21 Haziran 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 6

Kıbrısa dair u mülakat İsmet İnönüyle şamba akşamı yapıldı teşebbusuyle lngıltere Millan bir gün marasında — Kıbrıs plânının açıklanma- sına kırksekiz saat için tehir etmiş ve Adanın üzerindeki bulutlar kısmen hafiflemişti. İsmet İnönü mülakat sı- rasında zihninin tusun zamandan be- ri Kıbrıs mevzuuyla meşgul bulundu- ğunu — söyledi. Çar— İsmet İnönü fikirlerini — kendisine gayret edilmiştir. liderinin düşünce silsilesine de verilmemesine — çalışılmıştır. ilakat, İsmet İnönünün AKİS'e beş yıldır verdiği ilk mülakat olduğu gibi tecrübeli devlet adamının Kıb- rısa dair düşüncelerinin açıktan ilk ifadesidir.. Bu düşünceler hemen he- pimizin hâdiselerin peşinde içinde bulunduğumuz Kıbrıs. mevzuunda söylenmiş en âkil, en mantıki ve en realist — sözlerdir. Milletlerinin — tarihinde yer — almış, bir memleket büyüğü ve milli man haline gelmiş şahsiyetlerin böy- le anlarda basiret istikametini sogukkanlılıkla işaret etmeleri yapa- bilecekleri en muhım izmetlerden biridir. Inonunun bu sözlerinin yal- nız Türkiyede değil, bütün - dünyada derin akisler yaratacağından zerrece şüphe yoktur. İsmet İnönünün göster- diği yol, Kıbrıs meselesinin öteki a- lâkalilarında hakiki bir ıyınıyet varsa, davanın cihan barışı için en uygun şekilde hallini — geniş ölçüde kolaylaştıracaktır. . Metin TOKER "Avam Kamarasında, Kıbrısa dair İngiliz planıyla alâkalı müzakerelerin NATO'dan yeni telkinler bekliyerek tehir edilmesini memnun o- larak karşıladım. İhtilâfın halli için ciddi gay- retlerin esirgenmiyeceği manzarasının yeniden belirmesi, mübalâğadan sakınmakla beraber ü- mit verici bir ışık sayılabilir. "Ben Kıbrıs meselesi üzerine açıktan konuş- mak için İngiliz plânının Avam Kamarasında açıklanmasını ve NATO müttefiklerinin bu dâ- vada her halde Türkleri kırmayacak ve Türk haklarını samimiyetle, ciddiyetle nazarı dikkat- te bulunduracak yardımının ne olacağını öğren- meyi bekliyordum. Şimdi İngilterenin bu mese- lede Türk umumi efkârının haklı ıstıraplarını göz önünde bulunduracağını ümit ederim. Bu arada şu noktaya bilhassa işaret etmek isterim: Milletimizin, basını ve umumi toplantılariyle gösterdiği heyecanın suni bir gösteriş olmadı- ğından dünya ve İngiltere emin bulunmalıdır. Türklerin heyecanları ciddidir ve Kıbrıs adasıy- la, Kıbrıstaki Türk cemaatinin hayatiyle millet- çe irtibatımız çok derindir, çok samimidir. BİR İKİ ESASLI NOKTA "Bir iki esaslı noktayı belirtmem İlâzımdır. Evvelâ, Kıbrıs meselesi vahim şeklini hangi e- saslardan aldı? Kıbrısta kurulan EOKA tedhiş teşkilâtı silâh kuvvetiyle Adanın Yunanistana iltihakını temin edebileceğini sanarak teşebbü- se geçti. Huzursuzluğun başı bu oldu. İngiltere Adadan gidecektir, Ada, kanlarını dökmeğe ha- zır olduklarını iddia etmiş Rumların arzusu veç- hile Yunanistana ilhak edilecektir kanaati ya- yılmak istendi. Kibrisin bu şekilde veya herhan- gi bir şekilde Yunanistana iltihakının Kıbrısta- ki Türk halkının ergeç imhası neticesine vara- cağı tarihi tecrübelerle sabittir. Buna Türk umumi efkârının seyirci kalamayacağının bilin- mesi esaslı bir noktadır. Adanın Yunanistana il- tihakı bir çok bakımlardan anavatanın emniye- tini ciddi surette haleldar edecektir. "Şimdi, Taksim tezine Türkiyenin nasıl gel- diğini anlatayım. Biz bu teze bir sergüzeşt eme- liyle gelmiş değilizdir. EOKA'nın kanlı gayret- leri devam ederken İngiltere Self-Determina- tion hal suretine nihayet ramolacağını bir ara- lık hissettirmiştir. İngilterenin tek taraflı bir Self-Determination yoluyla Yunanlılar lehine Adadan çıkmayı ihtimal halinde göstermesi Türkler için hem umumi emniyet, hem Türk ce- maatinin hayati varlığı bakımından büyük teh- like arzetmiştir. TAKSİMİ KABUL SEBEBİMİZ "Fakat İngilterenin müteakiben, tedhiş ha- reketlerinin dersi karşısında, Lennox-Boyd tek- lifiyle Self - Determination — mekanizmasının Türkler için de müstakil bir surette işlemesi ge- rekeceğini anlaması Türklerin hakları üzerinde bir teminat mahiyeti göstermiştir. Taksim tezi- ni Kıbrıs meselesinin bu safhası ortaya çıkar- AKİS, 21 HAZİRAN 1958