15 Ocak 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

SOSYAL Bu da yağ fiyatları Yaklaşan olursa Pahalılık Bir bilmece S okağa çıkarken, demişti. Adam, cebindeki parayı hesapladı... Tam on lira vardı. ir düşündü: o gün idare edebileceklerdi. Kasaba gir- di, bir kilo et aldı, sonra bakkala uğ- radı, bir kilo pirinç, bir kilo şeker, ya- rım kilo peynir, iki francala aldı... Yüz alayım dedi, kahveciye Kahveci: 0 kuruş, dedi... mek kahvenin kilosu da 18 1li- raya çıkmıştı... Adam, yol boyunca dü- şündü: Ki e derse desin, hayat paha- Mi ışte 10 lıra harcadık gene de elde bir şey yok! Halbuki paranın para ettiği zaman- A 150 lira kira veriyordu... Ka . Bununla, ev mi geçındırsın üstüne başına mı alsın, ne yan Yolda, geri kalan 15 kuruşla bir de gazete aldı. i ılmıştı. il, iye —düşündü, arkasından dolmuşlara da zam gelecek... 16 ka — Evde ağıza atılacak bır şey yok.. İçini çekti: — Hayat pahalı vesselam, dedi. Bir acı tebessüm «hayat pahalı vesselam» demek işleri ne kö- künden halleder, ne de karısının istek- taleplerını kar- zı tedbırler alınmış, esnafın dolaştığı yerlerde fiyatlara olağanüstü fiyat etiketleri koymaması için sert ka- rarlar ve cezalar tertip edilmişti. esnaf, fiyat etiketleri üzerinde b nama yapmıyordu, yapamıyordu. Fakat, bu sefer de fiyatlar bir daimi «oynama» halinde idiler. Bir günleri, diğer gün- leri tutmuyordu. Adeta vatandaş ile a- lay ediyorlardı, Şu dedeler mirası kah- ve bile, her gün bir tereffü gösteriyor, bir gün elli kuruş, bir gün bir lira ken- disine bir zam tanıyor ve ağıza alınamı- yacak, ateş pahasında bir madde olup çıkıyordu. Bütün bu zamlar kimin işine yarıyordu, kimi tatmin ediyordu? Elbet- te vatandaşı değil. Dış memleketlerde kahve fiyatlarında bir yükselme oldu di- yelim, bu yükselmenin, aksi bizim mem- lekette de görülecek şunu da kabul edelim ki, dış memleketlerden uçak ile, gelmiyor. Mühim miktarda bir ithâl iz- ni çıkıyor, ithalciler memlekete bol kah- ve getiriyorlar ve muayyen bir fiyat Verıyorlar Bir müddet — geçiyor -tıpkı geçen hafta oldugu gibi - kahve fiyatlarına 450 kuruş zam yapılıyor. Bu neden bu? An- laşılmaz. Elde mevcut, satılan kahve ay- larca evvel ithal edilen ve muayyen bir miktara mâl olan kahvedir, fiyat zam- mı yapılmak ve bu zam dış memleket- lerdeki ile ayarlı şekilde olmak icap HAYAT ederse, bu hallerde bugün elde mevcut olan kahveye değil, sonradan ithâl olu- nacak kahveye olmalıdır. Çarşıya çıkan ve fiyatlarda — bilhas- sa ithâl mallarının fiyatlarında - zam gören vatandaşın bunları düşünmemesi imkânsızdı. Vatandaş hiç bir zaman bu şekilde zamların hangi mucip sebepler- den ileri geldiğini bilemiyordu, bile- mezdi. İzah eden hiç bir ilgili; hiç bir vasıta yoktu Karısının siparişlerini — tamamlamış, bir günlük yiyeceği temin etmiş ve elin- de bir gazete ile giden bir insanın dü- şündükleri işte bunlardı. Ve o vatan- daş, gazetelerin derdi en belli başlı nok- talarından almadıklarından haklı olarak şikâyet idi. Sadece, kahve fiyat- larına şu kadar zam, şu maddenin yatında şu kadar yükselmeyi kaydetme- nin, bir âmme hizmeti gören gazete için kâfi gelmiyeceğini, gelemeyeceğini düşünüyordu ve bunda haklı idi. Hayat neden pahalı Hayat neden pahalı idi? Bu kadar imkânları olan, ilgililerin nu- tuklarında büyük bir refahın ana hatla- rını bulan bir kimsenin aklının alama- dığı nokta bu idi. Halbuki, bol para kazananlara pek çok rastlanıyordu, me imkânlarında bir kısılma gorunuyor— du. Para boldu da, niçin geçinme im- kânları azdı. Bol miktarda yiyecek, gi- yecek maddesi vardı da, alamamasındaki Mali ve iktisadi sebeplerle mesele- nin içine bir neşter atıldığı zaman, pa- ra bol da olsa, geçinmenin zorlaşmama- sına imkân olmadığı sonucuna vardır- dı, varılıyordu Muhtelif,. sebeplerle, banknot miktarı — artınca, miktarda para mal ve hizmet yorlardı. yatlarında bir yükselme yordu. Bu yükselme tedavüldeki nın artmasından tedavüldeki elinde fazla para- meydana geldiği hal- yatlarındaki yükseliş yüzde beş olmak- tadır. Bu duruma, ilgililerin Verdıklerı isim «paradan kaçma» dır. Diğer bir misal verelim ve hükümetin de önüne geçmeğe çalıştığı bir hâli izah edelim: ziraatçılar hükümetler tarafın- himaye edilmektedir. Tedavüle kı- sa vadeli bonolar çıkarılmak sureti ile fiyatların düşmesine — mâni Toprak Mahsulleri Ofisi, tın almakta ve ayrıca tahkim edilen AKİS. 15 OCAK 1955