8 Eylül 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

Bir Atom Reaktörü Bizde de Atom Komisyon kurulmak üzere lim — adamlarımızın sabırsızlıkla bekledikleri atom enerjisi kom yonu kanunu, Büyük Millet Meclısı nin son toplantılarından birinde ka- bul edildi. Artık, memleketimizde a- tom enerjisi ile uzaktan yakından il- gili bütün çalışmaları teşvik, koor- dine ve murakabe —edecek merkezi bir teşkilâtın önümüzdeki günlerde ortaya çıkmasını bekleyebiliriz. Atom Enerjisi Komisyonu tasarısı- nın altı ay kadar önce basında bahis mevzuu edildiği hatırlardadır. Geçen Martta Dış İşleri Bakanlığında top- lanan geniş bir karma komisyon bu tasarının esaslarını hazırlamıştı. Şimdi kabul edilen kanun bu tasa- rının bazı — değişikliklere — uğramış şeklidir. Son şekle göre -komisyonun, muhtelif Bakanlık ve Üniversite tem- silcilerinden dokuz kadar üyesi bulu- nacaktır. Komisyon doğrudan doğ- ruya Başbakanlıga bağlı olduğundan toplantılarına Başbakan veya bir temsilcisi başkanlık edecektir. Komis yon Üüyelerinden bir tanesi Genel Sekreter tayin edilecek ve komisyo- nun alacağı kararların yürütülmesiy- le meşgul olacaktır. Komisyona ilmi ve teknik hususlarda — yardımcı ol- mak üzere bir de İstişare Kurulu te- şekkül edecektir. —Sayısı belirtilme- miş olan bu heyet, Üniversitelerden ve muhtelif teknik — müesseselerden seçilecek ilim adamlarıyla mütehas- sıslardan meydana gelecektir. Daha AKİS, 8 EYLÜL 1956 kurulmasını bekleyelim ziyade bir icra organı şeklinde görü- nen komisyon ile onun beyni rolünü oynıyacak olan istişare kurulu arasın- da sıkı bir işbirliği yapılması gerek- tiği açıktır. Bu işbirliğini kolaylaş- tırmak maksadıyla 1st1şare kurulu- nun başkanına da misyonda bir üyelik verilmiştir. Komısyonun öte- ki üyelerini ve bu arada Genel Sek- reteri hükümet tayin edecektir. Bu yeni teşkilât, bugün dünyanın hemen bütün memleketlerinde faali- yette bulunan atom enerjisi komis- yonlarının teşkilâtlarına esas itiba- riyle benzemektedir. Farklar ancak bu esaslar üÜüzerine kurulmuş olan yapıların büyüklüğünde ve teferru- atındadır. Biz henüz işin başındayız. Mütevazi bir programla işe başlayıp, İhtiyaçlar belirdikçe — progra ve teşkilâtı genişletmek, dallandırmak şüphesiz en tabit yoldur. Yalnız bu AKİS'E ABONE OLUNUZ P. K. 582 — Ankara ihtiyaçların belirmesi için daha uzun zaman geçeceğini sanmamalı, böyle bir hayale kapılmamalıyız. Bu ba- kımdan komisyona bağlı Genel Sek- reterlik Bürosunun kadrosunun hiç olmazsa şimdiden görünen ihtiyaçla- rı karşılayabilecek kadar geniş tu- tulması şarttır Komisyonun ilk işlerinden birisi atom enerjisinin çeşitli alanlardaki tatbikatını memleketimize getirebile- cek ilim adamlarını, mühendisleri ve teknısyenlerı belirli bir programa göre yetiştirmeye başlamaktır. Gene bugünden ele alınması gereken işler arasında geçen sene Amerika Bir- leşik Devletleriyle 1mzaladıg1mız a- tom anlaşmasına yurdumuzda, muhtemel olarak Ankara ve Istan— bulda reaktörler kurulması işini plân- lamak ve idare etmek, sonra atom sanayimin ham maddelerini teşkil eden özel madenlerın memleketımız— de aranmasını teşvik ve mürakabe etmek, atom ve hıdrOJen bombaların— dan korunma unda Savunma Bakanlığıyla 1şb1rlıgı yapmak gibi işler sayılabilir. Komisyonun asıl faydası Bir Atom Enerjisi Komisyonu ku- rulmasıyla — yukarıda saydıgımız vazifelerin — görülmesinden' ne faydalar sağlanacağı — açıktır. bu kanunun şimdiden o kadar açıkça görülmeyen iki tesiri olacaktır ki, ilim adamlarımızın asıl sabırsızlıkla bekledikleri işte bu tesirlerdir. Bu tesirlerden birincisi leri atom enerjisiyle ilgili 1lım dalla- rında, bu arada bilhassa fizik, kim- ya, biyoloji ve matematikte ıhtısas yapmıya kuvvetle teşvik etmesi o- lacaktır. Sadece Aatom enerjisi sözü- nün gene muhayyilelerde uyandırdı- ğı büyünün ne derece tesirli olduğu- nu ispata lüzum yoktur. Bu şiddetli cazibeye rağmen şimdiye kadar İise mezunlarının Fen — Fakültelerinin, fizik gibi atom — enerjisiyle doğruya ilgili şubelerine rağbet etmemelerinin sebebi a bir istikbal endişesi k muhendıslerden far l1i ola- ihtisas yapmış insanlara memleketi- mizde de ihtiyaç bulunduğunu açıkça gösterecek deliller beklıyorlardı Işte Başbakanlığa bağlı bir atom enerjisi teşkilâtının — kurulması boyle kesin bir işaret yerine geçece Atom Enerjisi Komısyonunun ilim hayatımıza ikinci büyük faydası ilmi araştırmaları teşvik etmesıyle ken dini gösterecektir. Atom enerjısınden faydalanmak — bugün ilmin en yeni buluşlarına dayanan bir tatbikat me- selesidir. Atom —enerjisinin muhtelif tatbikatı henüz kesin şekillerini al- mamış, standart mühendislik mese- leleri haline gelmemiştir. Bir çok me- totlar daha araştırma, geliştirme saf- hasındadır. Bu bakımdan atom ener- jisinden gereği gibi istifade edebil- ek için hem şımdıye kadar iyice belirmiş teknikleri öğrenip memleke- timize getirmek, hem de bu tatbi- 25