1 Eylül 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 17

maftan sermaye sahibi müteşebbis müstahsil, diğer tarhftan kol kuvvelini satan amele ve diğer müstahsil ve gayri müstahsil züm- relerdir. Fakat burada istihlâk maddelerinin satış imkânları bu zümrelerin gelir seviyesine, binacnaleyh alım kabiliyetine bağlı- dır. İktisadi vaziyeti düzğün zümreler için ahma kabiliyetinin hududu normal zamanlarda namahduttur. Fakat anoymal Za« manlarda sabit gelirli zümrelere nazaran yine yüksektir. Çünkü sermaye üzerinden kâr alan müteşebbislerin geliri ile sabit ge- lirli zümrelerin kazancı ayni nisbetlerde düşmüyor, İkincilerde daralış daha şiddetlidir. Bunun için geniş halk kâtlelerinin ihti- yacını karşılayan harcıâlem istihlâk maddeleri sanayii anarmal zamanlarda (buhranlarda) lüks istihlâk maddeleri sanayline nazaran daha şiddetli konjunktur darbelerine maruzdur. 2- Milli iktisatta istihlâk maddeleri istihsalinden başka, bir de istihsal vasıtaları istihsali vardır. İstihsal vasıtaları saanyilnin müşterisi, müstalhısıl zümreler yani alâtı zıraiye kullanan müteşebbis köy- lüler ve müleşebbis sanayi erbabıdır. Kol kuyyetini kiralayan ıürmreler, ortakçılar, refah seviyesi düşük alan küçük müstahsil- ler için, istihsal vesaiti sanayiine pazar olmak, ictimal vaziyetle- ri itibarile müsait değildir. İstihsal vesaili sanayiinn köyde müşte risi, sermaye sahibi müteşebbis müstahsil, şehirde istihlâk mad- deleri sanayii, diğer sanayia branlarıdır. Bu mütesebbisler ve sa nayi erbabı, istihsallerini tevsi ctmek, yeni tesisat yapmak için iz- tihsal vasıtaları sanayiinin daimi pazarıdırlar. Milli iktisatla kazançlı iş sahaları açıldığı zaman müteşebbisler bu sahalara sermayelerini yatırarak yeni tesisata başlarlar. Kazanclı saha- lar olmayınca, yeni tesisat da yoktur. Binaenaleyh istihsal vesa- iti sanayiinin satış imkânları, memlekette kazançlı iş sahalarının mevcudiyetine bağlıdır. Meselâ ipekli veya yünlü işinin kârlı olması ipekli sanayünde tesis faaliyetlerini, ipekli sanayiinin ku- rulması da kereste, çimento, tuğla, taş, kireç, makine, âlât, mal- zeme ilh, sanayiini harekete getirir. İsthsal vesaiti sanayiinin bu şekilde harekete getirilmesine «müsmir istihlâk» tabir edi- lir. Görülüyor ki, milli iktisat ta birbirinden ayrı fakat birbirini tamamlayan ve birbirine tâbi iki pazar vardır: Biri istihlâk mad- deleri pazarı, diğeri istihsal vasrtaları pazarıdır. Her iki pazarın 2 17