7 Aralık 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

DURDURULUR ? dan muharebelerinden konuşmay pek sevmiyen memleketlerde hakiki iktisadi savaşlar verilmiştir. bu — sayısında dünyada enflasyona — karşı kazanılmış zaferlerden örnekler — vermektedir. lerin beklenmedik bir anda ilânı, psikolojik havayı bir- den bire değiştirdi. İtalî'anlar nihayet sağlam bir para- ya kavuşuyorlardı. Ve İtalyan iktisadi kalkınması, gö- rülmemiş kalkınma iddiasında unanlardan çok daha hızlı ve enflasyonsuz gerçekleştirilecekti. Liberal deneme 945 te para ameliyatını yapamıyan Fransa, 1947 so- nunda oldukça liberal bir fiat durdurma denemesi yapıyordu. Bu arada fiatlar hızla yükselmişti. Muhte- lif ücret ve fiat dondurma denemeleri beklenen neticeyi vermemişti. Sechumann Hükümetinin Maliye B Rene Mayer liberal bir deneme yapıyordu. Mayeri: başvurduğu usul Hatları yükselterek fiat yukseltmele— rini durdurmaktı. İlk bakışta garip görünen bu usul iktisadi bakımdan makul sayılabilirdi. Böylece Mayer fiatları normal sevıyesıne getiriyor, aşın talebi orta- dan kaldırıyo Tedbirler bırbırını takip ediyordu. Gıda maddele- rinin fiatını ucuz tutmak için devletin ödediği süb- vansiyonlar kesiliyordu. Devlet bütçesi denkleştiriliyor- du. İktisadi devlet teşekkülleri artık kendi yağiyle kavrulacaklardı. Bunu temin için de millileştirilmiş sa- nayi mamullerinin Hatları arttırılıyordu. Kömür, elek- trik, demiryolu fiatları hemen hemen iki misli yüksel- tıhyordu Bu arada gariptir, dondurulan fiatlar ser- best bırakılıyordu. Bunun dışında enflasyondan fayda- lananlar 150 milyon tutarında mecburi tasarrufa veya vergiye tâbi tutuluyordu. Mayer plânı Frankın deve- lüasyonuyla tamamlanıyo Mayer denemesi 2.5 sene frankı sabit tutmaya muvaffak oldu. Kore harbine kadar fiatlar sabit kala- caktı. Kore harbi enflâsyonu Pinay tarafından durdu- rulduktan sonra Fransa enflasyonsuz iktisadi kalkın- ma yoluna giriyordu. Fransada son güçlükler 953 nihayetlerinden beri istihsalin hızla arttığı Fran- sada, son zamanlarda enflâsyon temayülleri yeniden görülmeye başlamıştı. Yekün talep, istihsalden daha ça- buk artıyordu. Hükümet ücret ve fiat artmalarını önli- yerek, bütçe masraflarını kısarak enflasyonu önleme- İ ngiltere de 1954 ten beri enflâsyon ye çalışıyordu. Vergiler geçen yıl ortasından beri mü- teaddit defa arttırılmıştı. Buna rağmen iktisadçılar alınan tedbirleri kifayet- siz buluyorlardı. Maliye Bakanlığının iktisadçıları da hazırladıkları raporda bu görüşleri paylaştıklarını sak- lamamışlardı. Fakat siyaset adamları an daha fazla fedakârlık istemiye cesaret edemiyorlardı. 1945 ten beri gelen Fransız Hükümetlerinin amansız mü- nekkidi Mendes-France, sözlerini esirgemiyordu: Ya- rım tedbirlerle enflâsyon tehdidi Önlenemezdi. Senede bin milyar Franka mal olan Cezayir Harbi durdurul- madıkça, harp ekonomisine girmekten — başka çare yoktu. Harp ekonomisi demek, bütün istihsal faaliyeti- ni devletin otoriter olarak yürütmesi demekti. Ağır vergiler, vesika usulü, ücret ve fiatların dondurulma- sı, ham maddelerin devletçe tevzii, krediye, borsalara el koyma harp iktisadının başlıca silâhlarındandı. Za- yıf Fransız hükümetleri herhalde bu tedbirleri kolay kolay kabul etmiyeceklerdi. Fakat Mendes-France Mec- lis kürsüsünde fikirlerini müdafaa ederken, kimse ağ- zını açmaya cesaret edememişti. Muhafazakârların derdi tehdidi altında yaşıyordu. Muhafazakâr Hükümet liberal sayılacak usullerle enflâsyonu önlemeye çalışıyordu. Faiz haddi- nin yükseltilmesi, banka kredilerinin kısılması ve se- lektif kredi usullerine başvurulması enflâsyonist taz- yikleri bir türlü önliyememişti. Sendikalar, ücretlerin arttırılmasını talep ediyordu. Muhafazakar Hükümet bu sefer ücret artmalarına ciddi olarak mukavemet etmeye karar vermişti. Prodüktivite yukselmedıkçe ücretlere zam yapılmıyacaktı. Faiz haddi © 5 ten 7 yı çıkartılıyordu. İktisadi devlet teşekküllerinin yatırım- ları inzibat altına almıyordu. Bu müesseselere bütçe- den yardım yapılmıyacaktı. Bütçe fazlalarının da İn- gilterede bir anane haline geldiği hatırlanmalıydı. Yatırımların her ne pahasına olursa olsun kısıl- masına aleyhtar olan İşçi Partisi, son tedbirlerin ma- vaffakiyetsizlikle neticeleneceğine — inanıyordu. 1945 - 1950 yıllarının mahrumiyet ve fedakârlık isteyen usul- lerine dönmekten başka çare yo AKİS, 7 ARALIK 1957 l11