8 Eylül 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 30

M U S Amerika Rusya seferi çen yıldanberi — Sovyet musiki- şinaslarının — istilâsına JUğrayan Amerika, artık tesirli bir "misliyle mukabele" teşebbüsüne — girişmiştir. Piyanist Emil Gilels ve vıyolonıst Da- vid Oystrah gibi Sovyet "halk kah- ramanları"nın Amerika'daki zaferle- rine mukabele olarak önce, Oystrah'la rahatça boy olçuşebılecek bir Ame- rıkan viyolonisti. Isaac Stern, Rus- ya'ya gönderilmişti. Onu tenor Jan Peerce takip etti. Şimdi de Charles Münch idaresindeki Boston Senfoni Orkestrası, Demir Perde gerisinin yolunu tutmuştur. Geçen ilkbaharda Boston Senfoni Orkestrası İdare Kurulu Başkanı İKİ York'un konser ajanları, bu imkânı nazarı itibara almağa başlamışlardı York'lu — konser ajanlarının Vardıkları neticeler ne olursa olsun, Moskovadaki konser — ajanının -bir- tane vardır: Hükümet- Boston'luları şayet uygun şartlarla Rusya'ya da- vet etmiştir. Sovyet Kultür Bakanlığı, Boston Senfoni Orkestrası Rusya'da verece- ği dört konserde maddi bakımdan her ne mikdarda olursa olsun bir za- rara uğradığı takdirde bunu ödemeyi tekeffül etmiştir. —Zaten orkestra, Rusya turnesinden kâr ederek dön- me tasavvurunda değildir. 12 memleketi ziyaret oston Orkestrasının evvelki hafta baslayan turnesi sadece Rusyaya Boston Filarmoni Orkestrası ve şefi Charles Munch Demir Perdeyi aşıyor Henry B. Cabot bir beyanname neş- retti. Bu beyannamenin son cümlesi şöyleydi: "Başkan Eisenhower arzu ettiği takdirde Moskovada çalacak Amerıkan orkestrası olmaya ha— zırız". Gerçekten bugüne Am orkestrası Rusyada Zaten Birinci kadar, Amerikan Orkestraları Avrupa'da ragbette de- gildiler. Sonra d değişmiş, ye- ni dünya orkestralarının, eski kıtada- ki itibarı artmağa başlamıştı, ama dünya ahvaline müteâllik çeşitli se- bepler yüzünden Rusya yolculuğu kün olma! Zaten şimdiye VY Orkestrası da a çalmamıstı. t tık, Oystrah, Gilels ve Rostropovıç- in kazandıkları başarı üzerine New 30 münhasır kalmayacaktır. İki uçakla seyahat eden orkestra, 115 musikişi- nasdan müteşekkil bır grup halinde yola çıkmıştır. Gruba, orkestra üye- lerinin karıları da -40 kadın- refakat etmektedir. 12 memleketin 17 ilâ 19 şehrinde 26 ilâ 29 konser verilecek- tir. Seyahat programında yer şehirler şunlardır: Cork, Dublin, E- dinburgh, Kopanhag, Oslo, Stokholm, Helsinki, Leningrad. Moskova, Prag, Viyana, Münih, Stuttgart, Paris Chartres, Leeds, ve Londra.. Demir Perdenın batısındakı memleketlere yapılacak ziyaret, maddi bakımdan, kısmen ANTA (Amerikan Milli Ti- yatro ve Akademisi) tarafından des- teklenmektedir. Orkestranın Türki- ye'ye geleceği hususunda bazı söy- lentiler çıkmışsa da bunun maalesef gerçekleşemiyeceği Aartık anlaşılmış- tır. ANTA'nın yardımı Helsinki'den öteye uzanmayacaktır. Orada, Sov- yet Kültür Nezareti teşebbüsü ele a- lacak ve Bostonluları -karılan Hel- sinki'de kalmak üzere- iki — konser için Leningrad'a , götürecektir. Le- ningraddan Moskovaya gidilecek ve orada da iki konser verilecektir. Bu konserlerden birinde, Rus solistleri ve korosunun 1ştırakıyle Beethoven'- in Dokuzuncu Senfonisi çalınacaktır. Ruslar, orkestra Üüyelerinin bütün yemek, ve eğlence masraflarını üzerlerine — almışlardır. Bu misafir- perverlik gayreti, Boston — Senfoni Orkestrası turnesinin Amerika lehi- ne olan propaganda deg erini, — Sov- yetlerin mümkün olduğu kadar ken- di çıkarlarına kullanmak gayesiyle hareket ettiklerini düşündürmekte- dir. Moskovadan sonra Kültür Ba- kanlığı. Boston'luları uçakla Prag'a götürecek, sonra orkestra gene De- mir Perdeyi aşıp Viyana'ya varacak- tır. Orkestra uyelermm Rusya'day- ken, normal çalışma ve yaşama tarz- larında herhangi bir değişiklik olma- yacağı kendilerine bildirilmiştir. Maa mafih Amerikadan ayrılmadan önce Amerikan Dış İşleri Bakanlığı me- murlarından biri, orkestra üyelerine, Rusyada nerelerde fotoğraf çekme- meleri, hangi mevzuları münakaşa et mekten kaçınmaları v.s. hususunda talimat vermiştir. Bunun dışında. Bostonluların — Rusyadaki — hareket tarzlarının, Rus halkı üzerinde iyi bir intiba bırakacağından şüphe e- dilmemektedir. Rus halkının da, musiki bakımın- dan, Boston Orkestrasına hayran kalacağı muhakak görülmektedir. Isaac Stern'in kazandığı zafer, Jan Peerce'in Bolşoy tıyatrosunda Sovyet sanatkarlarıyla beraber "La Vİ- ata'yı oynadıktan sonra halkın na— sıl kendisini beş dakika müddetle ayakta — alkışladığı bilinmektedir. Boston Orkestrası turnesi, Batı ile Dogu nun birbirleriyle yalnız ve yal- nız usiki, sanat ve kültür saha- sında savaşmayı düşündükleri gün. dünyanın çok daha mesut olacağını gene akla getirmektedir. AKİS okumadan yapamıyorsanız mecmuanızı bayilere gelır gelmez derhal alın AKİS, 8 EYLÜL 1956