5 Haziran 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 31

KİTAPLAR Büyük Şairler ve Şiirleri (Hazırlayan: Tahsin Yücel. Varlık yayınları, 821 Faydalı Kitaplar serisi 14, İstanbul Ekin Basımevi, 1961, 300 sayfa, 500 kuruş) yen Yayınevinin Türk kültür ha- yatına yaptığı hizmetin büyüklü- gü gün geçtikçe daha iyi anlaşılıyor. Türkiyede sanat tarafı ağır basan bir kuşak varsa, bu ağır basışta baş- uca rolü Varlık yayınevinin çeviri ve- ya yerli yayınları oynamıştır, denile- bilir. Bir zamanlar Varlık Dergisi, sırf dergi olarak da etrafında bir bü- yük ilgi çemberi yaratmıştı. Zaman- la, edebiyatımızdaki yi uyarak tu çember zayıfladı, ama bu kere bu- Varlık yayınlarının etra- fında meydana gelen çember aldı. Sanatçı ruhu ile ticaret kafasını yan- yana bağdaştırmakta üstat olan Ya- şar Nabi Nayır, yıllardır, kitap yayın- larını türlü güçlüklere karşı dayana- rak sürdürmektedir. Galiba bu yılın sonuna varmadan Varlık Yayınları- nın üzerindeki sıra numarası bini bu- lacak. Yâni başlıbaşına bir kitaplığı dolduracak kadar eser Varlık Yayın- lan arasında yer almış oluyor. Bu, söylenişi pek kolay ama, tatbikatı pek Zor bir iştir. Bu bakımdan Ya- tar Nabiyi, bugüne kadar sürdü- re geldiği yayınları için -bunların ya- rısı, hattâ, yansından fazlası incir çe- kirdeğini doldurmaz eserler bile, ol- sa,- kutlamak gerekir. . Büyük Şairler ve Şiirleri ii kitap, Varlık Yayınlarının 821. kitabın içinde dünyanın 50 büyük şai- rinin kısa fakat özlü hayat hikayele- riyle ikişer üçer şiirlerinin o çevirisi yer almıştır. titiz gayretiyle meydana getirilen bu eserde İsadan 70 yıl önce dünyaya gelmiş Vergilius'dan, 1953'de ölen Dylan Thomas'a kadar 50 şair sıra- lanmıştır. Kitabın adı pek iddialı ol- duğu için insan ister istemez bu ad altındaki kitapta yer alan elli şair a- rasında meselâ Mevlâna gibi, meselâ Sadi gibi bazı Şark şairlerini de ara- maktan kendini alamıyor ama,, bun- lar maalesef kitaba girmemiştir. Sonra, büyük şairler ve şiirleri denin- ce, bu büyük şairlerin sayısı sâdece 50 imiş veya kitaptaki 50 şair dün- ya edebiyatının gerçekten büyük bü- tün şairleri imiş gibi bir hava yara- tılıyor ki, bu da hatalıdır. Maamafih, Büyük Şairler ve Şiirleri adlı kitap, bilhassa bir takım şairlerin biyogra- filerini merak edenler için, şöyle çam sakızı çoban armağanı kabilinden de olsa, şiirlerinden birseyler okumayı AKİS, 5 HAZİRAN 1961 Tahsin Yücelin oldukça, arzu edenler için son derece faydalı ir kitaptır. Vergillius, Dante, Petrarce, Vil- lon, Ronsard, Shakespeare, Milton, La Fontaine, Alexander Pope, Goethe, Schiller, Andre Chenier, Byron, La- martine, Shelley, Keats, Heine, Alf- red ve Vigny. Puşkin, Victor Hugo, Gerard de Nerval, Edgar Allan Poe, Musset, Robert Browning, Whitman, Baudelaire, Şandor Petöfi, Emily Dickinson, Mallarme, Verlaine, Rim- baud, Tagore, Yeats, Claudel,, Va- lery, Robert Frost, Rilke, Carl Sand- burg, Apollinaire, Jimenez, Supervil- le, Ezra Pound, Sain-John Perse, T. S. Elliot, Jean Cocteau, Cummings, Paul Eluard, Lorca, Langston Hug- bes, Dylan Thomas bu kitapta yer alan şairlerdir. Kitap tümü İle daha çok bir müracaat kitabıdır. Ama ede- biyat, bele şürseverler için mutlaka el altında bulundurulması, arada bir karıştırılması son derece faydalı bir müracaat kitabı. Tabii aynı şekilde, lise öğrencileri için de Büyük Şairler ve Şiirleri bir yardımcı kitap olabilir. Atatürkün Hayatındaki Kadınlar (Yazan: Altan Deliorman. Bur- han Yayınevi, Istanbul Ticaret Pos- tası Matbaası, 1961, 223 sayfa, 10 li- ra A türkün Hayatındaki Kadınlar adlı kitap, son yılların üzerinde en çok dikkati çeken, dedikodu top- layan kitabı olabilir. Kitabın doğru- dan doğruya Atatürkle işlgili bir sa- hadan, hele onun en az bilinen kadın dünyasından bahsetmesi gerçekten il- gi çekici. Altan Deliorman, kitabı ha- zırlamak için oldukça gayret sarfet- miş. Epey de malzeme toplamış. Ne var ki, daha ziyade kitabın satışı art- sın diye esere bir roman havası ver- meye Gy le TİR hemen hemen hiçe in . Bir defa Altan Deliorman son EFe0E tatsız, hiç de sürükleyici olmayan, pek acemice bir dille bir takım hâdiseleri hikâye et- meye kalkmış. Bu, Atatürkün Haya- tındaki Kadınlar kitabım biraz ciddi bir tetkik mahsulü diye okumak iste- yenler üstünde ister istemez kötü bir ÇAĞDAŞ TÜRK ŞİİRİN- DEN ÖRNEKLER (Antoloji) çıktı P.K. 36 — Ankara hava yaratıyor. Yazara inanmaz olu- nuyor, veya hiç değilse yazarın söy- ledikleri ciddiye alınmıyor. o Üstelik Altan Deliorman bir takım şahitler, belgeler göstermekte de bir tarih tet- kikçisi gibi çalışmadığından, söyle- dikleri, yazdıkları çok kere kulaktan dolma imiş intibaıı uyandırıyor. Atatürkün Hayatındaki Kadınlar kitabının adında da bir şanssızlık var. "Hayatındaki kadınlar" tabirinin mâ- nası nedir? Gayet sarih: Atatürke eş olmuş, sevgili olmuş, hiç değilse flört olmuş, kadınlar değil mi? Ha- yır! Altan Deliorman kitabında, "A- tatürkün hayatındaki kadınlar” iba- resini bir başka mânada anlamış. Meselâ Atatürkün anası, kardeşi, ev- lâtlık olarak yanma aldığı iki yaşın- daki bir çocuk da Deliormana göre Atatürkün hayatındaki kadınlar ara- sındadır!.. Altan Deliorman kitabına yazdığı önsözde, "Atatürkün Hayatındaki Kadınlar adını taşıyan bu kitabı, ge- lecekteki tarihçinin ellerine devreder- ken, onu bir takım vesikalar ve kuru hatıralardan ibaret bir yığın halin- de toplamağa hiçbir kalem sahibinin gönlü razı olmazdı. Kitapta bir ro- man, havası sezilirse bu, yazarın gay- reti ile meydana gelmiş zoraki bir hal değil, olayların renkli ve hareket- li oluşundan ileri gelen bir mecburi- yettir" diyor. Yersiz bir düşünce. Ta- rihe bırakılan bir vesika, ne kadar kuru ve sert çizgili olursa ilerde o kadar çok işe yarayacak demektir. Demek ki Deliorman bunun aksi ka- naattedir... Kitabın kötü ifadesine, kötü sıra- lanışına rağmen cazip bir tarafı ol- duğu muhakkak. Bir defa, Türkler için çok büyük bir insandan, Ata- türkten bahsediyor. İkincisi Atatürk şimdiye kadar ne derece ululaştırı- lırsa ululaştırılsın hep Şarklı bir ha- va içinde ululaştırılmış, hakkında şöyle ciddi tetkik ve inceleme mah- sulü, doğru dürüst sekiz-on eser ya- zılmamış, dolayısiyle memleketimiz- de iyice tanınmamış bir insandır. Türkler -şayet devrine yetişip e nında o bulunamadılarsa-, Atatürkü sâdece meydan nutku atanların, ga- zete sayfalarına mersiyeler döktü- renlerin anlattığı kadar tanırlar. De- liormanın kitabı, bu bakımdan Türk- lere Atatürkü biraz daha iyi tanıma fırsatım vermektedir. Saniyen, Ata- türkün kadınlarla olan. münasebetleri Atatürk hakkında bilinenlerden ! da çok as olduğu için, Deliormanın kita- bı bu bakımdan da ilgi çekicidir. Deliormanın kitabına göre Ata- türkün hayatındaki kadınlar şöyle sıralanabilir: Zübeyde hanım, Müj- gân adlı bir gençlik aşkı, Nadire va Hatice adlı iki gençlik aşkı daha, ge- ne Mustafa Kemalin talebeliği sıra- 31