5 Ocak 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

Ruslar, Eisenhower'in ne demek iste- dıgını herhalde herkesten iyi anla- mışları Macaristan Bir Noel rüyası eçen hafta Macaristanın bütün büyük şehirlerindeki mağzâ vit- rinlerini, üzerinde sözler yazılı levhalar susluyordu- "Iyı nıyetlı in- sanlar için, yeryuzunde sulh!. Noel gecesi, hükümet <«rece sokaga çıkma yasağını kaldırmış, halkın kli- selerdeki ayinlere gidebilmesine böy- lece müsaade etmişti. Fakat siya- si durum bir değişiklik — yok- Kadar, bir alinde demir, diğerin- de kadıfe birer eldiven bulunduğu NURİ BİRGİ İLE NİÇİN "Muayyen bir bölgedeki ıktısadı ustunlugun aynı bolgeye siyasi ve kül- G. Cleraenceau türel Üüstünlüğü de geti tipinin rmesi riciyeci" canlı bir timsali- dir. e uharrem Nuri Birginin dış poli- tikamızda, bilhassa son üç dört yıl içinde, çok faal ve sorumlu bir rol oynadığı muhakkaktır. Bunun en belli işaretleri Bağdat Paktının ta- hakkuk ettirilmesindeki gayretleri- dir. Bağdat Paktının kendi "evlâd"ı olmasıyla iftihar eden Genel Sekre-. ter ile Pariste toplanan son NAT! Konseyi vesilesiyle Orta Doğu po- litikamız ve yeni gelişmeler hak- kında faydalı ve açıklayıcı bir gö- rüşme yapmak kânına — bulduk. Bu sütunlardan müteaddit defa Or- ta Doğu politikamızda vuzuh bulun- madığını ve bu bölgedeki politik hâdiseleri kavra makta gerçekçılık- le hareket etmediğimizi belirtm Bu arada şunu da ilâve etmek yerinde olur: Bir basın toplantısı yapmayı vaadeden Başbakan son- radan fikrini değiştirerek, — Genel Sekreter Muharrem Nuri Birgiyi bu işe memur etti. Fakat aynı gece bu- luştuğumun Genel ekreter ise. kendisiyle Dış İşleri Bakanlığı Ge- nel Sekreteri veya delegasyon üye- si gibi degıl tamamen dostane ve "hususi" bir hasbıhal yapabılecegı— mizi söyledi. Muha! İrgi ne delegasyon, ne de bakanlık adı- na beyanat vermekten çekiniyordu. Vesveseye yaklaşan bu ihtiyatkâr- lıgın sebebini sadece Genel Sekrete- rin hareket tarzında aramak kâfi değildir. Basın ve umumi efkârı ay- dınlatmakta, Batılı anlamda bir ol- gunluğa ve sorumluluğa hâlâ bü- yük ihtiyaç hissetmemiz, ilerdeki toplantılar için pek de iyimser işa- retler sayılmamalıdır. Mııharrem Nuri Bırgı konuşması- nın tamamı 'hususi" — olacağını peşinen bıldırdığı ıçın soyledıklerını korada nakleti e kendimizi hak- h görmüyoruz. Yalnız bu konuşma- AKİS, 5 ARALIK 1957 halde kimini okşamağa, kimini tepe- e Küçük Partisi ve Petoefi merkezinin iştirak edeceği bir koa- kurmaya da hazır- Kadar'ın bu deveyi güdebi- ordu. lemeğe uğraşıyordu. Belki Mülk Sahipleri lisyon hükümeti dı. Fakat leceğine kimse inanamıyı Esasen Macar meselesinin Kadar halli beklene- Meseleye bir çare bulunması, büyük devletlerin siyasetlerini değiş- Sovyet Komünist Partisinin Merkez Komitesi toplan- tısına, bu bakımdan Macaristanda hükümeti seviyesinde mezdi. tirmesine bağlıydı. son derece ehemmiyet veriliyordu. Hakikaten şımdıkı siyaset, sadece Macarlar için değil, Ruslar için de son derece pahalıydı Nagy cinsi bir hükümetin teşkili ve Rus birlikleri- kadder ve haklıdır." nın sonunda bizde kalan intiba şu- dur ki, Muharrem Nuri eski politi- kasına sadakatla bağlıdır ve Bağ- dad Paktının savunmasını sonuna kadar sebatla yapacaktır. Doğ- rusunu söylemek J1azım, gelirse, 'evlâd"ı saydığı ve iftihar ettiği bu eser bahis da, heyecan ve dirle, nız ne mevzuu olduğun- samimiyetini tak- karşılamak lâzımdır. Yal- var ki biz bu meselede Muharrem Nuri Birgi kadar iyim- ser değiliz. Savunduğumuz kıymet- ler Türkiyenin dış politika gelene- ğine zaman zaman gun görünse de tatbikatta çok faktörü ihmal et- tiğimizi, bilhassa Orta Doğudaki sosyal ve politik gerçekleri iyi ta- kip etmediğimizi — sanıyoruz. Arap memleketlerinde artık bir halk 0- yunun mevcut olduğunu -haklı ya haksız- bu halk oyunun Ingılız veya İngiliz taraftarlarının aleyh— tarı olduğunu kabul run- dayız Şimdiye kadar ıhmal ettıgı- miz Arap nasyonalizmi ve bazı psi- kolojik amiller Orta Doğudaki boş- luğu yaratmıştır. Arap kütlelerine klâsik -ve bulanık- usullerle İngiliz menfaatlarının — korunduğu hissini veren Bağdad Paktı, Orta Doğuda Sovyet nüfuzunu önlemek şöyle büsbütün — körüklemiştir. Çünkü Arapların çoğunluğu; moda- sı geçmiş Ouisling'ler. entrika ve tehdit metodları neticesinde -hiç de arzulamadıkları — halde- — yüzlerini Sovyetlere dönmüşlerdir. Hem İngi- liz müstemlekeciliğini — -açık veya kapalı- savunmak, hem Nuri Saidi sonuna kadar kurtarmağa azmet- mek. Arapların sempatisini ve ışbırlıgını saglamaga çalışmak Noel inanmaktan farksız- dır. Bu bır hayaldır Gene bu hayal- dir ki Sovyetleri bugün --tersine bir neticeyle- Orta Doğuda söz sahibi durumuna getirmiştir. - İstiklâllerine yeni kavuşan, eğitimin ve ulaştır- DÜNYADA OLUP BİTENLER nin çekilmesi imkânsız sayılmamalıy- dı. Rus birlikleri şimdiden ehemmi- yetsiz noktalardan çekilmiş, mühim merkezler civarında toplanmaya bağ- lamıştı. Maamafi afih — Rusların tama- men çekilmesi, yeni Macar Hüküme- tinin Moskova'ya Batı saflarına geç- miyeceği hususunda güvenilir garan- tiler vermesine bağlıydı. Bu hususta en sağlam garantiyi Amerika verebi- rikanın, Orta Avrupanın lirdi. silâhsız bıtaraf bır bolge halıne gel- mesini kabul etmesi, Macari arı sulh ve istiklâle goturebılecek en kestırme yoldu. lunduğu çıkmazdan Orta Avrupanın Amerika tarafından kabulüne diğini gösteriyordu. MUTABIK DEĞİLİZ? manın hızıyla dünya görüşleri de- ğişen ve uzun zamandan beri ızdı- rap, ıçınde bulunan Arap kütleleri" . Asır metodlarıyla ve yarım tedbırlerle oyalamak — gerçeklere göz k pamak olur. Genel Sekrete- rin evld ı Bagdat Paktı bu sebeb- lerden "raşitik" doğmuştur ve u- zun ömürlü olamıyacaktır.. Vd ereket Amerikalılar tam iki ay- dır Orta Doğuda kesif bir siyasi faalıyete girişerek "hasar"ları as- garıye indirmeğe ve Sovyetlere kar- şı bütün Arap küt! lelerını ıçıne ala- cak bir "siyasi grup" inşası peşin- dedirler. Vesayet formullerını teşvi- kin ağır bir siyasi gaf olduguııu an- lamışlardır. Bunun için İngilizleri İcabında itelemekten çekinmemişler ir. Amerikalılar gayelerinde mu- vaffak olacaklardır.. Çünkü Arap- ların sempatilerini ve işbirliği ar- zularını süratle kazanmaya başla- mışlardır. Bu siyasi faaliyetin ya- ımbaşında geniş bir iktisadi kam- panyaya da girişen — Amerikalılar Orta Doğuyu Sovyetlerin elinden Tekrar edelim: kurtaracaklardır Arapların Sovyetlere gülümsemeğe ne arzuları, ne de ihtiyaçları var- dır. Onları şimdiye kadar bu dur ma sürükleyen, Batının eski mus— temlekeci metodlarını hatırlatan basiretsiz sıyasetlerı olmuştur. A- merikalıla Asya ve Afrikalıları kazan ak için sonsuz gayret sar- fetmektedirler. Nehru - Eisenho- wer görüşmesi bu bakımdan belki asrın en mühim mülakatı olmuştur. Bütün Orta Doğu, Afrika ve Güney Asya büyük bir gelişmenin arife- sindedir. Bizim için zaman hâlâ el- verişlidir. Ancak politik gerçekleri ve sosyal şartları dikkatle takip et- memiz ve dostlarımızın hareket tar- zına uymamız lazımdır. "Basra ha- rap olduktan sonra" değıl ... Son Rus notası Kremlin'in bu? kurtulmak için, silâhsızlanmasının güven- Aydemir BALKAN