1 Eylül 1986 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 56

ler arasında (ayrım klavyeleri, arpej bölümü vs.) hiçbir benzerlik bulunma- sa da, temel synthesizer sesi hemen tanımlanabilecektir. “Ses” (voice) terimi verili bir zaman- da bir notayı üretmek için birarada çalışan bir grup bileşene atıfta bulun- maktadır. Monofonik bir aletin tek bir sesi vardır: Bu nedenle klavyesi bir de- fada tek nota çalabilir. 4-sesli blir po- lifoniğin klavyesinde, dört bağımsız nota bir anda ses verebilir, 5-seslide beş nota ses verecektir vs, Bunun üze- rinde durmak gereklidir, çünkü bazı- ları “Bu aletin belleğinde kaç tane programlanabilir yama yeri var?” di- yeceklerine, “Bu aletin kaç sesi var?” diyeceklerdir. Bir synthesizer'a “ses vermenin” anlamı da, program yarat- mak ya da uyarlamaktır. Temel Synthesizer esi Synthesizer sesini oluşturan bileşen- lerin temel gruplaşması, Minimoog za- manından beri pek değişmemiştir. Bu- nu sayfa 24'te gösterdik. Bunun tüm yönlerini ve uygulamalarını anlatacak olsa sayfalarımız yetmez. Daha fazla ayrıntı isterseniz Dominic Milano'nun Keyboard'un son blirkaç yılki sayıla- rında yer alan Basic Synthesis bölümü- ne, Bob Moog'un Keyboard'da 1976'dan 1980'e kadar yer alan On Synthesizers makalelerine ya da say- fa 73'teki Okuma Listesi'ne başvura- bilirsiniz. Bu sesi ses üretmek için nasıl kullanabileceğinize ilişkin bazı özel ör- nekler sayfa 25'te başlayan eklerde verilmiştir. Osilatör ham sesi üreten şeydir. Her synihesizer sesinde bundan en az bir tane bulunur; birçok alette iki tane vardır. Osilatörün kontrol edilebilen parametreleri dalgabiçimi ve perde- dir. Buna artı olarak her osilatör, iki ya da üç başka bileşen tarafından mo- düle edilebilir (kontrol edilebilir) - vib- rato ve titreşimleri üreten LFO, alışılma- mış ton nitelikleriyle parlak vızıltı sesi çıkartan dier osilatör ve muhftemelen perdede büyük tarayıcı farklılıklar üre- ten zarf jeneratörü. Osilatörlerin sesi bir düşük geçiş filt- resi (DCF) üzerinden geçer. Bu sesten bazı yüksek üsttonları alarak onu da- ha sessiz kılar. Filtre, ADSR adı'da ve- rilen bir zarf jeneratörü tarafından di- namik olarak konftrol edilir. Bu bileşim- de, sesin parlaklığı nota sırasında de- ğiştirilebilir. Tipik olarak filtre de DFO tarafından, bazı aletlerde ise İkinci osilatör tarafından da modüle edile- bilir. Sinyal yolundaki üçüncü öğe, VKA (Voltaj kontrollü ampflikatör)'dur; bu notanın ses yüksekliğini kontrol eder. Birçok panelde “VKA” yazan bir şey yoktur; çünkü bunu kullanabilmenizin tek yolu zarf yerleştirmelerini değiştir- mektir. VKA genellikle kendi ADSR'si tarafından kontrol edilir, ancak bazı daha ucuz aletlerde tek bir zarf sağ- lanmıştır ve bunu VKF, VKA ya da her ikisinden birden geçirecek şekilde ayarlayan bir şalter kullanılmaktadır. Ara sıra, DFO, VKA'yı modüle etmek için kullanılıp tremolo üretir. Tüm synthesizerların zarf jeneratör- leri vardır. Bunlar her notanın süresin- ce değişen bir kontur (şekil) üretirler. Bu şeklin ses üzerindeki etkisi, zarfın ne kontrol ettiğine bağlı olarak değişe- cektir. Perde zarfı, sesin her klavye ba- sıldığında perdesinin inip düşmesine yol açar. Filtre zarfı, perde sabit kalır- ken parlaklığın değişmesine yol aça- caktır. Zarf jeneratörleri çeşit çeşit ola- bilir, ama en yaygını ADSR'dir. Bu harf- ler saldır-sön-koru-birak (attack-de- cay-sustain-release) yani zarfın dört bölümüne tekabül ederler. Bazı zarf- ların sekiz ya da on kadar bölümü var- Son Düşünceler Synthesizer dünyasını İlk kez keşfe- derken, tüm bu teknik jargon aklınızı karıştırabilir. Bunun üstesinden gelme- nin en İyi yolu fazla endişe etmemek- tir. Önünüze bir alet koyup oynama- ya girişin. Hata yapmaktan çekinme- a B h u Ç ' aI yin. (Hatalarınızı şarkı diye çalacak bir- kaç grup tanıyoruz.) Derginin bu sa- yısını el altında bulundurun ve anla- madığınız bir şeye çattığınızda, say- falarını karıştırın; belki bunun içinde- kiler bir anlam ifade edecektir. Eğer hölâ daha bir şey anlamıyorsanız, ce- saretiniz kırılmcısın. Synthesizer alanı o kadar hızlı değişiyor ki, uzmanlar bile her ay yeni bir şeyler öğrenmek duru- munda kalıyorlar. İster inanın ister inanmayın, kimse için bir anlam ifa- de etmeyen yazılım fonksiyonları var. Bu nedenle bol bol kendinize benzer arkadaşınız mevcut. Keyfinize ba- kın. D