30 Ekim 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27

F E N Atom Milyonluk hazine Bundan (oObir süre önce Yeşilköy alanına konan bir tran- satlantik uçaktan çıkarılan parıl pırıl oOboyanmış varillerin o içinde ne olduğu etrafta bulunanların ilgi- sini çekti. Bilhassa iki Amerikalının, büyük bir dikkatle, varillerin uçak- tan çıkarılarak kamyona taşınması- nı izleyişleri de gösteriyordu ki O cicili bicili kapların içerisindeki mad- deler hem çok değerli hem de ola- ganüstü önemi haiz şeylerdi. Aslında işin içyüzü şuydu: Ame- rikanın hükümetimizle oimzaladığı özel bir anlaşma gereğince atom €- nerjisi ve bununla ilgili konularda bilgi, teknik yardım ve malzeme sağ- lanması suretiyle yürütülen bir prog- ram gereğince İstanbulda Küçük- manzaralı reaktörünü çalıştıracak yakıtlar A- merikadan getirilmişti. 1959 yılında inşasına (o başlanmış bulunan bu atom reaktörü 1000 ki- lovat gücünde olacaktır. Yeryüzünde buna benzeyen bir düzineden fazla reaktör inşa etmekle şöhret kazan- mış Amerikan Machine and Foundary Co. firması tarafından inşa edilmiş- tir. Zenginleştirilmiş Uranyum - 235' ten ibaret olan yakıtının kritik hâle, yani atomlarının parçalanmağa mü- sait duruma -gelmesiyle ortaya çıkan ısı enerjisini omassederek yakıt çu- buklarının fazla ısınıp erimesini Ö lemeğe veya bu ısıdan yi e sını sağlamağa yarayacak olan gutucu madde" normal hava basimi cı altındaki saf sudan ibarettir. Bu (tipteki reaktörler fazla enerji meğe müsait olmadıkları, alçak ısı derecelerinde çalıştıkları için çok demonstratif maksatlarla, timde veya bugün birçok kullanılış alanları bulan radyoizotopların üre- tilmesinde kullanılmaktadır. "Yüzme havuzu tipi" denilen bu reaktörlerin yakıtları, zenginleştiril- miş Uranyum-235, aynı zamanda a- tom bombasındaki patlayıcı madde- nin imâlinde de kullanıldığı için an- cak Amerikanın dostu olan, den Küçükçekmecedeki reaktör için sâdece 4 kilogram lâzım olmakla be- raber bunun bedeli 600 milyon lirayı AKİS, 30 EKİM 1961 geçmektedir, Maamafih Türk Hükü- meti nakliye ve ambalaj masrafların- dan gayri herhangi bir para ödemi- yecektir. Radyoaktif izotoplar Küçükçekmece Oo reaktörünün belli- başlı gayesi, araştırma ve Öğre- timden başka, muhtelif radyo-Izo- topların üretilmesidir. - Radyoaktif izotoplar, izotopların atomları ko- laylıkla şekil değiştirip etrafına e- nerji yayınlama özelliğini haiz çeşidine denir. Aslında izotoplar fi- ziksel ve kimyasal özellikleri obakı- mından aynı olmakla beraber atom ağırlıkları farklı olan maddelerdir. Bunlardan bir kısmı kararlıdırlar, karbonun e ağırlığı 12 ve 13 o- lan "C'?" ve "C"" izotopları gibi. Diğer bir kısmı ise çevrelerine ener- ji yayınlayacak atom ağırlıklarını değiştirirler. Karbonun atom ağır- lıkları 10, 11, 14 ve "15 olan “c16" "CU", "Gil ve "C15" rarsızdırlar, bunlar radyoaktif ışın- lar yayınlamak suretiyle atom nüve- lerinin şekillerini ' değiştirirler. Bu şekil değişikliklerini atom çekirde- ginin ihtiva ettiği nötronların sayı- larındaki değişme ile izah etmek ka- bildir. Zira diğer bütün özellikler ba- kımından izotopların atomik yapıları birbirinin tıpatıp aynı olmaktadır. dyo izotopların böylece değişik- liklere maruz kalmaları sonucunda yayınlanan ışınlar başlıca üç ogrup- tur: "Alfa" ışınları, positif o yüklü helyum atomlarından ibarettir. "Be- ta" ışınları, negatif, bazen de posi- tif yüklü elektronlardan ibarettir. "Gama" ışınları ise elektromanyetik dalgalardan ibaret olup röntgen 1- şınlarından farksızdır. izotopları ka-' Radyo İzotoplar yayınladıkları bu ısınlar sebebiyle beşeriyet için bazen çok faydalı, bazen de çok zararlı olurlar. Meselâ atom bombasının pat- laması sonucunda meydana ogelen radyoaktif artıklar bu gibi izotoplar- dan ibarettir. Bunlardan bilhassa Sezyum-137 ile Stronsiyum-90 yedi- gimiz gıdalarda bulunabileceği o için le gelmesine sebep olmaktadır. Bu takdirde, meselâ Stronsiyum-90 o hâ- linde 28 yıl müddetle, yayınlanan çok kuvvetli "Beta" ışınlan oyüzünden lösemi, anemi, yanıklar ve doğacak çocuklarda sakatlıklar gibi bünyesel olaylar ortaya çıkabilir. Bu gibi zararlarına karşılık obu- gün radyoizotopların çeşitli ohasta- lıkların tedavisinde, birçok 'kimyasal reaksiyonlarda, ziraatte, endüstride, su ve maden araştırmalarında, fizik ve biyoloji laboratuvarlarında sayı- sız kullanılış alanı vardır Bugün radyo izotoplardan en ge- niş faydalanma alanı kanser tedavi» duna verilmekte, böylece hasta orga- na -meselâ tiroit guddesine- erişerek orada yerleşen radyoizotopların o et- rafa yaydıkları ışınlar hasta dokula- rı yokederek hastalığı kökünden iyi etmektedir. Son yıllarda bu metodla iyi sonuçlar alınmıştır. Endüstrideki tatbikata gelince, çok çeşitli olan bu metodlardan birisi karışımların daimi şekilde kontrolü- dür. Yine yeraltında bulunan bir su veya petrol yatağının büyüklüğünü ve akış istikametlerini kestirebilmek için bir miktar radyoizotop atılmak- ta, bunun hareketleri incelenmekte- Dedivit Tabii A ve D Vitaminli — merhemdir. YARA VE YANIK MERHEMİ DERİVİT pomat, iltihabı önleyici ve gideren yeni dert yapmakta müessir olmak üzere tertiplenmiş, uzun zaman tesiri tecrübe edilerek hazırlanmış faideli bir DERİVİT nerelerde kullanılır? İlâhaplı iltihapsız bütün yaralarda, tekmil yanık- larda, Ekzema, Sivilce, Ergenlik, Traş yaraları, pişik nl <5 donmalarda, güneş yanmalarında, Emzikli meme ve karın çatlamalarında Dış kulak yaralarında ameliyat sonrası yaralarında el ve yüz çatlamalarında sünnet yaralarında emniyetle kullanı ECZANELERDEN ARAYINIZ AKİS - Reklâm — 224 27