1 Eylül 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 27
arı an ğ e- il- rrı amn di- Kültür: Moskova edebiyat kongrasında 17 Ağustasta Maskava'da toplanan Edebiyat kongresinde Yakup Kadri Beyin fransızca olarak ohkuduğu tezin türkçesini aşağıya geçiriyoruz, Umumi harp denilen içtimaf, siyasi ve medeni bâdirenin ortaya attığı davalardan biri de, hiç şüphesiz, bizi bugün buraya toplu- mış bulunan edebiyat va sanat meselesidir. Harbi umumi faciala- Yı ve onu takip eden ihtilâller içinde hassasiyetinin hudutları bir- denbire çok genişlemiş olan insanlar, bu hassasiyetin genişliğine göre yeni bir ifade ve tecsim vasıtası bulmak ihtiyacile çırpın- maktadırlar. Artık, cski «Epop&» lerin ezki Trag&die»'lerin, eski dramların ve romanların bir kelimede eski şiirlerin ifade ettiği beşeri mana bize yavan ve çocukça gelmeğe başlıyor. Hele ondo- kuzuncu asrınm son yarısından beriye kaydetliğimiz eserlere, ah- lâki, fikri, içtimal, siyasi buhranlara düşmüş cemiyetlerin inkıra- zına birer vesika nazarile bakıyoruz. Gerci, hangi memlekete ye hangi içtimai smıfa mensup olursa olsun bir 1934 gencinin, bir « Werther»'le bir «Adolphe»'un sıtmasına veya yine bir 1934 ka- dınının bir «Madame Bovary»'ile bir «Anna Kar&önine»'in iştı- rabına nasıl ortak çıkabileceğini tehmin edersiniz? Bu genç ile bu kadın nazarında o acaip insan tiplerinin tariht bir «Curiosi- tö» den başka ne kıymeti olabilir? Değil bunlar bütün yirmi yir- mi beş yıl evvel yaratılmış insan örnekleri bile bize birer galati tabiat gibi geliyor. Hele romanda «Bourget» ve sahnede «Dumas fils» le başlayan bir nevi orta «Bourgais Edebiyat»' ının zina temrinleri bizi artık istihfafla gülümsemekten başka bir şeye yaramaz oldu. Şu halde hissediyoruz, göçüyaruz, eminiz ki, hepimizin ruhunda bir mkılâp olmuştur. Sairden, sanatkârdan yeni bir şey bekliyo- ruz. Fakat o şey nedir? Bunu henüz pek iyi bilmiyoruz. Yeni bir edebiyat yolunda ortaya atılan nazariyelerin, baş göste- 2?
