13 Ağustos 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA. göre 265 milyon 500 bin dolar olan .dış borçlarımız. üzerinde bu kadar fazla durmak yersizdir. ri olan İngilterenin bile bu yılın 30 Haziranında — 551.100.000 dolar bor cu vardır. Fransanın borcu 297.000 9000 dolardır. Buna rağmen meselâ İngiltere'de muhalefet gazeteleri de dahil olmak üzere kimse bu dış borç- ları pek fazla tenkid etmemektedir. Hatta bunları bir yana bırakalım a- razi vüsati olan Danimarka gibi bir memleketin bile tediye muvazenesin- den olan borcu 245 milyon 400 bin do lara yükselmiştir. Özetini yukarıya aldığımız yazı her bakımdan tek taraflıdır. Her şey den önce muhalefetin üzerinde dur— duğu dış borçların, 'karşı olan ve ticari muamelelerden doğan borçlar olmadıgını hatırlamak gerekmektedir. Yazarın verdiği Tra- kamlar, EPU * Avrupa Tedıyeler Bir- liğine - karşı birikmiş borç mikdarla- rını göstermektedir. Sadece bu rTra- kamları almak belki, ingiltere, Fran- kü bu memleketler, ticari muamele rinin çoğunu bu birlik çerçevesi için- de yapmaktadırlar. Memleketimiz ise gittikçe daha başka sahalarda tica- rete doğru kaymaktadır. Bunun sebe- bi de ödetme güçlükleridir. Şu halde yazarın dış tediye muvazenesi açığı olarak gösterdiği rakam teraküm et- miş ticari borçlarımızın bile ancak bir kısmınıu gösterebilmektedir. Ya- zar nasıl olup da diğer şekillerde yap- tığım» — ticaretten dolayı birikmiş borçlarımızı — unutabiliyor ve bütün dış borçlar meselemizi buna inhisar ettirebiliyor? Bütün bunları bir ta- rafa bırakalım, dış borçlarımız sade- ce 265 mılyon dolar olsa bile, İngil- tere, Fransa ve Danimarkanın borç- ları ile memleketimizin borçları ara- sında bu şekilde bir mukayese yap- manın imkânsızlığını yazarın bilme- si lâzımdır. Dış borçların buyuklugu mutlak rakam olarak hiç bir mâna ifade etmez. Muamele hacminin he- saba katılması, borç ödeme kabiliye- tinin, ihracat imkânlarının ve dı borçların ferdi milli gelire nisbetleri- nin de gözönünde bulundurulması lâ- zımdır. Yasar bunları yapmaktan da kaçınmış veya unutmuştur. İsim yapmış ve gazete sahibi ol- muş bir münevverden, daha objektif -olarak ve daha fazla mesuliyet hissi duyarak yazı yazmasını beklemek her halde fazla bir şey olmaz. İktisat İkinci ağır sanayi merkezi Geçen ayın son gunlerıne doğru dört milli bankamız ve Alman Krupp mılessesesımn 1ştırakıle Maden Ara- e Etüd Limited Şirketi» adıyla bır şırket kurulmuştur. Şirket ahitler narasında üç yıl devam edecektir. Şir- ketin sermayesi bir milyon lira olup Krupp ve fabrikası Kâğıt üzerinde ortak adından da anlaşılacagı üzere, maden arama ve etüd işlerinde kullanılacak— tır. Şirketin sermayedarları arasında bulunan dört milli banka, Sümerbank, İş Bankası, Etibank ve Emlâk Kredi Bankasıdır. irketin gayesi gene isminden an- laşılabileceği gibi, memleketimizde mak ve bunlardan fayda- lanmanın tabi olacağı şartları araş- tırmaktır. Fakat asıl gaye "Türki- ye'de yeni bir demir ve çelik istihsal Ankarada: merkezi kurulması için, ham madde, teknik esaslar, tesis mahalli ve ikti- sadi şartları haiz ehemmiyetli cev- her rezervlerinin — araştırılmasıdır." Görülüyor ki Şirket asıl büyük tesis için, — işletme şirketi - bir ön hazırlık yapmak gayesine sahip bulunmakta- dır. Aynı hususu, imza merasiminde hazır bulunan Işletmeler Bakanı şu sözlerle belirtmiştir : «Zengin ve çok kıymetli maden — cevherlerine sahıp bulunan memleketimizde, ümit edi- yorum ki, bu şirket kısa bir zaman- da 1şletme şirketi haline gelecektir. Benim şahsi temennim, işletme şir- ketinin bir an evvel kurularak faa- liyete geçmesidir.» Bakanın sözlerin- den anlıyoruz ki asıl varılmak isteni- gaye bir işletme şirketinin kuru- lup faaliyete geçmesidi Etibank Genel Muduru ikinci a- ğır sanayi merkezinin kuruluşu hak- kında verdiği izahatta, yeni kurulan limited şirketin faalıyetıne Ege böl- gesinden bağlıyacağını, sanayi mer- kezinin tesisine en müsait olan bölge ve maden cevherleri tesbit edildikten sonra, ikinci bir mukavele ile gene aynı hıssedarlar tarafından olmak ü- zere, 400 milyon lira sermayeli bir ağır sanayi işletmesinin kuruluş ha- zırlıklarına başlanacağını bildirmiş- tir. Genel Müdür daha sonra, kuru- lacak yeni işletmenin memle ketimi- ze temin edeceği demir mamullerinin mıktarının 400 bin ton tahmin olun- duğunu, bunun ise yılda 400 milyon lıralık döviz tasarrufu sağlıyacağım söylemiştir. Arama ve etüd işlerini ikmal etmek için yeni bir müessese kurulurken, bütün aramalar, etüdler, hesaplar yapılıp bir neticeye varıl- mış gibi, daha işletme müessesesinin kurulmasına bilmem ne kadar zaman varken nel müdürü müstakbel 400 bin ton istihsal ve 400 milyon 11- Güzel giyinmiş birini görürsünüz ve elbisesini'beğenirsiniz, bu elbiseyi nerede, hangi ter- zide yaptırmış diye merak edersiniz, merakınızı gider- mek için bunu ona sorabilseydiniz size, büyük bir ihti- malle şu adresi verecekti: TERZİ HASAN iş Hanı No. 103-104 KUMAŞÇI YÜCEL Tel: 11822 AKİS, 13 AĞUSTOS 1955