20 Şubat 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 8

YURTTA OLUP BİTENLER sigarasını unutmuştu. Sıkılgan bir hareketle cebinden çıkardığı paketten bir Yenice daha aldı, kahverengi, şi şir ağızlığına itina ile yerleştirdi. Si- garasını yakmadan önce etrafına gözucuyla kaçamak bir bakış daha fırlattı. Etraftakiler ne kadar uzak- ta olsalar, söyleyeceklerini işitebilir- lerdi. Yanındaki genç adamdan baş- kasının duymaması için görünür bir gayretle, yavaş yava konuşmaya başladı. Elindeki okâğıtta yazılı bir cümleyi işaret ederek: — Meselâ, şu sorunuza kısa ve kesin bir cevap vereyim" dedi Konuşma, bitirdiğimiz haftanın ortalarında bir gün, Yeni Meclis bi- nasının Anayasa Komisyonuna ayrı- lan genişçe salonunda, Anayasa Ko- misyonunun profesör başkanı Enver Ziya Karal ile AKİS muhabiri ara- sında geçiyordu. AKİS muhabirinin kendisine verdiği okâğıtta kır saçlı başkanın işaretleyerek (o cevaplandır- dığı soru, "Kuvvetli bir yürütme or- ganına yaralar mısınız?" sorusuydu. bu soruyu kısaca Evet" diye cevap- landırdı, sonra şunları ekledi: "— Komisyonumuz kuvvetli bir yürütme organı kurmak taraflısıdır. Ancak bir şartla.. Bu kuvvetli yürüt- me organı aynı derecede kuvvetli ve tesirli bir denetlemeye tâbi olmalı- dır." Cevap bu olunca, AKİS muhabiri- nin aklına hemen şu soru geldi: Bu denetleme mekanizması nasıl kurula- caktır? nn a haftalar içinde, Ana- "On cil edince hatırına bu sual gelen tek adam AKİS muhabir» olmadı. Ana- komisyonda üç tane tanınmış hukuk- çu, Turan Güneş, Bahri Sava ve Soysal ile Sadık Aldoğan vardır- bir rapor hazırladı. Hazırla- nan rapora göre, yeni Anayasaya bu konuda konulacak hükümler 1924 A- nayasasındaki hükümlerden pek fark- lı olmayacaktır. Her parlamanter re- jimden aynı şekilde yürütülen denet- leme mekanizması için Sıddık Sami tasarısının oOduyulmadık tekliflerin| ması müesseselerini kuvvetlendirmek, Meclis Başkanının tarafsızlığını sağ- layacak bâzı ek hükümlerle Muhale- fetin Meclis içi çalışmasını -kolay- laştırmak, seçim »istemini muhal» 8 Doğan Avcıoğlu Kuvvetli icra peşinde fetle iktidar arasında daha iyi bir temsil nisbeti kuracak şekilde de- giştirmek, bu denetlemenin yapılma- sını fazlasıyla sağlayacak kabiliyette bulunmuştur. Eğer yeni Anayasada bu konuda eskisinden oldukça fark- lı birkaç hüküm varsa, bu da İkinci Cumhuriyetin Büyük Millet Meclisi- Mümtaz Soysal “Suçlu ayağa kalk!" nin tek değil, fakat iki meclisli olma- sından ileri gelmektedir. Mayısı beklerken Bitirdiğimiz hafta, AKİS'in geçen- lerde bildirdiği "erken seçim" ha- beri gittikçe açıklık kazanır ve bazı tarihler üzerinde ciddi surette konu- şulurken gözler Temsilciler Meclisi- nin Anayasa Komisyonu üzerine çev- rildi. Zira seçimlerden önce bu Ko- misyon tarafından hazırlanan Ana- yasa -Kurucular Meclisinin oyunu al- dıktan sonra- referanduma arzedile- cektir. Referandumla Genel Seçimin, bir arada yapılması yolundaki kuv- vetli cereyan müsbet sonuca var- mazsa Anayasa Mart içinde Temsil- ciler Meclisinde müzakere edilmeye başlanacaktır. Temsilciler Meclisi o işle meşgulken Seçim Komisyonu re- ferandumu o nizamlayacak tasarıyı hazırlayacaktır. Seçmen kütükleri bundan sonra ele alınacak ve Anaya- sa metni, en geç Mayısın ilk yarısın- da millet oyuna sunulacaktır. Kuru- cular Meclisindeki gayretler, Anaya- sanın ittifakla çıkarılması yolunda- dır. O takdirde referandumun netice- si hiç kimseyi şaşırtmayacaktır. 1- girdikten Seçimler için oyalanıl- mayacak ve yaz ortasında -muhte- melen Temmuz başında- Türk mille- ti kendi iktidarını serbestçe seçmek üzere sandık başına davet olunacak- tır. Genel Seçimler Adalet Bakanı Temyiz Başkanı, İçişleri Bakam Da- nıştay Başkam olan.bir koalisyon kabinesi tarafından idare olunacak- tır. Partiler kendi adaylarım Devlet ve Hükümet Başkanına bizzat bildi- receklerdir. Bitirdiğimiz hafta gözlerin baş- çalışmakta, tinde çabuk ve kusursuz olarak Mec- lise sunmak istemekteydi. Temsilci- ler Meclisi Anayasa Komisyonunun şimdiye kadar yaptığı (çalışmalarda tek birana istikamet görülüyordu: Sıddık Sami tasarısı ile 1924 Anaya- ortalık bepleri üzerinde durmak zarureti iş- AKİS, 20 ŞUBAT 1961