1 Mayıs 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

YURTTA OLUP BİTENLER siz, 10 sene 13 günlük D. P. iktidarı devrinde 16 milyonluk değil, 16 ku- ruşluk servet edinememiş milyonlar- ca iyi niyetli eski Demokratın gözünü açacak ve kimlere kuyruk denmesi lazım geldiğini, bunlara kuyruktan başka isim verilebilip overilemeyece- ğini gösterecektir. Cento Harç bitti, inşaat paydos.. ır saçlı, siyah elbiseli adam, kah- verengi çerçeveli (ogözlüğünü dü- zelttikten sonra kendisini odikkatle dinleyen basın mensuplarına bir iki saniye düşünceli gözlerle baktı ve ko- nuşmasına devam etti: — Evet ihtimali var. Bize eski B.M.M. binasını teklif ettiler ama, ki- fayetsiz. O bakımdan tereddüde düş- tük. Düşünüyoruz" Adı Mr. Baig olan kır saçlı adam bir soruya cevap vermişti. Soru CENTO merkezinin nakliyle ilgiliy- di. CENTO Genel Sekreterinin ceva- bı basın mensupları arasında gülüm- semeye yol açtı. Haber daha evvel duyulmuş, sebebi, tam olmasa da. an- laşılmış ve Genel Sekretere hassaten sorulmuştu. Hakikaten CENTO'nun merkezi- nin yerinin değiştirilmesi, daha doğ- rusu bir başka üye memleketin baş- kentine nakli bahis konusuydu. i pakt merkezinin yeni Büyük Millet Meclisinden ayrılması isteniyor, bir başka binaya nakli uygun görülüyor- du. Ancak pakt Genel Sekreterliği bu- na taraftar değildi. Yeni binanın lüksü doğrusu istenirse öyle kolay bırakı- lacak cinsten sayılamazdı. Üstelik, birkaç senedir buraya ısınılmıştı. As- lında Türkiye, pakt merkezi için kul- lanışlı bir bina teklif etmişti. B.M.M. pek âlâ bu işi görebilirdi. A- ma, üye devletler mensupları bu tekli- fi pek beğenmemişler, binayı de bulmuşlardı. Hal böyle olunc kezin bir başka yere nakli düşünüle- bilirdi. Bu da biraz mali külfete mal olacaktı. Alelusul hesaplar sonucunda bulunan rakam 10 milyon lira civa- rındaydı. Bundan ötürüdür ki mese- leyi sadece düşünce plânında bırak- mak, daha sonra hâl çâreleri aramak yerinde bir fikir olarak kabul edildi ve öylece askıya alındı. CENTO'nun Bakanlar seviyesin- deki toplantısında askıya alınan me- sele sadece pakt merkezinin nakli ol- madı. İlk günki mutantan tören ve parlak nutuklardan sonra salona ka- panan delegasyonlar bir yığın mese- leyle karşı karşıya kaldılar. Tek- lif yaptı. bir kumandanlık, tesisini, daha doğrusu 16 paktın müşterek bir ordusunun bu- lunmasını arzuluyordu. Delegasyonun teklifi İran için önemliydi ve şiddetle arzulanıyordu. CENTO'da teşkil edi- lecek böyle bir ordu İranın savunma- sında birinci plânda rol oynıyacaktı. Üyelerden Pakistan, O'ya da üyeydi. Bu aktla olan ilgisi Pakista- nı kuvvetli kılıyordu. Halbuki İranın böyle bir garantisi yoktu. Teklife Pa- kistan da azbuçuk katıldı. Ancak iki patron devlet, Iranın teklifine pek iti- bar etmediler. Amerika böyle bir ku- mandanlığın teşkilini lüzumsuz gö- rüyor, bilhassa mali bakımdan bü- yük külfetlere yol açacağını söylü- yordu. İngiltereye gelince denilebilir ki Amerika ile aynı fikirdeydi. Bu ko- nu da askıya alındı. İlerde düşünüle- cekti! Bir başka mesele, şimdiye kadar yapılan toplantılarda alınan karar- lar, daha doğrusu üzerine eğilinilen projelerdi. Bu projelerin tatbiki gere- kiyordu. Bir an evvel faaliyete geçil- meliydi. Meselâ daha evvelki toplan- tıda karara bağlanan demiryolu pro- jesi son derece verimli, pakt devlet- leri arasında kolaylıkla yakınlaşma- yı sağlıyacak bir projeydi. Ama tat- bi sahasına konulması bir türlü mümkün olmuyordu. Tatbikin gecik- mesinin birinci sebebi elbette ki fi- nansman meselesiydi. Projeyi, tabii ki Amerika ve İngiltere finanse ede- cek, hiç değilse masrafın yandan fazlasını bu iki devlet karşılıyacak- Projelerin tatbiki konusunda bü- tün üye devletler hemfikirdiler. Bir an evvel işe el atılmalıydı. Ancak, bi- raz beklemek gerekiyordu. Bir kere daha, projelerin mutlaka tatbiki hu- susu karara bağlandı CENTO Bakanlar Konseyi toplan- tısında paktın propaganda meseleleri, denilebilir ki, üzerinde en fazla duru- lan mesele oldu. Bilhassa Amerika ve İngiltere bu konuda son derece has- saslaştılar. İşin iyi idare edilmesi ve ususta masraftan kaçınılmaması gerektiği savunuldu. Mutantan açılı? merasimi hariç, Konsey, meseleleri süratle halledince, CENTO toplantısının süresinden bir gün kolaylıkla kazanılmış oldu. Şimdi bütün mesele müzakere edilenleri bir tebliğ halinde yayınlamaktan ibaret- ti. Bunu da Genel Sekreterlik başa- rıyla yaptı. , İran delegasyo- nunun Heri sürdüğü savunma bera- berliği konusuna bir nebze dokunul- muştu. Savunma planlanması işlerin- de koordinasyonu arttırmak için bir askeri Kurmay Başkanlığının ihdası karar altına alınmıştı. Böylece şiş ve kebap yanmadan durum kurtarılı- yordu Konseyin toplantısı bitmişti. Bu yüzden bitirdiğimiz haftanın sonla- rında Esenboğa hayli hareketli gün- ler yaşadı. Bakanların bir çoğunun azimetleri bir gün evvele alınmış, de- legelerden Oo bazıları omemleketlerine hareket için Esenboğaya akın etmiş- lerdi. Galiba bu Bakanlar Konseyi do- layısıyla en fazla sıkıntı çekenler de Esenboğa personeli oldu. Ölü doğan Bağdat Paktının üste- lik Bağdatsız hayaleti CENTO'nun tek faydası ise şu oldu: Bu vesileyle Amerikanın yeni Dışişleri Bakam De- an Rusk, İngilterenin nisbeten yeni Dışişleri Bakanı Lord Home Ankara- ya geldiler, Türkiyenin meseleleri ü- zerine bizzat eğildiler, durumu göz- leriyle gördüler, Sarperle faydalı isti- şarelerde bulundular. Lâf lâfi açar; keseyi değil AKİS. I MAYIS 1961