20 Kasım 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 31

1925 Kürt isyanı ve Şeyh Sait onun tekliflerini desteklememiş ipiydi? Kâzım Karabekir Paşa kesin bir vaziyet aldı. De- di ki: — Kanun dairesinde fırka teşkil etmek elimiz- dedir. Ama bunu dağıtmak elimizde olmayan bir şey- dir. Hükümetsiniz. Her nevi kuvvetiniz, türlü vasıta- larınız vardır. Fırkamızı behemehal dağıtmak arzu GE onu yapmak elinizdedir." hi Bey bu sert çıkış karşısında daha da bo- eN Oldukca mahcup bir tavır takınarak: "— Kr bu suretle oranla çok mütees- sirim. Bilirsiniz ki ben her türlü örfi muamelelerin aleyhihdeyim. Fakat ekalliyette hemi korku- yorum" dedi. Karabekir Paşa, Başbakanın ekalliyette kalmak korkusunu yersiz bulduğunu belirtti. (Kendilerinin parti olarak. Doğudaki isyanı bastırmak için Hükü- metin isteyeceği her şeyi memnuniyetle yapacaklarını söyledi. Meclisteki bir oylamada Halk Fırkasının mu- tedilleriyle (o Terakkiperver Fırkanın (o milletvekilleri pek âlâ çoğunluk sağlayabilirlerdi. Fethi Bey tekrar, bu talebin şahsen kendisi tarafından yapılmadığını, bunun kendisinden e tekrarladı. Bu kon Ali ebesoy'un yaptığı açıklama bir garip taraf taşımaktadır. Cebesoy "Siyasi Hatıra- larının II. Cildinde , bu vakayı naklettikten sonra şöyle den "Kâzım Karabekir Paşa ile arkadaşları Fethi Be- yin yanından ayrılmadan evvel Fethi Bey Şark isya- nım bastırmak için başlanmış olan hareketin iyi in- kişaf ettiğini ve yeni bir tedbirin alınmasına lüzum olmadığını söylemiş ve isyan mıntakası haricinde sükün ve sükünetten başka bir şey olmadığım sözle- rine ilâve etmiştir." Eğer Cebesoy yanılmıyorsa, Başbakanın bu töz- leri, sadece Mecliste Verdiği izahatla çelişmemektedir»> Aynı kamanda, Doğudaki gerçek durumu da biç ak- settirmemektedir. Zira o günlerde Şeyh Sait kuvvet- leri bölgeye hemen tamamiyle hâkim bulunuyorlardı. Askeri harekâtı kimler tanzim ediyorlar? peihi Beyin Terakkiperver Fırkası liderlerine yaptı- ğı teklifin kendisine, eğer telkin edildiyse, ancak Gazi Paşa tarafından telkin edilmesi kabildir. İsmet Paşa böyle bir telkini hatırlamamaktadır. Olayların cereyanına bakılırsa her iki şık da kabildir. Fethi Be- yin bu davet için Şükrü Kaya'yı kullanmış olması, herhalde Başbakanın, Gazi'nin arkasından bir şeyler çevirmediğinin kesin delilini teşkil etmektedir. Muh- temelen Fethi Bey, böyle bir teklifi, yani partilerini bizzat feshetmeleri teklifini (oKarabekir'le arkadaşla- SIKI YÖNETİM BÖLGESİNİ GÖSTERİR HARİTA AKİS 29