13 Ağustos 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 13

Bu vesikalar Hava Bakanlığının res- mi kâğıtlarına yazılmış bazı tavsiye mektupları idi ve Mulligan şirketinin islerini kolaylaştıracak sözleri ihti- va ediyor. Amerika gibi bir mem- lekette bu bile kâfi 1dı Bir bakamn resmi kâğıtlar ile, devletin resmi an- tetli kağıtları ile hissesi bulunduğu şirketin işlerini kolaylaştıracak tav- siye mektupları vermesi, makamının selâhiyetleri, suisti- mal etmesi idi. Bu vesikalar karşı- sında Harold Talbott, susmuyordu, soruları cevaplandırıyor ve "bunların hiç bir şey ifade etmiyeceğini" söylü- yordu. Efkârı umumiyeyi temsil e- den gazeteler böyle düşünmüyorlar- dı, tahkikat genişledikçe hâdise Ha- a Bakanının aleyhıne (cereyan edi- yordu. Bu defa Harold Talbott'un müşterek mesai yaptığı şirketin bir radyo şırketı ile - Radio Corporation of Am a - ile mücadele halinde oldugu ortaya çıkmıştı. ya Mulligan firması bir iş dolayısiyle teşriki mesai teklıfînde bulunmuş, fa- kat radyo idaresi "hissedarları ara- sında bir bakan bulunan bu firma ile" çalışamıyacağmı beyan etmişti. Harold Talbott'un bu radyo şir- keti ile bu bakımdan mücadele ha- linde olduğunu herkes anlamıştı. Hal- buki bir Bakanın böyle hareketlere girişmemesi lâzım gelirdi. Tahkikat daha başka noktaları da aydınlatmıştı: — Talbott, Eisenhower kabinesinde vazife alırken, Mulligan şirketi ile olan alâkasını tasfiye ede- ceğini beyan etmiş ve söz vermişti. Fisenhower hükümeti Talbott'un sö- zünde durduğunu zannediyordu ve herkes hayretler içinde idi. Demek ki Talbott gizliden gizliye Mulligan şir- keti ile alâkasını devam ettirmiş ve eski İşlerini sona erdirmemişti. ütün bunlar Hava Bakanı Ha- rold Talbott'un siyasi hayatına bir çizgi çekiyor ve politika dünyasından bir isim-makam suistimali ile uzak- laşıyordu. Hâdise Talbott'a şeref ge- tırmıyordu bilâkis bundan böyle a- yağa kalkamıyacak kadar derin bir yara ile yere vuruyordu. Talbott, masum olduğunu iddia ve ispat et- mek istediğini söylüyor! Fakat artık mesul mevkıde buluna- mazdı. Amerika hükümetinde vazife alamazdı. Bütün bunlar gazete sütun- larında yer aldığı gün Harold Tal— bott, Eisenhower'e bir mektup gön derıyor ve "hakkındaki 1ddıaları ya— lanlamak ve mesul kimseleri müşkül durumdan kurtarmak için vazifesin- den affedilmesini" talep ediyordu. ticesi İstifası — derhal kabul edilmişti. Ef- kârı umumiye rahatlamıştı. İşler normal ve doğru yoldan cereyan et- miş, bir gazeteci bir bakan hakkın- daki iddiasını tevsik ve ispat etmiş- ti. Başka bazı memleketlerin aksine bu gibi hadiseler Amerikada, gaze- tecilerin mesul makamları mra- kabe etmeleri, makam suistimalinde bulunanlar hakkında neşriyat yap- AKİS, 13 AĞUSTOS 1955 Kapaktaki politikacı DÜNYADA OLUP BİTENLER Harold E. Talbott Amer ikada Cumhuriyetçiler baş- kanlık seçimlerini kazandıkla- rında Dwight D. Eisenhower Hava Kuvvetleri Bakanlıgma en yakın dostu ve samimi arkadaşı Harold E. Talbottu getiriyordu. Talbott'- un bu yüksek makama tayin edil- mesi bir arkadaşlıgın neticesi de- ğildi. Yeni Hava Kuvvetleri Baka- nı Amerika uçak endüstrisinin mü- teşebbislerindendi ve hayatının en azından elli yılını bu işe vakfetmiş- ti. Harold E. Talbott 1888 yılında Pennsylvania'nın Pottsdam şehrin- de doğmuştu. Gayet İyi bir tahsil yapmış ve Yale Üniversitesinin, İç- timai İlimler kısmından mezun ol- muştu. Fakat merakı yeni yeni ge— lişen bir endüstrideydi: Uçak e düstrisi. İnsanların göklerde ılk uçuşuna şahit olmuş, bu sahada büyük bir istikbalin bulunduğunu o iş adamı zekâsiyle görüp anla- mıştı. Birinci Dünya Harbi esna- sında Dayton-Wright Uçak şirke- tinin müdürüydü. Daha sonra A- erika Hava Kuvvetlerinde bin- başı rütbesiyle Fransadaki uçak- ların tamiri ve bakımı ile vazife - lendirilmişti. Harpten sonra bu sa- nayi kısmında gittikçe parlak bir mevki edinmişti. Başkan Eisenhower tarafından Hava Kuvvetleri Bakanlığına geti- rildiği zaman Mr. Talbott muvaf- maları her zaman görülen hadiseler- dendi. Gene bazı memleketlerin ak- sine gazetecinin iddialarını tevsik ve tahkik etmesine, ispat yoluna gitme- sine esasen Amerikan kanunları mü- sait bulunuyordu. Halk, hadiseyi tek bir cepheden görmemiş, gazetecinin yazdıklarını ispat edebilmesini, tah- kikatın neticesini beklemişti. Eisenhower hükümeti de hakika- tın ortaya çıkmasında hem de bir anlaşılmasında — sabırsızdı. Meseleyı belki de bu kadar alevlen- dirmeden kapatmak mümkündü. Ni- tekim, cumhuriyetçiler iş başına gel- dıklerı zaman eski iktidara nısbetle adamlarına karşı daha az sert o- lacakları bilinen bir hakikatti. Fakat ortaya atılan hadise ne de olsa bir bakanın makam kuvvetini süistimal etmesi idi n ğru veya yanlış olsun, efkârı umumiyeye intikal etmiş olan bir me- selede hassas olmak, hakikatin an- laşılmasına yer vermek en doğru, ve basiretli bir iş olacaktı. Meseleyi ört bas. etmek esasen Eisenhower parti- sinin, cumhuriyetçilerin pek işine gel— mezdi. apanan bu hadise, 1956 sı çimlerinde demokratların elinde bır fak olmuş bir iş adamıydı ve bir servet kazanmıştı. O sırada Chrys- ler Corporation, Auto-Lite Corpo- ration, Meat aper Company ve Cammercial National Bankası mü- dürüydü. Bir yandan endüstri sa- hasında ilerlerken Cumhuriyetçi parti safında politikaya da karış- mıştı. Ohio ve New York Cumhu- riyetleri Mechslerınde Bütçe Encü- meninin Cumhuriyetçiler Guruba başkanlığını yapıyordu. 1946 dan beri de Cumhurıyetçılerın Millt Bütçe Encümeni azasıydı. Başkan- lık seçimlerinde faal bir rol oyna- mış ve Eisenhower'in kazanmasın- da büyük hizmeti olmuştu. Hava Kuvvetleri Bakanlığına — sadece Başkanın yakın bir dostu olarak değil, aynı zamanda Partinin de güvenilir bir unsuru olarak getiril- işti. Evli ve dört çocuk babası bulu- nan Harold E. Talbott'un hayatı son derece muntazam geçmişti ve ne iş sahasında, ne de ailesi bakı- mından kendisine bulunacak bir kusuru vardı. Hava Kuvvetleri Ba- kanlığım bir ihtisas işi olarak ba- şarıyla yürütmüş, bütün zamanını ona hasretmişti. Halbuki işte, iki buçuk senelik bir hizmetten sonra demokrasinin icabı çekilmesini gerektirdiğinde çekilmekten kurtulamıyor ve dos- tu Eisenhower istifasını kabul edi- yordu. koz olarak kullanılacaktı zira Ame- rikan efkârı umumiyes pek az mev- zua bir bakanın makamım kendi hu- susi menfaatlerine uygun olarak sü- istimal etmesi kadar yer verebilirdi. Daha mühim olan tarafı, Amerika- da gizli kapaklı işlerden hoşlanmıyan ve kanunların verdiği haklardan ve imkânlardan faydalanan bir hasın mevcuttu Esasen tahkikat komisyonu da ba- sının ehemmiyetini müdrik olarak ha- reket etmiş - her zaman olduğu gibi - meseleyi ortaya atan New Yor mes muhabiri Williams Lawrence ile Talbott'u yüzleştirmişti. Tahkikat neticesinde hadise bü- tün çıplaklığı ile Talbott'un aleyhin- de olduğu ortaya çıkınca, Amerika'- nın muhalif muvafık bütün kanadları bir noktada birleşmişlerdi: H ava Ba- kanı Talbott istifa etmeli i Talbott'un istifası ile bır gazete- -inin bir bakan hakkında ileriye sür- düğü iddia sona eriyor, ispat edilen bir hadisede oşahıs mahküm o- luyordu. Basının mürakabe kudretı basının hakikatlere ışık tutma bakı- mından kuvveti bir kere daha ortaya çıkmış oluyordu.