17 Kasım 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Milli Korunma Gaz kuyruğu Uzunca bir zamandır Ankarada, gaz sıkıntısı çekiliyor Ve kopmak bil- meyen kuyruklar bu defa gaz bayile- rinin önünde uzanıyordu. Geçen yıl gene böyle sıkıntılı bir durum vardı. Gaz, benzin, mazot bulunmaz olmuş, v kadınları, otomobil ve traktör sa- hipleri çaresizlik içinde kıvranıp dur- muşlardı. O zaman bu yokluğun sebe- bi olarak muhalefet mensuplarının konuşmaları gösterilmişti. Bu yüzden mahkemelere düşenler olmuştu. Şimdi muhalefetin pek sesi çıkmı- yordu. Ama bir çok şey gene de bu- lunmuyordu. Hem niçin bulunmadık- ları da daha açık olarak anlaşılıyor- du. Meselâ gecen yıl çekilen petrol sı- kıntısının yabancı petrol şirketlerine birikmiş olan borçlarmızı ödeyem memizden ileri geldiğini herkes öğ- renmişti. Bu yıl gene gaz kuyrukları uzayın- ca herkes, "acaba gene mi?" demiş- İşte tam bu sıralarda Orta Doğu hadıselerı patlak verdi. Süveyş Ka- nalı tıkandı. Doğu Akdeniz limanla- rına inen petrol borularından bazıla- rı tahrip edildi. Bütün bunların Tür- kiyeye de dokunacağı muhakkaktı. ünkü parasını peşin olarak Ödesek bile, petrol satmalmakta güçlüklerle karşılaşabilirdik İşte böyle bir durumda geçen haf- ta içinde Ekonomi ve Ticaret Bakan- lığı bir tebliğ yayınladı. Tebliğde it- hâl edilen ve memlekette istihsal edi- len benzin, gaz ve motorinin hakiki ihtiyaç sahıplerıne intikalini sağla- mak maksadiyle alınan tedbirler sıra- lanmıştı İç Ticaret Genel Müdürünün baş- kanlığında Dış Ticaret ve Milli Ko- runma dairelerinden birer mümessil ile Petrol Ofisinden've Mobil Oil, Shell, Türk Petrol ve Madeni Yağlar ve B.P. "Aegan" şirketlerinin selâhi- yetli birer mümessilinden sekiz kişi- lik bir komite kurulmuştu. Bu komi- tenin vazifesi memlekete ithal ve memlekette istihsal edilen benzin, gaz motorinin depolanmasıyla me mle ket dahilinde istihlâk mahallerini, ma halli ihtiyaca göre sevk miktar ve za- manını tesbit ve sevkiyatı tanzim et- ti. Komite tarafından miktar ve Za- man itibariyle sevki kararlaştırılan benzin, gaz ve motorinin sevk olun- dugu alakalı şirket tarafından vası- tası da beyan olunmak s tıyle sevk mahallı mülkiye amırlıgıne bildirile- ce Sevk edilen mallar mürettep ma- hallerı harıcınde hiç bir suretle satı- hibe veya herhangi bir sürat- le devredılemezd Bunların "tahsis mahallerine en kısa zamanda ulaştı- rılması hususunda güzergâhta bulu- nan mülkiye âmirleri her türlü kolay- lığı gösterecekler ve herhangi bir se- AKİS, 17 KASIM 1956 susi teşekkül ve beble gecikme vukuuna muhtali ol- dukları takdirde bu ciheti sebepleri e birliktte mürettep mahal mülkiye amırıne bildireceklerdi. Bu şekilde tertip ve sevk edilecek olan petrolün ihtiyaç sahiplerine da- ğıtımı da bir şekli bağlanmıştı. Ko- mitenin tahsis ettiği miktar benzin, gaz ve motorin vilayet merkezlerinde valilerin, kazalarda kaymakamların ve nahiyelerde nahiye müdürlerinin nezareti altında mahalli belediye teş- kilâtı ve köy ihtiyar heyetleri ile iş- birliği yapılmak suretiyle müstehlike intikali tertip ve tanzim edilerek sa- tışı temin edilecekti. İhtiyaçları hususi anlaşmalarla te- min edilegelmekte olan resmi ve hu- ü müesseselerin ben- Gaz almak için kuyruk Hani kopacaktı? zin, gaz ve motorinleri ise evvelki gi- bi karşılanmağa devam olunacaktı. Tebligde istihsale matuf zirai ve sınat faaliyetlerle şehirlerarası nakli- yat için lüzumlu benzin, gaz ve moto- rin ihtiyaçlarının mulkıye amirlerin- ce tercihan nazarı itibara alınacağı da belirtilmişti. Demir Perde İnsanlar ve ekmek Son günlerde komünist rejimlerin hüküm sürdüğü memleketlerde o- lup bitenler, sadece hürriyet aşığı milletlerin bu uğurda giriştikleri kah- manca mücadeleler yüzünden değil, bit zamanlar çok sevgili toplayan bir iktisadi düzen fikrinin iflâsa yüz tut- tuğunu göstermesi bakımından da e- hemmiyetli — sayılmalıydı. kaybeden bu doktrinin adı, nizm idi. Komünizm, insanlara daha çok sa- adet, daha çok refah sağlayacağı id- dıası ile ortaya atılmış bir iktisadi Yeryüzünde iki sınıf insan Çalışanlar ve hazır yiyiciler.. Dünya nüfusunun büyük çoğunluğu birinci kategoriye gırıyordu Bunlar durup dinlenmeden çalışıyorlar, mal ve hizmet istihsal ediyorlardı. Bütü bu didinme karşılığında ellerine ge— çen ücret, istihsal ettikleri mal ve hizmetler tutarının çok altında kalı- yordu. Daha doğrusu ücretleri ancak hayatta kalmalarım mümkün kıla- cak bir seviyede idi. İstihsalden bu asgari ücret çıktıktan sonra geriye kalan miktarı hazır yiyiciler alıyor- lardı. Toprak sahibi "rant" diyor alı- yor, sermayedar "faiz" diyor alıyor, müteşebbis "kar" di alıyor, Bunlar kazanılmamış, hak edılmemış gelirlerdi. Bu durum işçinin emeğinin, alınterinin sömürülmesinden başka birşey değildi. Temel bu olunca, bu temel üstüne çıkılacak yapının nasıl olması ge- rektiği noktasında uzun boylu düşün- meğe yer yoktu. Maksat hazır yiyici- lerın çalışanları sömürmesini önle- ti. Bunun da en kestirme, en doğ ru yolu hazır yiyicilerin çalışanları sömürmelerini mümkün kılan vasıta- ları onların elinden devlet kuvvetiyle almak, cemiyete yani devlete mal etmekti. İstihsal vasıtalarının devlet- leştirilmesi, hususi mülkiyetin inkâ- rı bu hedefi güdüyordu. Böylece toplum 1çındek1 mülk sa- hibi, sermayedar, müteşebbis gibi "parazit"ler yok olacak, çalışanlar e- meklerinin tam karşılığını alacaklar, cemiyet adalete, — güvenliğe kavuşa- İtibarını omü Zaten komünist sistemden başka bir sistemin dünya durdukça yaşaya- cağına inanmak için çocuk olmak lâ- zımdı. Kapitalist sistem -yani istih- sal vasıtalarının daha çok fertlere ait olduğu, iktisadi organizasyonun pi- asa ve fiat mekanizması yolu ile sağlandığı iktisadi düzen - son demle- rini yaşamakta idi. Zaman Zzaman kendini gösteren iktisadi buhranların ilk sorumlusu bu kapitalist sistem- den başkası değildi. Fakat kapitalist sistemin can düşmanı da bu buhran- lardı. Gün gelecek kapıtalıst sistem kendılıgınden yok olac Katıksız sosyalizmle kapıtalızm a- rasında yer alan hürriyetçi sosyaliz- min de uzun ömürlü olmayacağı şüp- hesizdi. Bugün birçok memleketin rağbet ettiği bu sistem kapitalizm ile komünizm arasında bir merhaleden başka bir şey değildi. rriyetçi —sosyalizm ile kapita- lızm kendiliklerinden ortadan kalka- caklarına göre dünya durdukça yaşa- yacak tek sistem komünizm olabilir- di. Çalışanlar birgün hazır yiyicilere mutlaka boyun eğdireceklerdi. Bu, 21