20 Kasım 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

DÜNYADA OLUP BİTENLER Cezayir Dinmeyen sancı Sekiz yıldan beri Cezayirde milli- yetçilere karşı devam eden savaş birkaç haftadan beri Fransız anava- tan topraklarına da sirayet etmiş bu- lunmaktadır. Gerçi anavatan toprak- larında Cezayirlilere yapılan o baskı ve ufak tefek çarpışmalar hiçbir za- man eksik olmamıştır. Fakat savaşın ve Cezayirli liderlerin hile ile tev- münasebetile ve idrak hudutlarını aşmıştır. yirde yalnız yerli halka değil, fakat aynı zamanda kendi halinde liberal düşünceli Avrupalılara da göz açtır- mayan müfrit Fransız teşekkülleri, "Gizli Ordu" ve benzeri adlar altın- da bu sefer anavatanda da tesirini göstermeye başlamıştır. Son Cezayir askeri darbesinin elebaşılarından (o o- lup, hâlâ ele geçirilememiş olan Ge- neral Salan sık sık radyoda sesini duyurduğu gibi, Fransız 'milletvekil- lerine de kışkırtıcı ve hakaretamiz mektuplar yollamaktadır. Buna mu- kabil, Cezayirde ipin ucunu tamamen . kaçırmış görünen Fransız hükümeti- nin anavatan topraklarında görülme- miş bir tenkil hareketine giriştiğine şahit olunmaktadır. Fransaya ihtar Meselenin resmi şekli, Cezayirli tu- tuklulara siyasi mevkuf muame- lesi yapılması talebi gibi görünmek- tedir. Fakat aslında, hareket, şahla- nan bir milli- izzetinefs tezahürü, Paris sokaklarında yerlerde (o sürük- lenen, kafaları gözleri yaralanan ve ölen Oo Cezayirlilerin kolektif o isya- Fransızların, yarın vatandaşlığa ka- bule hazırlandıkları ve bu vatandaş- lığı kendilerinden ısrarla istedikleri Cezayirlilere karşı omuamelesi, Ce- zayirdeki gözü kanlı müstemlekeci- lerin tutumundan hiç de aşağı kal- mamaktadır. Hattâ şiddet bahsinde âdeta bir o sözbirliğinin mevcudiyeti zannını uyandırmaktadır. Bunu biz- zat Fransız gazeteleri de itiraf et- mektedirler. Şimdi Fransız makamları, açlık yüzünden hayatları tehlikeye düşen Bin Bella ve arkadaşlarını zorla hastahaneye kaldırmış obulun- maktadırlar. Beynelmilel etmişlerdir. Bütün Arap ve müslüman memleket- lerinde (o grevler, nümayişler (o yapıl- maktadır. Nihayet Birleşmiş-Millet- ler Genel Kurulu da (sömürgecilik 24 hakkındaki müzakerelerine ara vere- rek bu konuda Fransaya, eski ihtar- larını da hatırlatan son bir ihtarda bulunmuştur. Cezayirde çarpışan (o milliyetciler, denilebilir ki Paris hükümetinin oto- ritesinden hemen tamamen sıyrıl- mış unsurların zebunu olmuşlardır. Fakat işte şimdi Cezayirliler Pariste merkez otoritesinin ve Fransız ka- mu oyunun gözü önünde ölmekte- dirler. Bütün dünya "Büyük Fran- sa"dan cevap beklemektedir. Kongo Sonsuz mâcera Geçen Oo ilkbahardan bu yana ikinci defadır ki Kongo meselesi Gü- venlik Konseyine getirilmiştir. e İste- nen şudur: Güvenlik Konseyinin bir- lerdir. Bu arada Kuzey Katangada Çombenin hasmı olan Balubakat ba- zı şehirlere hakim olmuştur. Ancak buralarda yerli kuvvetlerle Birleş- miş-Milletler kuvvetleri ve Oo merkez hükümetin askeri birlikleri arasın- daki münasebetlerin mahiyeti iyice bilinmemektedir Yüz milyon bira Şimdi o Güvenlik Konseyinde cereyan den konuşmalardan ve bilhassa Leopoldville (oOhükümeti temsilcisinin isteklerinden durum hakkında biraz Çombe ile değil, fakat aynı zamanda son günlerde bir dargınlık çıkaran Gizenga ile de uğraşmak zorunda ol- duğu anlaşılmaktadır. Diğer taraftan, Çombenin askeri kuvvetleri zayıfla- Fransız anavatanında Cezayirliler Kanı kan temizlerse... leşme hakkında vermiş olduğu ka- rarın tatbik edilememesinden doğan durumun incelenmesi ve (alınacak yeni tedbirlerin kararlaştırılması... Bu arada, Kongoda durum ise şöyle görünmektedir: Katanga Baş- kam Çombe, Leopoldville'de, Doğu Eyaletinin,' yâni Lumumbacı Gizen- ganın da iştirakile kurulmuş olan merkez hükümet ile birleşmek iste- memektedir. .Çombe bunu, açıkça söylememekle beraber, ücretli Avru palı askerler ve subaylarla (takviye etmiş olduğu ordusu ve bu ordunun Birleşmiş-Milletler kuvvetlerine mu- kavemetiyle fiilen meydana koymak- tad "Mavi Miğferliler" o oldukça güç durumdadırlar. Buna mukabil Gizenga kuvvetleri ve merkez o hü- kümetten gelen askeri birlikler Ka- tanga kuvvetleriyle temasa geçmiş- mış ve itibarı hayli sarsılmıştır. Bu- nunla beraber, el'an mukavemet et- tiği ve Leopoldville'in bu musibet ile tek başına uğraşamıyacağı da or- taya çıkmıştır. Leopoldville temsilci- si Birleşmiş-Milletler kuvvetlerinden hem Çombenin ayrılık hareketine son vermelerini, hem de Katanga ordu- sundaki yabancı ücretli asker Oo ve teknisyenleri yakalayıp Leopoldville hükümetine teslim etmelerini iste- mektedir Birleşmiş- Milletlerin şimdiye kadar Kongo harekâtı için masrafları 100 milyon lira civarında tahmin edil- mektedir. Bu meblâğ ile başarılan ş ise ortadadır. Konseyde halen iki fikir karşılaşmış bulunuyor: Çombeyi ikna yolu ile müzakereye razı etmek veyahut Kongonun birleşmesini fiilen sağlamak... Bir kısım Batılı memle- AKİS, 20 KASIM 1961