19 Temmuz 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 9

SİZ sahibi bulunduğu koltuğa tekrar oturu: Şarkta seçim sanatının 1 numa- ralı ustadı haline g lmıştı Nurı Sa— idin seçimlerinde halk tim altında rey verırdı, bu takdırde mesele yoktu, ya serbestçe — reyinin kullanırdı, bu takdirde seçilen Mec- lıs fesh edilirdi! Irakın tanıdığı son akımdan iki şaheser sayılabılır Bu iki seçimde de hükü- metin tayin ettiklerinden haşka aday bulunmadığı için daha seçim yapıl- madan Maeclisin onda dokuzu seçil- mişti! Son yıllarda basın tam bir di- siplin altındaydı Partiler fesh edil- mişti. İ şeşi ordudan geliyordu. Ordu sıkı bir nezaret altındaydı. "Şüpheli" subay- lar sık Sık temızlenıyord Baraj mı, hürriyet mi? 950 den beri Nuri Saide yeni bır merak geldi: İktisadi kalkınm Askerlik ve siyaset sahasında üstat kesilen Nuri Said, iktisadi sahadaki bılgısızlıgını kabul ediyordu. Bu se- be ; iki ufak nokta vardı. mi bir şekilde yürütülen de Nuri Saidin aktifine — yazılacak tek müsbet iştir- yatırımların meyve, vermesi için daha en az beş on yıl beklemek — lâzımdır. Halk o tarihe kadar bekleyecek miydi? Bir Baka- nın söylediği gibi "halkı yemesi veya köprülerle — ısınması" mümkün değildi. İşin dal zini, Nuri Said iktisadi kalkınmayı orta çağ düzeni içinde yürütmeğe çalışı- yordu Bütün Irakın ekili arazisi i- ki, üç yüz şeyhin elindeydi. Rekolte- nin yansını onlar alıyordu. Sıyası m K milyonu topraksız, aç ve se ken şeyhler zenginleşiyordu. rağmen bu adamlar, sulama tesisle- ri dolayısı ile bereketı artan toprak- jesi Parlâmı rılemedı' Gelgelelım bizatihi kalkın- a şeyhler saltanatı için en büyük tehdıttı Kalkınma şehir — halkının doktorun, profesörün, ihe dsin, kafası işleyen işçinin sayısını arttı- . B ğın arı, es- lardı. adamlar sosyal nizamın a- daletsızlığı kadar despot idareye de düşmandılar. Adalet gibi hürriyet de istiyorlardı Milliyetçilik virüsü N uri Saidin memleketinde için i- çin gelişen sosyal ihtilâl ergeç, eski nizamla birlikte onu yutacaktı. akat Nuri Said muhtemelen daha AKİS, 19 TEMMUZ 1958 Abdüllillah Hayatı 0 kadar severdi ki.. Prens on, onbeş yıl dayanabilirdi. Ama A- rap dünyasını altüst eden ıkııı ci bir cereyan daha varı Londradan başka Kabe Sir Nuri Majesteleri bütün bendeleri gibi ona da bu payeyi ver- mişti- bu cereyana kulak — asmadı. Nasırın en çok resminin bulunduğu bir memleketin Başbakanı — olduğu halde, İngiltereye yaslanarak Nası- ra karşı cephe almaktan ve hatta eski rüyası "Mümbit Hilâl" i gerçek- leştirmeye kalkışmaktan çekinmedi. Nuri Saidin kaybıyla kapanan bu hikâye Bağdat Paktının teşkili ile başladı Ingıltere, Bağdat aktını, oğu petrolünü muhafaza için bır kalkan olarak düşünüyordu. O zamanlar Londranın meşhu Times'- i. Paktın hararetti taraftarlarından Menderesten ikinci Mi des - Fran- ce dıye bahsedıyordu N âid bu kalkanı "Mümbit Hilâl" i ', yanı Irak Krahnın ıdaresı altında ÜUrı dun, Lüb- an ve riyeyi toplamak Trüyasını gerçekleştırmek gayesiyle kullanma- yı düşünüyordu. İşte Bağdat Paktı kurulduğu tarihten sonra Nuri Said kâh okşama, kâh ehdit yoluyla komşu memleketlerı ele geçirmeğe çalıştı. Binbir cambazlığa kalkıştı. Talihsiz Süveyş seferinden sonra İn- gilterenin de tasvibiyle, sadık ben- desi bulunduğu Majestelerinin hükü- meti ile bir masaya oturmaya yanaş- ğının amansız bir şampiyonu kesil- di. Hatta Batılı dostlarına bile İsra- il düşmanlığını benimsetmeğe çalış- tı. Son Ankara Konferansında Nuri Said İsrailden başka lâf konuşmadı. IRAK HADİSELERİ Türkiye, bu son derece kaprisli dost için sadık bir destek o Fakat bütün gayretlerıne rağ- men Nuri Said, gençlik rüyası "Müm- bit Hilâl" i gerçekleştıremedı Bila- kis Orta Doğruda Nasır gittikçe kuv- vetleniyordu. Nasır kuvvetlendikçe, Irakın 1 numaralı adamı, ihtiyarlı- ğın da verdiği bir hırsla, — ölmeden evvel rüyasını hakikat yapmak için cüretini artırıyordu. Koku alma his- sini artık tamamiyle kaybetmişti. Suriyenin Nasır tarafından ilhâ- ki, Nuri Said için hakiki bir darbe Rüyasının yıkıldığını hissedi- Ürdünle Krallar Federasyo- nunun teşkili, karşı bir teselli Rüyasının gerçekleşmesi lıların tekrar silâha baş Nasırı devirmesinden yoktu. Talihsiz Süveyş Seferinin A- merika tarafından yarıda durdurul- ması büyük aid bu rüyaları kurarken Lübnan- da karışıklıklar baş gösterdi. Sir Nuri derhal Londraya koştu, Kuv- vet kullanılmasını istedi. "Chamoun giderse sıra bende... Dostluğunuzu gösterin" diyordu. Bu işlerle meşgul olurken Nuri memleketindeki halkın ve o halkın bir parçası olan ordu- nun hislerini tamamiyle unutmuştu, Bu unutkanlık pahalıya mal — oldu Kırk yıl Irakı elinden tutan adam, kurtarmaya çalıştığı Chamoun'dan evvel devrildi. Batıda panik B atının Orta Doğu siyasetinin mihveri haline gelen Nuri Said Irakının çökmesi Batı başşehirlerin- de müthiş bir panik uyandırdı. Bor- salarda Orta Doğu petrol tahvilleri büyük bir düşüş kaydetti. Ciddiyeti ile tanınmış Amerikan gazeteleri bi- le bu haftanın başında sanki Ame- rikanın üzerinde bir atom bombası patlamış gibi, telaş ve dehşet için- dedırler ew Herald Tribu- ne'un başmakalesının başlığı "Batı- nın hayât damarı tehdit edilmiştir. şeklindedir. Ağır başlı New - York Times "Irak ihtilâli Batı demokra- silerine ağır bir darbe olmuştur" mektedir. Evet, bir Nuri Saidin po- lis idaresinin yıkılması. Demokrasi- ler ipin ağır bir darbe teşkil etmek- tedir! Bu, Batının Orta Doğuda yan- lış bir polıtıka takip ettiğinin ve böl- geyi adeta Ruslara hediye etmek i- çin gaf üstüne gaf yaptığının en ha- zin, fakat en de açık itirafıdır. Gazetelerdeki bu panik havası, Londra ve —Washington Hükümet çevrelerinde daha bariz bir şekilde görüldü. MacMillan ile devamlı mu- 2 Cumhuriyetçi ve 12 mok- rat lideri topladı. Amerika tarıhı bir karar arefesindeydi. Bu toplan- tıda alınan kararların mahiyeti, sa- li günü 5 bin deniz piyadesinin Lüb- nana çıkartılmasıyla anlaşıldı. Dün- yanın en emokrasisi Orta Doğudaki sultanlara dayanan — eski nizamı korumak için silâha baş vur- maya karar vermişti. İkinci Dünya 9