17 Kasım 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32
SİNEMA Filmler "Asi Gençlik" Garip bir tesadüf eseri olarak bu mevsim başından itibaren goste— rilen bütün iyi filmler, "isyan"ın muhtelif şekillerini ortaya koyuyor. "Confidential Report"ta Zzayıf kuv— vetliye. kendisini istismar edenlere, Dıck te insan kaderi' isyan edıyordu manımızın en güçlü Fransız yazar- larından Albert Camus "L'Homme re- volte" - İsyan eden insan" adlı kita- bında, isyanın tarihini ve beşeriyette- ki rolunu anlatarak karşı gelme duy- gusunun insanlığın en büyük karak- teristiği olduğunu ispat eder. Camus su neticeye varmıştı: "isyan ediyo- rum, öyleyse " Ferdı defterlerin sayıldıgı bir cemi- yette şahsiyet kazanamamış gençle- rin aşağılık duygusunu ve bunun ne- ticesi olan İsyanlarını Laslo Benedek '"Kanlı Hücum - The "Wild One"da başarıyla işlemişti. — Enerjileri doğru yola sevkedilmemiş. başıboş bırakıl- mış gençliğin dramını Nicholas Ray "Asi Gençlik - Rebel Without a Cau- se"da yeniden ele alıyor. Benedek ta- raf tutmadan, sadece olanları anlatır- ken, Ray sebebsiz gibi görünen isya- nın amillerini araştırıyor. Böylece "The Wild One"da sosyal düzensizlik- lerin kurbanı olan gençleri, "Rebel Without a Cause"da aile ve eğitim sisteminin bozuklukları Uyan ettiri- yor. Jim Stark (James Dean) geçimsiz bir ailenin çocuğu abası tara- fından fazla şımartılmakla birlikte, mesut olamamakta, saadeti sokaklar» da aramaktadır. Jım in aradığı ger- çek sevgi ve karşılıklı anlayıştır. An- nesiyle babasının geçimsizlikleri onu aile hayatından soğutmuştur. Herşe- yin parayla olabileceğine inanan ba- bası Jim'in memnuniyetsizliğinin se- bebine akü erdiremez. Komşularının kızı Judy de (Natalıe Wood) evde a- radıgı şefkati, sevgiyi bulamadığı i- çın yalnızlıgını erkek arkadaşlarla hikâ unutmaya çalışmaktadır. Anut â- yenın en trajik kahramanı küçük, Pla to'dur. Annesiyle babası ayrı yaşa- yan Plato (Sal Mineo) tara manasıy- la kendi kaderim bırakılmıştır. An- nesi kendi zevkine dalmış, bahası ise aydan aya gönderdiği çeklerle oğlu- nu hatırlamaktadır. Bomboş koca- man bir evde yaşayan küçük çocuk psıkolo_ıık buhranlar — geçirmektedir. Bu kahramanla Nicholas Ray A- merıkan burjuva ailesinin çok başarı- lı bir tablosunu çiziyor. Deşilen ikinci yara aşırı teknik bir öğretimin genç- lerde yarattığı kararsızlıklar ve boş- luklardır. Trajedi Nicholas Ray eserini klâsik trajedi şekline göre tertiplemiş. Herşey 24 saatin içinde olup bitiyor. Film geç vakit sokaklarda do laşan çocuk- ların, karakollara toplanmasıyla baş- lıyor. Jim Plato. ilk defa burada karşılaşıyorlar. Ailelerine tes- lim edilen çocuklar (sabah) okulda yeniden buluşuyor. Okulun zorbaları her yenı gelene yapılan merasimi bır James Dean "Asi Gençlik"te İsyanın — felsefesi 32 kere de Jim için tertipliyorlar. Fakat bu vahşi merasim arasında öğrenci- lerden birinin kasa ile ölmesi öbürle- rini birbirine katıyor. Dununun poli— sin kulağına gitmesini önlemek için yapılan mücadeleler Plato'nun ölü- müyle neticeleniyor. Sabaha karşı başlayan film, gene sabaha karşı, kü- ük bir öğrencinin cesedini kaldıran polislerle, çiçekleri koklayarak sakin sakin okula ilerleyen bir öğretmeni göstererek bitiyor. ay hikâyesini büyük ustalık ve duyguyla anlatıyor. Genetikler göste- rilirken arka plânda oyuncak may- mununu seven Minin tanıtılması "A- si Gençlik"in ortaya koymak istediği meseleyi en kısa yoldan izah ediyor. Asıl eksik olan karşılıklı sevgi ve an- layıştır. Bunların — yokluğu gençleri üzüntüye ve isyana sevkediyor. Ser vet saadeti elde etmeye kafi gelme- mektedir. Nicholas Ray Kierkegaard' ınn tasa ve keder felsefesi ile Camus'- nün isyan felsefesi arasında bir köprü kuruyor; ayrıca cehennemi çevredeki insanların yarattığım göstererek Şart re'a yaklaşıyor. Filmin acı gerçekler- le örülmüş şairane havası yanında sahneye koyuş da övülmelidir. Jim'in annesiyle babasına kazayı anlattığı derinlemesine sahneler cinemascope perdesınde şımdıye kadar hiçbir sine- nın mediği derinlik duygu- sunu verıyor Plato nun ölümünün çok cüretkâr bir kamera hareketiyle tes- bit edilmesi, trajediyi en kestirme yol dan bütün dehşetiyle aksettiriyor. Sosyal realizm merikan ailesi ve eğitim sistem- lerine Nicholas Ray'in attığı büyük şamar tamamen sosyal dayanmaktadır. of a Film - İsyan: Bir Filmin hayat i" adlı bir kitap yaz dina- sör "Asi Gençlik"! nasıl ha- zırladığım anlatıyor. Filmin senaryo— sunu teşkil eden malzeme San Fran- cisco çocuk mahkemesi kayıtlarından toplanmıştır. Ray bu genç asilerin birçoğu ile konuşmaya da — muvaffak oluyor ve intibalarıni şöyle nakledi- yor: "Bayatlarını, hareketlerini anla- tan bu neneleri dinlerken iki şeyi da- ima farkediyordum. Yaptıkları umu- miyetle, eğlence için otomobilini bir çocuk gurubunun Üüzerine süren 16 yaşındakı oglanın hadisesinde olduğu gibi, korkunç ve marazi bir düşünce- i i. Aılelerı sorulduğu zaman ac bir yalnızlık, — hoşnutsuzluk hıssedı— yorlardı. Dertleri hep ayniydi; boşan- mış ailelerin, onları anlamayan, yol gösteremeyen, ya çok alâkasız ya da çok tenkitçi ana-babaların çocukları evin suçu dalma yüklenmesi gereken şahıslarıydılar adı verilen, uçurum- dan aşağı Otomobil yuvarlama motifi bir gazete havadisinden alınmıştı. Ni- tekim Pasifik kıyılarında, çalınan o- tomobillerle uçurumun kenarına ka- dar yarışan gençlerden -biri samanın- da atlayamamış kayaların üstünde otomobille parçalanmıştı. Filmde okul zorbası Buzz'ın uğradığı kaza böylelikle kökünü dogrudan doğruya bir vak'adan alıyordu AKİS, 17 KASIM 1956
