20 Kasım 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

ketlerin birinci ve umumiyetle Sov- yet bloku ve tarafsızların ikinci şık- ka meylettikleri görülmektedir. Yal- nız, hatırlamak gerekir ki, bundan evvel de bu iki şık denenmiş, ikisi de netice vermemiştir. Herhalde, han- gi yol tutulacak olursa olsun, metod ve vasıtaları değiştirmek lâzımgele- cektir. Portekiz Hârika seçim 33 seneden beri Portekizin mukad- deratı hakim olan Başbakan Oliveira Salazar, bitirdiğimiz hafta yine eskilerini andıran bir (o seçim yapmıştır. 1,5 milyon Portekizli seç- men Meclisin 130 mebusunu seçmek Salazarın Milli Birlik Partisine rey vermek imkânını bulmuşlardır. Zira muhalefet, müsaade edilen kısa bir seçim kampanyasından sonra, bu i- şin. komedi olmaktan kurtulamıya- cağını anlıyarak seçimlere (o birkaç gün kala çekilmiş ve taraftarlarına da oy kullanmamaları tavsiyesinde bulunmuştur. Nitekim seçim günü, muhalefet lideri Galvaonun ele geçir- diği bir uçaktan atılan beyanname- lerde de aynı tavsiyede bulunulmak- taydı. Bu suretle diktatör Salazarın par- tisi, meclisteki bütün üyelikleri ele geçirmiş sayılmaktadır. Zaman zaman bu seçim dalavere- cine niçin başvurulduğu, hele bu se- fer muhalefet de seçime o girmediği halde, bu saçma ameliyenin niçin bu derece ciddiyetle ifa edildiği sorula- bilir. Bunun sebebi, hiç şüphe yok ki, Salazar diktatörlüğünün artık çökmeye meyyal bir hale gelmesi ve ara sıra el'an milletin teveccüh ye itimadına lâyık olduğunu, beyhude yere, dosta düşmana isbat etmek ih tiyacını duymasıdır. Bilhassa senelerde yalnız içten değil, dıştan gelen darbeler de bu diktatörlüğe müstenit geniş imparatorluğu hayli hırpalamıştır. Dana geçen Mart An golaya otodeterminasyon hakkı nınöası için oBirlesmiş-Milletlerden çıkan ve bu kere Amerika tarafın dan da desteklenen karar, bütün dik kati, Salazarın nevi şahsına mahsus demokrasisi ve müstemlekelerini ida- re ediş şekli üzerine çekmiştir. Porte kiz müstemlekeleri dâvası bugün el'an Birleşmiş-Milletler gündeminin bellibaşlı maddelerinden biridir. Salazarın "Hârika seçim'inin bu neviden seçimlerin sonuncusu olma- sı pek muhtemeldir. AKİS, 20 KASIM 1961 Almanya Hans Kroll hâdises, Bitirdiğimiz hafta içinde haber a- ansları, Almanya ve Berlin hak- kında yeni bir Sovyet plânının ileri sürüldüğüne dair ardarda (haberler verdiler. Bu plânın üç maddeden iba- ret olduğu ve Doğu Almanya ile ba- rış akdinden evvel Batı Berlin "ser- best şehrinin" statüsünün tâyinini istihdaf ettiği belirtilmektedir. o Ay- nı haberlerde, bu suretle meydana gelecek anlaşmanın Doğu Almanya ile aktedilecek sulh andlaşmasına ek- leneceği de ilâve edilmektedir. İlk bakışta plânda yeni bir taraf görülmemektedir. AKİS okuyucula- rının hatırlıyacakları gibi, böyle bir imkândan bu sütunlarda daha evvel bahsedilmiştir. Bunun da Gromiko tarafından Oo Spaak'a (açıklandığı, Spaak'ın da plânı Batılılara naklet- tiği malümdur Buna rağmen bütün hafta boyun- ca bir yeni Sovyet plânından bahse- dilmekten hali kalınmamış, hattâ meseleye (yakından vâkıf olmaları gereken resmi şahsiyetlerin de bu konuda yorumlarına şahit olunmuş- tur. DÜNYADA OLUP BİTENLER Simdi anlaşılmaktadır ki, Batı Almanyanın Moskova Büyükelçisi Hans Kroll'ün Gromiko nezdindeki bazı teşebbüsleri, bu şayiaların oya- yılmasında başlıca âmil olmuştur. Sovyet plânı denen şey ise, Bolşevik ihtilalinin 44, yıldönümü münasebe- tile manın hulâsasından ibarettir Çok otoriter ve müteşebbis o bir zat olduğu söylenen Kroll'ün Bonn'da henüz bir kabine ve bir Dışişleri Ba- kam mevcut değilken, öte yandan hükümette bundan böyle, Sovyetlerle iyi geçinmeye meyyal Liberallerin de yer alacağını düşünerek, kendisi- ni bir an için Dışişleri Bakam sayıp Sovyet Dışişleri Bakanına bazı tek- liflerde bulunduğu meydana çıkmış- tır. Büyükelçinin bu yüzden yıldızının sönmesi ihtimali de vardır. Fakat asıl dikkate değer olan nokta, Bonn'- da kurulan koalisyonun, yâni Adena- uer'in işlere kayıtsız şartsız hakim olduğu devrin kapanışınım ilk ağız- da çeşitli temayüllere meydanı ser- best bırakmış olmasıdır. EVET-HAYIR Naim Tirali günlük o fikralarına VATAN'da başladı AKİS- Reklam - 255 25