6 Mart 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

kımından fakirleşmeğe ve Oo Ankara baskısıyla da 61 bine kadar çıkan tirajı, başdöndürücü süratle düşme- ge başlamıştır. 64 üncü ve 65 inci Milli Eğitim bakanlığı Derleme Mü- dürlüğünün o bir açıklamasına gö- re, İstanbulda 63 gündelik gazete neşredilmektedir. Ancak 63 rakamı- na geçen haftanın içinde iki ilâve yapıldı. Müessesesindeki iktidar de- gişikliğini o hazmedemeyip o boyun- an büyük sembol - kalemini cırt- lıyarak alâyişle Vatandan ayrılan 73 lük Ahmet Emin Yalman (Bk. AKİS - Sayı : 345), vaadettigi ga- zeteyi evvelki pazar piyasaya çı- kardı. Ancak vaadettigi oseklide Yeni Vatan değil de, Hür Vatan olarak... Emektar Yalmanın, "şahla- narak, kuvvetli bir iman, noksansız bir şevk ve cesaretle" piyasaya sür- düğü Hür Vatanın yeri, gene ilk nüs- hasmdaki "Yeni Bir Hamlenin Eşi- ğinde" aerlevhalı başmakalesinde be- lirttiği gibi "milli birlik ve inkılâp cephesi" olacaktı. Yalman, Bâbıâliden uzakta, Şişha- nede bir türlü kıpırdanamıyan Ye- ni İstanbulini Karun misali patro- nu Habip Edip Törehan ile ayda 36 bin liradan anlaştıktan sonra, Dün- yadaki misafir yazarlığına son verdi. Mizanpaj ve hava itibariyle Vatanın tıpkısı Hür Vatan, 40 binâen sonra tirajının her bin fazlası için Töreha- nın şişkin kesesine ayrıca otuz lira bırakacaktır. Yalman, başta Enver Güreli olmak üzere birçok zenginler- den yatırım vaadi almıştır. Hür Va- tanı, Vatanın aksine hissedar sayısı sekizi onu ogeçmiyecek bir milyon sermayeli bir anomin şirket haline sokacaktır. İkramiye kuponlu Hür Vatan, tutarı 40 bin lirayı aşan bir reklâm kampanyasından sonra ilk günü 100 bin tirajla nesir hayatına atılmıştır. Mamafih şimdi baskı ted- ricen düşürülmektedir. Sukutun nere- de sona ereceğini henüz hiç kim- se bilmemektedir. Bir başka ge- lişme de, Kim dergisi ile Hür Va- tanın kadrolarının birleştirilmesi- dir. Böylece işleri iyi gitmiyen Kim dergisi, geçici. bir ocankurtaran si- midi bulmuştur. Yalman, kendisinin ayrılmasıyla Vatanla batacağım tevehhüm etmiş- ,terketmiştir. liderliğin - daha ziyade azalt imak amacıyla tirajı 50 bine düşürmüşlerdir. AKİS, 6 MART 1961 Gülek gazeteci İki yıldır dedikodusu yapılan alâme- riken politikacı Kasım Gülekin-Ta- nini de nihayet geçen haftanın orta- sında çıkabildi. İlk önce, Taninin Yassıada duruşmalarının başlama ta- rihi olan 14 Ekim 1960 ta çıkması i- çin hazırlıklar yapılmıştı. Daha son- ra gürültülü neşriyata başlama târi- hinin 29 Ekim 1960 taki Cumhuriyet ME tesadüf ettirilmesi isten- . Maksat ancak I Mart 1961 de hâ- sıl olabildi. Talihsizliğin menşei, Ta- ninin rotatifini döndüren motordaki arızanın, en mütehassıs elemanların Tanin ve arabası Yükü Gülek çekecek gayretlerine rağmen bir türlü giderile memesidir. Ancak kadro | Ekim 1960 ta kurulduğundan, gecikme, yarısın- dan fazlası Güleke aid dört milyon lira sermayeli Halk Matbaacılık ve Gazetecilik T. A. 8. ne 250 bin lira- lık bir zarara patladı. Sermayedar- BASIN lar arasında Adana, İstanbul ve An- karalı bâzı zenginler ile Turgut Ye- genağa ve Rıza Tekeli gibi bâzı C H.P.yi politikacılar vardır. Taninin tesislerini Gülek, Nuri Demirağın varislerinden iki milyon yüzelli bin liraya satın almıştı. Gülek, Taninin Beşiktaş Hayrettin Iskelesindeki bi- nasını, istimlâk edilip yıkılması ih- timaline binaen satın almadı. Zira deniz kenarındaki binanın önüne, a- raba vapuru iskelesi yapılması karar- laştırılmıştı. .Maamafih HalkT. A. Ş. İstanbulun basın merkezi Cağa- loğlunda, üzerine bir matbaa binası inşa edilmeğe müsait bir arsa ara- maktadır. Tanin, 200 bin lirayı çok aşan bir tozkoparan reklâm kampanyasından sonra, tıpkı Hür Vatan gibi ilk ağızda 100 bin tirajla neşir ha- yatına atıldı. Getirdiği yegâne, yenilik, Türkiyenin ilk sosyal (o ga- zetesi olduğunu üân etmekte göster- diği cesarettir. Nitekim, merhum üs- tad Hüseyin Cahit Yalçından tevarüs edilen Tanin antetinin altında, ince dişi bir klişede, "Günlük Sosyal Halk Gazetesi" ibaresi bulunmaktadır. Dev gazeteci Yalçının Tanini, 1946 da kapannıştı. Ancak Tanin ismi, beş sene müddetle imtiyazı yenilen- mediğinden sahipsiz kalmıştı. Tanin ismine Törehan açıkgözlük oederek konmuşsa da, onun da unutkanlığına gelmiş ve imtiyazım yenüemiştir. Neticede Tanin isminin imtiyazı mü- racaat eden Gülekin üzerinde kal- mıştır. Taninin basma eski Vatancı, zoraki politikacı, gazeteci, mütemet Gülekofil Oİhsan Ada getirilmiştir. Tanin de, Sözcü dergisini himayesi- ne almıştır. Hâlihazırda merak edilen, gazete- lere eğlenceli haberler yaratmakta mehareti omüsellem Gülekin bir gazete patronu olandı basında aynı hüsnükabulü görüp göremi- yeceğidir. Ulusun başından uzak- laştırılan ve C. H. P. yüksek kade- melerinde nüfuzunu kaybeden hafif- meşrep Gülekin, kendisine siyasi destek ararken, pirinçten vazgeçip evdeki bulgurun endişesine düşmesi kuvvetle muhtemeldir. Mevcut büyük gazetelerin satışla- rımn düşmekte ve küçüklerin de ka- panma tehlikesi ile karşı karşıya oldukları bir kriz devresinde, iki id- dlalı ve büyük teşebbüsün esasen yo- gun piyasaya pervasızca atılması, Türk basınında savanı dikkat geliş- melere yol açacaktır. 19