19 Mart 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

MUSİKİ Opera Şef ve soprano Muvaffakiyet — yolunda İtalya'da bir Türk kadını Milâno'da eşredilen Giornale deg- li Artisti (Sanatkârlar Gazetesi), La Scala'da verilen bir Carmen tem- siline ateş püskürüyordu. Temsili şöhretli bir orkestra şefi, — Herbert von Karajan idare etmiş ve dünya- nın opera başkentinin ileri gelen sa- natkârları rol almışlardı. Fakat ga- memnun değildi. Herşeyi yerin dıbıne batırıyordu. Aynı gazetenın başka bir sütu- nunda, Napoli'nin San Carlo Tiyat- rosundaki Tosca temsiline dair bir tenkid yazısı vardı. Bir sopranodan bahsediliyordu. Fakat, son derece methedici sözlerle... Meselâ şöyle di- yordu; "Duygularını ifade etmekte- ki ustalığı ile bu rolü öylesine can- landırıyor ki başka bir soprano, bu kadar güzel sesi olsa bile, bunu yap- madıkça onun seviyesine — yaklaşa- maz." Gazete, bu sopranonun kim ol- duğunu hatırlıyordu: "Geçen senenin meşhur Cio-Cio-San'ı Leylâ Gen- cer. Napolı halkı onu gecen seneden tanıyordu. —Aynı tiyatroda verilen adame Butterfly ve Öjen Onyegin temsillerinde onun nasıl defalarca sahneye çağrıldığı - unutulmamıştı. Bu defa da San Carlo Tiyatrosunun 3 bin kişilik büyük salonu son iskem- lesine kadar dolmuştu. Leylâ Gen- cer, bu tiyatroda verdiği üç Tosca temsılınde gene büyük bir başarı ka- zanmış, — şöhretini saglamışt "Sa- natkârlar Gazetesi" tek gazete değildi. tenor onu metheden Beraber çalıştığı Vittorio de Santis, bariton AKİS, 19 MART 1955 Giuseppe Taddei, orkestra şefleri Vincenzo Bellezza yahut Franco Pa- tane gibi tanınmış operacılar ara- sında bir Türk şarkıcısının ustunde bilhassa duruluyordu Meselâ '/I Gı ornale", 21 Ocak günü verilen - a turuna çıkmış bir mılyarderler kaf'ılesının de hazır bulunduğu - Tos- sili hakkındaki yazısında Ley- la Gencerden ezcümle şöyle bahse- diyordu: "Leylâ Gencer'in geniş ve 1lâtif bir sesi var. Fakat o. herşeyden ön- ce, hakiki bir sanatkârdır. Bu trajik şahsiyete — (Floria Tosca'ya) hayat verdi. Ses bakımından olsun, sahne bakımından olsun büyük bir muvaf- fakiyet kazandı. Cetra ile kontrat L eylâ Gencer bu defa İtalya'ya gi- dişinde ilk iş olarak Napoli'de bir konser verdi. Gazeteciler Cemiyeti menfaatine tertiplenmiş bir konserdi bu. İştirak edenler arasında, tenor Tito Schippa'dan sinema yıldızı Sil- vana Pampanini'ye kadar, tanınmış birçok sima vardı. Konserin ertesi günü Cetra, Ley- lâ Gencer'e bir teklif yaptı. Sanat- kâr, "Cetra da nedir?" dedi. Cetra, opera plâkları neşreden büyük bır firmanın adı idi. Leylâ Gencer'in faz- la düşünmesine fırsat vermeden iki yıllık bir kontrat imzalattı. Soprano- nun menaceri Francesco Ansaloni bundan pek hoşlanmadı. Öyle ya! Daha fazla para vermeleri muhtemel olan Sahibinin Sesi yahut Columbia ile anlaşma yapılabılır böylece o- nun komisyonu a yüksek o- lurdu. Bununla beraber Cetra gibi, İtalya'nın büyük opera yıldızlarını plâklariyle dünyaya tanıtan bir fir- manın İistesine girmek az şeref de- ğildi. Hem, plâk kumpanyaları arala- rında anlaşmalar yaparlar ve sanat- kârlarını birbirlerine — kiralarlardı. Boylece - şayet şartsa - Leylâ Gen- cer'in Sahibinin Sesi'nde yahut Co- bumbia'da çalışması mümkün olabi- lirdi. Yalnız bir mesele vardı. Cetra kataloğunda hemen bütün başlıca 1- talyan operaları mevcuttu. Öyle ise Leylâ Gencer'e plâk için hangi ope- ra verilecekti? .Bunu kendi henüz bilmiyor. Eğer katalogdakı eski plâk- fa eylâ ların bu defa yeni Gencer versiyonları" hazırlanacaksa is o zaman daha önem kazanır Her halde sanatkâr, Nisan ayı sonunda bu firma için oniki uzun- çalan plâğa ses vermek üzere İtal- ya'ya gittiği zaman durumu öğrene- cektir. Menotti'nin tebrikleri P lâkları, muhakkak ki, Avrupa çapında bir şöhret yapmış olan Leyla Gencer'i bütün dünyaya tanı- tacaktır. Tanınmasında, — Associated Press ajansının Napoli muhabirinin de gayretleri vardır. Bu zat, Leylâ Gencer'in rol aldığı opera temsilleri- ni A. P. nin haber servisine dahil e- derek ismini dünyaya yaymıştır. Ha- len İtalyan gazeteleri soprano Gen- cer'den "Avrupa'da gayet iyi tanı- nan..." diye bahsetmektedırler Ge- çen yıl Amerikalı orkestra şefi Fritz Reiner onu dinlediği zaman "derhal benimle beraber Amerika'ya, Metro- politan'a gelınız demişti. Fakat Ley- lâ Gencer'in "derhal" gitmesine im- kân yoktu. San Carlo tiyatrosundaki angajmanı buna imkân vermiyordu. bu angajman, Roma dan aldığı bır teklifi - Montemezzi'nin "Üç Kra Aşkı" operasında Fiora rolünü oyna— ma teklifini - de kabul etmesine ma- ni oldu. San Carlo, ele geçirdiği bir kıymeti başka tarafa kaptırmamak- ta titiz davranıyordu. Bu yıl, Leylâ Gencer'in Ankara- da "Konsolos" temsillerindeki mu- vaffakıyetını Ööğrenen operanın bes- 1 Gian-Carlo Menotti ona teb- rıklermı yolladı. Diğer taraftan, sanatkârımızın büyük bir soprano olarak değerinin tealim edilmesinde Ve isminin, günü- müzün birkaç büyük ses sanatkârı arasında yer alması imkânının sağ- lanmasında, orkestra şefi Tullio Se- rafin'in gayretleri mühim bir rol oy- namıştır Serafinin — son Traviatası 78 yaşında, Tullio Serafin İtalya- ya'nın ikinci Toscanini'si sayılır. La Scala'nın ve Metropolitan'ın şefi olarak Serafin'in opera tarihinde ö- nemli bir mevkii vardır. Eski günle- rin birçok büyük şarkıcısını o yetiş- tirmiştir. Amelita Galli-Curci, Luc- rezia Bori, Claudia Muzio gibi sop- ranolar onun nezaretinde çalışmış- lardır. Traviata'ya karşı bilhassa bir zaafı vardır. Violetta'yı gerektiği gi- bi teganni edecek sopranoların pek az olduğuna inanır. Son senelerde bu rol için Renata Tebaldi ve Maria Tosca Alkıştan inledi 29