1 Şubat 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 43

Ihracat mallarımız TT adai İncirde Devletin Rolü İriboz. Kadronun bundan önceki sayısında siraatta plânlı çalışmak zaruretini aydınlatmığa uğraşmışlım. Bugün de, yapacağımız mıntaka — bölümümne ters gelmiyecek kadar aşikâr ve hemen başlarımsı Tâzımgelen mühim iş- leri hirer birer ele alarak anlatmağa çolşacaığım. İncir: Ana vatanı Hindistan olduğu rivayet edilen bu bilkinin memdeketimize na- sıl ve ne yoldan geldiği belli değildir. Rilinen ve görülen bir şey varsa bü- tün sahillerimizde incirin yayılmış bir halde bulunmasıdır. Memleketi mizde tavattun ettiktön sonra bizlim iklim ve toprak şarillurımız altında asırların da tesirile zösterdiği vativasyonlar başka memleketlerde bu- lunmayacuık kadar pek çaktur. Ranlardan Aydın lopu (Kallmirna) Egşe'de küçük ve hüyük Menderes vadilerinde çok caki ağuç meraklılarmın da müdahalesi ile doğmuş ve ürcmiş bir çeşittir. Bundan gayri taza olarak yenen ve kurutularn çeşillerin memleketimizde şimdilik iktisadi bir yeri yoktur. Avrapa ve Amerika gibi çak toplu ve istekli müşterilerin bulunduğu yer- lerde devlet ve büyük şirketler Aydın incirini memleketlerinde yetistirmek için çok uğraşmışlarsa da şenelerce süren çalışmalar ve mazraf düşümnü- len neticeyi vermemişlir. Lop incir oralarda kendi bialogisine uymiyan tablat şartları altında hir çok hastalıklara yakalanarâk yetişliricilerini unıgusuzluğa gömmmüştür. Bu sebeple bugün Amerika ve Avrupanın iste- diği Jop iİnciri vetiştirmekte Türkiye yalnızdır diyebiliriz. Aydın ve Öde- mişin iklim ye toprak şartları İnceden inceye tetkik edilmek, seçme fl- danlar, asil anaçlardan alman kalemler ve hatfâ ilekler hile aşırılmak suretile Akdeniz çevrimi ile Amerikada en fazla uygun gibi görünen nok- talarda yapılan çok dikkatli çalışmaların verdiği bu ters netice bu mah- sulün valnız bize münhasır kalacağı kanaâtımı sağlâmlaştırmaktadır. Lop incir sahamızı bugünkü vaziyeti ile iki büyük kola ayırabiliriz. Buü- lardan biri hüyük Menderes vadisinin başı olan Surayköy kazasından başlur ve 'vadinin sonu olan Söke'de biter. İkincisi Küçük Menderes vadi- sidir. Her iki kolda du şehir ve küy civarlarında toplu ve sık incirlikler, uzak vye geniş ovalarla yolu garp ve İnsanı 'az dağlara doöğrü seyrekleşerek, arada büyük boşluklar vererek serpilmiş bir haldedir. Bodrum'da lokul gi- bi görünen parçalar da göze çurpar. Bu çevrimlerden gayri Ege'nin sair noktalarında op İncr yetişmiyeceği kanaâtı vardır. Yer ve iklim beyenmekte çok nazlı olan Aydın inelri uygunsuz hava ulan- tıları, hastalıklara müsalt iklim ve toprakta yaşıyabilir. Fakat verdiği mahsul lop incirlclikten çıkar; bu ilibrla onu ana toprağının çevrimle- rinden dışarlara doğru genişletmeğe uğraşmak Türk incirinin nefasetini lekeliyecek mahsnl yetiştirmekle neticelenir. Esasen bu mahsul için yeni mıntakalar aramağa lüzum yoklur. Yukarda çovrimi çizilen saha içinde daha o kadar çok buşluklar vardır ki oralarda yeni bahçeler kurmakla bugünkü ağaç ve mahsül miktarı 5-10 misline çıkartılabilir. 48