan şunları söylüyordu: "1950 se- nesinden beri her sahada müşahede olunan kalkınma hamlelerimize mu- vazi olarak milli ekonomimizin te- melini teşkil eden ziraat sahasında a alınan tedbirler sayesinde hubu- bat istihsalimiz hızla gelişmiş ve 1953 rekoltesinde azami haddine ulaşmış bulunmaktadır. Maalesef, 1953 yılım takip eden üç yıl zarfında gayri mü- sait hava şartları istihsalimize ağır bir şekilde tesir etmiş ve istihsalimiz, 1956 yılında asgari seviyesine düş- müş bulunmaktadır. Bu şekilde sey- reden istihsale mukabil istihlâk ta- mamen aksi istikamette bir seyir ta- kip etmiş ve böylece 1958 yılında 448 binton olan ofis buğday satışı bugun SAHADA limanlarımıza gelmiş olacaktır. Görü- lüyor ki hükümet kısır davranan ikli- min meydana getirdiği kıtlığın tesir- lerini süratle ve zamanında gidermiş ve halkımızın ana gidasını teşkil e- den buğdayı ihtiyaca fazlası ile ce- vap verecek bir miktarda temin et- miş bulunuyor. Bu arada Amerika'- dan hareket etmek üzere bulunan ge- milerin muvasalatına kadar Toprak Mahsulleri — Ofisinin — ambarlarında mevcut bugdaylar ıhtıyaç bölgelerine muntazaman tevzie devam edilecek- tir. Böylelikle kıtlıga karşı ihtiyati bir tedbir olarak alınmış bulunan 1027 sayılı koordinasyon heyeti ka- rarının muhafazasına artık” lüzum kalmadığı cihetle bu karar yürürlük- ten kaldırılmıştır. Bunun yerine ika- me edilen rejim hülâsaten şudur: 1 — Fuzuli sarfiyatın önlenmesi Bir tarlada beş traktör 854 bin tona yükselmiş bulunmak- tadır. Bir taraftan hububat istihsali- nin.azalması, diğer taraftan istihlâ- kin yukselmesı karşısında hadis olan ciddi Vazıyet hükümetimizi harekete geçirmiş ve aradaki — -boşluğu kendi membalarından doldurmak imkânsız- lığı karşısında dışarıdan ithal çarele- rini aramağa sevketmiştir. Bu sene ofisin mübayaat yekünu olan 500.000 tona ilâve olarak, memlekette muhte- mel bir kıtlığa önlemek üzere Ame- rika hükümeti nezdinde girişilen te- şebbüsler, 13/11/1956 günü, yani dün neticelenmiş olup ilk merhalede ihti- yacımızdan eksik kalan 500.000 ton buğday ve 10.000 ton mısırın muba- yaa anlaşması imzalanmıştır. Böyle- ce hemen hareket ettirilecek olan ge- milerle Aralık ayının ilk haftaların- dan itibaren büyük buğday partileri maksadiyle 80 randımanlı ekmeklik un rejimi kaldırılmış yerine 8 86 randımanlı un imalâtı mecburı lınmıştır. — Karadeniz sahillerinde 20 ku- ruşluk buğday rejimi kaldırılmış ve bu bölgede buğday fiyatları kilosu 25 kuruşa yükseltilmiştir. İzmir, İstanbul, Ankara gibi bundan evvel husust rejimlere tâbi şehirlerimiz dahil, diğer bütün bölge- lerde ekmeklik bugday satışları sey- yanen 30 kuruş 80 santim olarak tes- bit edilmiştir. Ekmeklik ihtiyaçlarını serbest pi- yasadan temin eden mahaller ile fran cala, makarna, bisküvit, börek, çö- rek vesaire gıbı ekmeklıgın dışında kalan maksatlar için pıyasada satıla- cak buğdayların azami satış flaşları ise Toprak Mahsulleri Ofisince tesbit 21 kı-