20 Ocak 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

DÜNYADA OLUP BİTENLER Doğu-Batı Keskin Sirke... Gçen haftanın sonunda, spor ceketi muhteşem — göbeğinin — üzerinde güçlükle düğümlenen, tombul yanak- lı, babacan halli biradam Moskova- daki bürosunun gerisinde katıla ka- tıla gülüyordu. İki saniye önce Füze Araştırmaları Teşkilâtına emir ver- mişti. Merihe gidecek olan ilk füze Pasifiğin tam ortasında tecrübe edi- lecekti. Kahkahalarla gülen adam Sovyetler Birliği Başbakanı ve Ko- münist Partisi Birinci Sekreteri Niki- ta Krutçeften başkası değildi. Ertesi gün bu haber bütün Ame- rikan gazetelerinin baş sayfasında se- kiz sütunluk manşetlerle verildi. Her- kes, Zirve Konferansının arifesinde, Sovyet Başbakanını böyle bir kuvvet gösterisine girişmeğe zorlayan sebe- bin ne olduğunu soruşturuyordu. A- merikadan sesler yükselmeğe başla- dı: "Amerika tehdıt karşısında müza- kereye girişmez" "Amerikaya ait ve- ya Birleşmiş Mılletlerın Amerikan ve- sayetine verdiği adaların bulunduğu sular Amerikanın kalbi demektir; bu sularda Rusların füze denemelerıne girişmek ne hadlerine? Fakat, geçen haftanın sonunda Ike, haftalık basın konferansında bu protesto seslerini yükselten eski Baş- kan Truman ile Demokrat Ayan üye- si Mansfield'e -Jane Mansfield'le ka- rabeti yoktur- cevap vererek, Sovyet füzesinin düşeceği bölgenin açık deniz olduğunu, devletler hukukuna göre Sovyetler Birliğinin bu bölgede füze denemeleri yapma hakkının inkâr edi- lemiyeceğini, Amerikanın da açık de- nizde ve aynı bölgede benzer deneme- lere girişmiş olduğunu söyledi. Zaten, VII. Amerikan Filosu bazı Sovyet şi- leplerinin onbeş günden beri bu bölge- de toplandıklarını Washington'a bil- dirmişti. Bu sebeple, Krutçefin kara- rı Ike için bir sürpriz olmamıştı. Üs- telik Amerikan istihbarat servisleri de Sovyetlerin daha önce Kuzey Pa- sifikte gizli tutmağa çalıştıkları bazı füze denemelerini başarıyla yaptıkla- rını donanmanın ve radar teşkılatı— nın Traporlarından öğrenmişti. ehemmiyeti, Sovyet Hükümetinin bir füze denemesinin yapılacağını ilk defa açıklamasındaydı. Gizlilik, Sov- yetlerin füze sahasında Amerikalı- lardan daha ileri görünmelerinin sır- larından birini teşkil ediyordu. Cape Canaveral'de ateş almayan veya tor- Pasifikte Sovyet füze denemesi nistan geri dönen her füze Amerikan basınında bütün dünyada yankılar u- yandıran "Yuha!" nidalarıyla karşı- landığı halde, Sovyet füze denemele- ri tam bir gizlilik içinde yapılıyor ve kimbilir kaç başarısızlıkttan sonra erişilen zafer, ilân edilen tek netice oluyordu. Ama şimdi, Sovyetlerin bu sefer bu gizliliktten — ayrılmaları ve hattâ füzenin düşeceği bölgeyi iyice tâyin edip Moskovadaki bütün elçi- liklere oraya gemi göndermemeleri için tebligat yapmaları, Sovyet alim- lerinin füze konusunda eriştikleri nefse emniyet derecesini gösteriyor- du. Doğrusu istenirse, Krutçef belki bu işi yine de açıktan açığa yapmaya- caktı. Zirve Konferansından önce kuvvet gösterisine girişmeyip dünya halk efkârına sempatik görünmek bakımından, Krutçef daima çok dik- katli olmuştu. Fakat, ne çare ki Sov- yet eksperlerinin Amerikan eksperle- rinin aksine yeraltı atom bombası de- nemelerinin uzaktan aletler vasıtasıy- la kaydedilemiyeceğini Cenevredeki Atom Denemelerinin Durdurulması Konferansında iddia etmeleri Ike'ı kız dırmış ve Ike -zaten bu gibi gösterile- re pek teşne olan çalışma arkadaşları- AKİS, 20 OCAK 1960 SOVYET Füıııtum wwoeu yER ııı'