15 Şubat 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 28
S İ N Sinemacılar "Montparnasse 19" B eyazperdede ressamların hayatım canlandırma denemeleri son yıl- larda yaygın bir hal almağa baş- ladı. John Huston'un 1952 de Tou- louse - Lautrec'in hayatını anlatan "Moulin Rouge"undan sonra, Vincen- te Minnelli 1955 te "Lust for — Life -Ölmeyen insanlar"da Van — Gogh'u ele almıştı. Şimdi de Fransız reji- sörü Jacgues Becker, Modigliani'nin hayatını konu diye seçen "Montpar- nasse 19"u tamamlamak üzere bulu- nuyor. Huston ile Minnelli'nin film- leri gerek çevrilirken, gerek çevrildik ten sonra ne kadar az akis uyandır- mışsa, Becker'in filmi, aksine, daha tamamlanmadan önce etrafında o kadar gürültülü tartışmalara yol aç- ti. "Montparnasse 19"un — macerası 1956 nın ilk aylarında başladı. "Lola Montes"i yeni bitiren rejisör Max Ophüls Modigliani'nin hayatına ait bir film tasarlamıştı. Fakat Ophüls'- ün "Lola Montes"de, ticari kaygıla- ra hiç aldırış etmemesinden ürken Franco-London şirketi, bu ele avuca sığmaz rejisörün yarana sağlam bir senaryocu vermek istedi ve — Henri Jeanson'u seçti. Jeanson, eserleri ara- sında P&p&-le-Moko . Cezayır batak- haneleri"; "Un Ca rnet de Bal . Bir balo davetıyesı , "Hotel du Nord - Kuzey Oteli", "Leş Maudits - Lânet- liler", "Fanfan la Tulipe Kahra- man âşık" gibi sağlam — senaryolar yanında, bilhassa son zamanlarda ti- cari film senaryolarına da yer veren bir yazardı. Ophülsle işbirliği, pro- düktörlerin ummadıkları ir netice verdi: Jeanson ticari kaygıları bir ya- na bırakarak Ophüls'ün tesiri altın- da prodüktörleri değil, sinemayı dü- şündü aylık bir çalışma sonun- da Ophüls ile Jeanson ortaya dört başı mamur bir senaryo çıkarmışlar- dı. Artık film çekilmeye başlanabi- lirdi, bunun için 1957 Martı tâyin edil- di. Fakat bu arada Harribourg'ta pi- yesler sahneye koymakta olan Ophüls hastalandı. Bir yandan kalb krizle- ri geçirirken, bir yandan da kendisi- nin hastalıgından faydalanarak "Lo- a Montes" in montajını "halkın an- lıyabileceği bir şekle sokmak 1ç1n baştan Aaşağıya değiştirerek film pıyasaya süren prodüktörlere protes— to üzerine protesto yolluyor. Op- hüls tam iyileşme alametlerı goster— diği bir sırada, 26 Martta öldü "Mont parnasse 19" un ilk perdesı burada kapandı. İkinci Perde, Franco London şirketinin, eldeki senaryoyu çevire- cek bir rejisör aramaya çıkmasıyla başladı. Ophüls'le birlikte yazdığı se- naryoya harfiyen uyulmasını isteyen Jeanson, bunun ancak tanınmamış, genç bir rejisöre vermekle labileceğini düşünerek stüdyoya A- lexandre Astruc'ü tavsiye etti. Stüd- AKİS, 15 ŞUBAT 1958 E M A yo böyle önemli bir konuyu Astruc'e vermenin ticari bakımdan başarısız- lığa yol açacağı fikrinde olduğundan bu teklifi kabul etmedi ve — Claude utant - Lara'ya başvurdu. Fakat stüdyonun teklifini de Autant . La- ra kabul etmeyince bu sefer Jacgues Becker'e müracaat edildi. Becker, an. cak bir şartla, senaryoyu yeniden el- den geçirmek şartiyle filmi çevirme- yi üstüne ı. Senaryoyu yeniden — elden geçır— mek, "Montparnasse 19"ıın üçüncü ve en cümbüşlü perdesini meydana getirdi. Zira Becker'in senaryoda yap- tığı değişiklikler senaryocu Jeanson ile rejisör Becker'i karşı karşıya koy- du. Jeanson hem kendisi, hemde Op- hüls adına Becker'e şiddetle hücuma geçti. Jeanson'a göre Ophüls'le bir- likte son ayda hazırladıkları senar- yo Becker tarafından üç haftada ku- Birçok sahneler şa döndürülmüştü. sahneler de filmi boş yere uzattık- ları için çıkarılmıştı Renge gelin- ce: renk, dramatik yapının en önemli yer tuttuğu bir filmde seyircinin dikkatini dağıtmaktan başka işe yar ramazdı. Nitekim kendisi "Les Aven- tures d' Arsene Lupın Arsene Lu- pin'in Maceraları"nı renkli çevirdiği- ne pişmandı. Aynı hatayı "Montpar- nasse 19" da işlemiyecekti. Jeanson adının jenerikten silinmesini isteye- bilir, dava açabilirdi. Kendisi filmi çevirecekti! Nitekim geçen yılın A- ğustosunda "Montparnasse 19" çev- rilmeye başlandı. Ressamın aşkı Yakında piyasaya çıkacak olan "Montparnasse 19", memleketimi- ze gelirse, sinemacılarımız tarafın- dan muhtemelen "Ressamın aşkı" di- ye adlandırılacaktı. Becker'ın filmi, ressamın sanat hayatından çok aşk hayatım ele alıyordu. Becker filminin biyografik bir eser değil, bir aşk hikayesi olarak hazırlandığım söylüyo Ona göre Modigliani, ha- yatın acılarını içkide unutmaya çalı- G. Philipe ile A. Aim& "Montparnasse 19" da Fırtınalı çıkarılmış, yahut değiştirilmişti. Di- yaloglar bastan sona kadar — bam- başka bir kılığa bürünmüştü. Ophüls, filmi renkli olarak çevirecekti, hal- buki Becker siyah-beyazda karar kılmıştı. Bu da Becker'in renk kul- lanmaktan korktuğunu gösteriyor- du. Ya — senaryoyu "basitleştirmesi- ne", seyirciye taviz vermesine ne demeliydi? — Meselâ Modigliam'nin en büyük aşkı olan Jean Hebuter- ne'in filmin sonuna rastlıyan intiha- rı senaryodan çıkarılmıştı... Becker ise bunlara karşılık, filmi istediği gıbı çevirmek hakkı olduğunu ileri sürüyor, bundan başka iddia edil- diği şekilde büyük degıştırmeler yapılmadığını, eski metnin © 80 inin olduğu gibi bırakıldığını ileri sürü- yordu. Değiştirilen sahneler zayıf ol- dukları için değiştirilmiş, çıkarılan bir eser şan, ancak hayatının sonlarına doğ- TU aşkta teselli bulabilen ümitsiz bir adam ontparnasse 19" da bu umıtsız adam Gerard Philipe tarafın- dan canlandırılmaktadır. Modiglia- ni"nin üÜç sevgilisinden biri bır İn- giliz kadın şairidir. Palmer). İkincisi bir zamanlar Modigliani'nin metresi olan, uzun zaman ressama bakan gazino sahibi bir kadındı. "Lea Padovani. Modigliani'nin asıl — sev- gılısı olan Jeanne H&öbutene'i ise A- n im& canlandırıyor Bilin- dıgı gibi, Modıglıanı nin büyük bir törenle — cenazesi kaldırıldıktan az sonra sevgilisi Jeanne kendisini bir evin beşinci katından atarak intihar etmiştir. Jeanson'la Ophüls'ün senar- yosunda da yer alan bu olay, Bec- ker tarafından çıkarılmıştır. Bunun yerine, ressamı hastahanedeki Ölüm 29
