7 Ocak 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 6

YURTTA OLUP BİTENLER mevzuunda müdavelei efkarda bulu- nuldu. Nihayet Floryaya da gelindi. Başbakan Hikmet Bili deniz banyo- suna davet etti; fakat Hikmet Bil ö- zür diledi. Ayrıldılar Sonradan uzun tefsirlere, tahmınlere yol açacak olan meşhur "Florya yolu mülakatının " yazılması caiz bulunan kısmı bundan ibarettir ve konuşmanın esası budur. Vali çağırıyor Bir Aakşam sonra İstanbul yerinden ı. Ne Hikmet Bilin haberi vardı, ne de Orhan Birgitin.. Orhan Birgit Yenı Sabah Gazetesindeki va- zifesindeydi. Kendisine şehri dolaşıp havadisi yazma işi verildi; zetecı hasarı o sırada gördü. Bil de aynı şekilde "Kıbrıs Türktür' Cemiyeti başkanı olarak değil, Hür- düler ki bir gece evvel İstanbulun al- tını üstüne getiren hâdiselerin terti- binden dolayı mesul tutulmaktadırlar. Hayret içinde kaldılar ve ithamları reddettiler. Bu sırada Talebe Fede- rasyonu idarecileri de birinci şubeye getirilmişlerdi. Hepsine aşağı yukarı aynı şey söylenildi. Akşam vakti be- lediyenin sarı otobüslerine bindirildi- ler ve Harbıyeye götürüldüler. Şehir- de Örfi İdare ilân edilmiş, sokak baş- larını sungululer ve tanklar tutmuş- lardı. Onların arasından geçildi ve 110 senelik emektar binaya gelindi. Otobüslerde seksen kişiydiler. Sek- seni birden taş bir hücreye kapatıldı. Hücrenin, daha doğrusu penceresi yoktu Bina yapıldığından beri oraya güneş ışığı girmemişti. O- da elektrikle aydınlatılıyordu Emekli Harbiye binası Gün ışığı girmedi riyet Gazetesi mensubu olması dola- yısıyla hadiseyle alakalandı. Fakat o gece sabaha karşı polis memurları ce- miyet 1dare heyeti azalarının - - med Emin Yalman Londradaydı kapısına dayandı Vali Fahreddin Ke- rim Gökay kendileriyle "beş dakika" görüşmek istiyordu. Üzerlerine bir ceket giyip çıktılar. Çıkış o çıkış.. Müzakeresiz - tevkif Götürüldükleri yer İstanbul Emni- Birinci Şube Müdürlüğü idi. Orada akşama kadar tutuldular. Yan- larında İstanbul Ekspres Gazetesinin sahibi Mithat Perin de vardı. Sela- nikte patla mbayı evvelâ bü- yük başlıklarla Istanbul Ekspres ha- ber vermişti. Cemiyet mensuplarının orada ifadeleri alındı. O zaman gör- 6 verdiği" gün sürecek olan bu mahpusluk dev- ri başlamıştı. O seksen kişiyle bera- ber aşağı yukarı beş binden fazla in- san tevkif edildi. Bunlar Harbiye. Da- vutpaşa ve Selimiye kışlaları arasın- da taksim olundu. Bir kısmı yağma- cılıktan sanıktılar, suçları şahsi suç- tu; bir kısmı ise siyasi mevkuftu, hâ- diseleri tertiplemiş olmak ve taklibi hükümete teşebbüs etmekle itham e- diliyorlardı. Bu, korkunç bir suçtu. Hikmet Bil 6/7 eylül sabahı tev- kif edilmişti. Tevkif müzekkeresi 24 eylülde kesildi. Halbuki hiç bir va- tandaş, hatta Örfi İdare tarafından, 24 saatten fazla alakonulamazdı Hik- met Bil alakondu. Bu arada "Kıbrıs rktür" cemiyeti de İstanbul Sav- tarafından "ihtilata sebebiyet iddiasıyla kapatılması tale- cılıgı 116. biyle mahkemeye verildi; hâkim ce- miyeti “"ihtilale sebebiyet verdiği" mucip sebebiyle kapattı 116 karanlık gün Hikmet Bil, Orhan Birgit ve arka- daşları tam dört ay mevkuf kal- dılar. Bu sırada tahkikat devam edi- yordu. Tahkikat hakkında her hangi ten kanun yasak etmese bile tahkika- tın selâmeti her hangi bir şey yazıl- mamasını icap ettirdiğinden AKİS işin O tarafına girmekte — mazurdur. Tahkikat sona erip de iş mahkemeye intikal ettiğinde elbette ki o safha- lar da açıklanacaktır. Beş bin sanık günlerce — mevkuf kaldı. Bu arada "ihtiyati tedbir" ola- rak bazı vatandaşlar tevkif edilmiş- lerdi. Sonradan yavaş yavaş tahliye- ler başladı. Bunlar evvelâ haklarında cemiyetinin azaları ve Harbiye m, zenlerinin diğer sakinlerinin ıstırabı devam etti. Bunlara 1286 tarihli yem bir çorba veriliyordu. Hastalananlar, hattâ çıldıranlar oldu. Nitekim hâ- dise Mecliste İnönü tarafından bahis mevzuu edildikten sonra tahkikat a- çıldı; şimdi bunların miktarının tes- bitine çalışılmaktadır. Aradan biraz daha zaman geçti. Bu sırada Orhan Birgit evvela kabakulak, müteakiben ürtiker geçirdi. Hikmet Bil ise sedef yın sonunda gün ışığını görebildiler. Hakikaten çok eziyet, çok ıstırap çekmişlerdi. Tahliyeleri ancak geçen haftanın sonunda kabil olabildi. Hikmet Bil ile Federasyon Başkanı — Hüsameddin Canöztürk cuma akşamı geç vakit tahliye edildiler. Orhan Birgit ise on gün kadar evvel bırakılmıştı. Mucip sebep, haklarındaki delillerin toplan- bulunmasıydı. Hakikaten Örfi İ- dare tarafından devam ettirilen tah- kıllcat aşağı yukarı nihai — safhasına gelmişti Üç generalin durumu Tevkifler yapılırken Milli Savunma Bakanlığının Temsil Bürosundan yayınlanan bir tebliğ üç generale iş- ten el çektirildiğini haber veriyordu. Bu üç general Korgeneral Vedat Ga- ran, Korgeneral Fazıl Bilge ve Tuğ- general Nedim Eremsoydur. Bu gene- 1, geçen ay kesildi. n beri açıktaydılar. An- cak haklarında verilen karar ne aske- ri ceza kanununun "muvakkaten iş- ten el çektirme" faslındaki 103 üncü maddeye uyuyordu, he de Milli Sa- vunma Bakanına "açığa çıkarma" yetkisi tanıyan 912 sayılı kanunun 6 ncı maddesıne Zira 103 üncü madde şuydu AKİS, 7 OCAK 1956