13 Ağustos 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

MUSİKİ Plâklar Bir pikap alırken. Once, bir bir noktaya işaret edelim: "pikap- 'kelimesi, bizde anlaşıldı- ğının hilâfına, plâk çalan makinenin tamamını degıl sadece iğnenin takıl- dığı ve sesi alan başlığı kasdeder. Fa- kat biz gene, şimdilik işleri karıştır- mamak için, bu kelimeyi şene bütün makineyi anlatmak için kullanalım. Bir pikap satın almaga karar ver- diniz. Bu işi en aşağı bir yıl önce ya- pacaktınız Zira şimdi, o zaman ve- receğiniz paranın asgari bir mislini odemege mecbur kalacaksınız. Ama, u bir kere.. artık, alaca- gınız pıkabı seçerken bılhassa dikkat- li olmanız gerekir. Herhalde 300 ilâ 500 lira civarında bir parayı sokağa atmak istemezsiniz. r mağazaya gittiniz. Satıcıya ne ıstedıgınızı söylediniz. O da eli mevcut bir iki mahdut çeşidi göster- dı vasıflarını saydı, döktü. Söyleme- k muhtemel sözlerden biri,gös- terdıgı pikabın iğnesinin."değişmez iğne" olduğu, yüzbin yahut bir mil- yon ( ! ) plâk çalabılecegıdır İnan- mayınız. "Değişmez iğne" diye bir- şey yoktur. Olamaz da., bizde mev- cut pikaplardan, iğnesi sabit oldu- ğu iddia edilenlerden ekserisi, safir iğnelidir. Safir, bildiğiniz gıbı kıy- metli bir taştır. Sert bir maddedir. Fakat plâk üstüne sürtünmeden mü- tevellıt aşınmaya ebediyen dayana- maz. "Onbin plâk, yüzbin plâk çalar" sözleri de manasızdır. Düşününüz ki usun - çalan plâklar arasında, on da— kika devam edenler olduğu gıbı rım saat sürenler de vardır. Ha sine göre onbin plâk?. Tecrübeler göstermiştir ki, gün- de vasati bir saat plâk çalan bir kim- senin, her üç ayda bir iğneyi değiş- tirmesi gerekır Dolayısıyle satın a- lacağmız pikabın yedek iğnesinin bu- unup bulunmadığından emin olmanız şarttır. Mevcutsa, birkaç tane yedek alınız. Sİ lde ay sonra pi- kabınız, plakları/tahrıp etmeğe baş- lar; yani kullanılmaz hale gelir. An- cak © zaman yedek iğne arama ihti- yacını duyup da pikabı satın aldığı- nız mağazaya müracaat ettiğinizde "efendim! bulunmuyor ithalât güç- lükleri... döviz..." gibi — lakırdılarla karşılaşmamak istiyorsanız, - tedbirli davranınız. Bazı pikapların yedek iğ neleri bizde mevcut değildir. Boylele rini, katiyen almayınız. Motöre dikkat Alacağmız pikabın motorunun, tab- laya intizamlı ve müstakar bir dö- nüş sağlayıp sağlamadığı da kontrol edeceğiniz hususlardan biridir. Bu- nun için, pikaba, uzayan notaları o- lan bir eserin plâğım koyup bu kont- rolü yapabilirsiniz. Tablanın dönüşü muntazam değilse ses dalgalanır; mu- AKİS, 13 AĞUSTOS 1955 siki, akordu bozulmuş bir kemanın sesi gibi çıkar. Klârinet ve piyano gi- bi sazlar, bozuk dönüşü bilhassa or- taya koyan âletlerdir. Pikap - Radyo uyuşması Alacağmız pikabı herhalde bir rad- yoya bağlayıp çalacaksınız Şa- yet müracaat ettiğiniz maga ada, evinizdeki radyonun aynı varsa, pi- kabı orada denemeniz, yıllarca baş - başa kalacağınız sesin kalitesini iyi seçmeniz bakımından faydalı olur. Muhtelif pikaplar, aynı radyoda fark- lı sesler verirler. Bir pikabın ses ka- litesini, o pikabın başlığının evsafı tayin eder mumiyetle — manyetik başlıkları tercih ediniz. Mamafih, kristal başlıklardan da iyi neticeler alınmaktadır. Bugün piyasada mev- cut iyi kalite pikaplar arasında birkaç isim vermek gerekirse, Garrard, AGA, Thorens (Bilhassa motür bakımın— dan), Philips, Siemens, Polydor tavsıyeye şayan olarak zıkredılebı— lirler. Herhalde, evinizde hiç 33 devirli plâk olmasa bile, gene de yalnız es- ki 78 plâkları çalan tek devirli pi- kapları tercih etmeyiniz. Sadece a- laturka musikiden zevk alıyor olabi- lirsiniz; ve düşünebilirsiniz ki mem- leketımızde daha yıllarca 33 devirli - çalan plâk belki yapılmaya- caktır Dolayısiyle sizin için tek de- virli, sadece 78 çalan bir pikap kâ- fidir. Hayır! Bu görüş hatalıdır, Bir kere, günün birinde zevkiniz degışe— bilir. Hem bugün Amerika'da - tu- haftır - tek tük 33 devirli alaturka plâk imal edilmiştir. Diğer taraftan, zaten yalnız 78 devirli plâk çalan pi- kaplar, artık antika haline gelişmiş- tir. Ancak köşede — bucakta kalmış dükkânlarda böyle pikaplara rastla- nıyor. Müstamelden — sakıttınız Diyelim ki, Amerikan'eşyası satış- larından kullanılmış bir pikap al- mak istiyorsunuz. Bu tavsiye edile- mez. Böyle yerlerde çok defa, ampli- fikatör ve oparlörü içinde pıkaplara rastlamanız muhtemeldir. Böyle pi- kaplar size, pratik olmaları bakımın— dan cazıp gelebilir. Fakat erşeyi içinde" pikapların ses kalitesi, her zaman iyi değildir. İkincisi bunların çoğu Amerika cereyanı için, yani 110 volt - 60 frekanslı cereyan için, ya- pılmıştır. Ankara'nın ve İstanbul'un bazı semtlerinin, — cereyanı ise 221 volt - 50 frekanstır. Transformatör, bu işi ancak yarı yarıya halledebilir. Frekansın farklı olması, Amerikan pikaplarının tablalarının, bizim şe- hırlerımızde daha yavaş donmesı şek- linde tecelli eder. Dönüşü asli sürati- ne irca etmek, biz- tamircinin müda- halesiyle mümkün olabilirse de, bu basit tamiri dahi yapa cak ehlıyette teknisyene bizde her radyo ükkâ- nında rastlanmaz. Bunun netıcesı A- merikan pıkaplarının ekserisi bizde, frekans ayarı "yapıldığı halde, inti- zamsız devreder. Bundan başka Amerikalıların ço- ğu - sağolsunlar - mallarım çok kötü kullanırlar. Bu bakımdan, görünüşü belki cazip, fakat aslında hurdahaş olmuş bir müstamel pikap satın al- mış olmayacağınızı kimse temin e- demez. Eğer alışverişinizi, Amerikan eşyası satan dükkânlardan birinden yapmayı düşünüyorsanız, dikkatli o- lunuz. Zira, bu eskici dükkânlarının ekserisi, çok fahiş kârlarla ticaret Pıkap ve plak satılan bir dükkân Fiyatlar şimdi iki misli