19 Eylül 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

DÜNYADA OLUP BİTENLER Kongo Kiproko Geçen haftanın sonundan beri Kon- go artık bir Devlet değil, sadece taş devrinden kalma iptidai aşiret- lerin kan dâvası uğrunaen vahşi katliamlara giriştikleri ne idüğü be- lirsiz bir diyardı. Gerçekten, geçen haftanın sonunda Kongo Ordusu Ge- nel Kurmay Başkanı Mobuto, hem Cumhurbaşkanı Kasawubu'yu, hem de birinci Başbakan Lumuraba ile ikinci Başbakan İleo'yu vazifelerin- den azlettiğim ve idareyi kısa bir sü- re sonra Üniversite profesörlerinden müteşekkil bir Hükümete devretmek üzere ele aldığını bildiriyordu. Fakat, işin aslı iki gün sonra anlaşıldı. Al- bay Mobuto Cumhurbaşkanı Kasa- wubu'nun mensup olduğu (Bakongo aşiretindendi. Diğer aşiretlerden mu- kavemet gelmesin diye tarafsız rünmeği tercih etmiş ve oKasawu- bu'yu da vazifesinden uzaklaştırdığı- nı bu sebeple bildirmişti. Fakat, iki gün sonra herkes Kasawubu'nun hâ- lâ Cumhurbaşkanlığı Sarayında ika- mete devam ettiğini ve hattâ Devlet Başkanlığı yetkilerini kullandığını görünce bu işin içinde iş olduğunu anladı. Nitekim, birinci (Başbakan Lumumba, bir zamanlar aleyhlerin- de ağız dolusu küfürler ettiği Birleş- miş Milletler Kuvvetlerine, Kongo Ordusu Başkomutanı -çavuşluktan Tümgeneralliğe terfi eden- Lundula ile birlikte sığınınca, Kongodaki iç savaşın bir aşiret çekişmesi geldiğini anlamayan kalmadı. Ger- çekten, Kasawubu ile Mobuto Bakon- go aşiretine, halbuki, Lumumba ile Lundula Batetela aşiretine mensuptu lar. Nitekim Albay Mobuto'nun da duruma tamamen hâkim olmadığı hemen ortaya çıktı. Çünkü, Kongo Ordusunda ne kadar Batetela aşire- tine ve onunla müttefik aşiretlere mensup asker varsa hepsi Mobuto'ya sâdık kuvvetlerle savaşa girişmişler- di. Nitekim, ayın 13'ündenberi duru- mun tam bir kabile savaşı hâlini al- dığını görmemek imkânsızdı. Zira, ün Kongonun merkezi Leopold- ville'de olup bitenler bunu ayan be- yan gösteriyordu. Saat 15,30'da Le- opoldville Radyosunu saran -Birleş- miş Milletler Kuvvetine mensup- Ga- na askerlerini çevirmiş olan oKasa- wubu'ya sâdık Kongolu Jandarmalar birdenbire esas vaziyete geçtiler. Beş tane jip, tepeden tırnağa kadar silâh- lı Kongo jandarmalarının himayesin- de Radyoevinin önünde durmuştu. Birinci jipten Kasawubu'nun yeni AKİS, 19 EYLÜL 1960 Hükümeti kurmağa memur ettiği -ama korkudan Kongo Nehrinin öbür yakasındaki öbür Kongo Cumhuriye- tinin -Fransız Birliğine dâhil olup yeni bağımsızlık okazanmıştır- mer- kezi Brazzaville'de ooturmağı tercih eden ikinci Başbakan -eski Ayan Meclisi Reisi- (o İleonun kabinesinde Enformasyon Bakanı olan -Lumum- banın eski can düşmanı- Bolikango indi. Ganalı askerler kısa bir tered- dütten sonra Bolikangonun (Radyo binasına girmesine izin verdiler. Bo- likango Radyo binasına girdi, fakat Radyoyu kontrol altında tutan Bir- leşmiş Milletler memuruna kendisi- nin meşru Hükümetin Enformasyon Bakanı olarak Radyoda konuşmak hakkına sahip olduğunu bir türlü anlatamadı. Nitekim, Radyo-Leopold- ville'in dinleyicileri (o Bolikangonun nutku yerine "Bayan Sophie Mulele- nin arkadaşı Celestine için istediği" bir pasodoblenin tatlı nağmelerini dinlediler. İkinci Enformasyon Bakanının Radyo binasındaki müzakereleri u- villâsının -Lumumba bu villâyı Leopoldville'in iki meşhur birahane- sinden en büyüğünü işletirken satın almıştı- önünde, iki jip ve dört GMC duruverdi. Radyoevi önünde toplan- mış olan yabancı o gazetecilerin ilk aklına gelen, bunların Bolikangonun Radyoevine girmesine imkân veren Kongolu jandarmaları silâh okuvve- tiyle oradan uzaklaştırmağa gelen Lumumbaya sâdık Kongo askerleri olduğu idi. Fakat, bir süre sonra Lu- mumba, tabancaları kendisine çevrili iki siyahi subayın ortasında almış görününce, birincil jipte yer birinci