6 Temmuz 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 7
genç anbabına kolay yoldan servetin nasıl kazanılabileceği hususunda yeau — ön bilgi" vermekten kaçın- mamıştır. Yakında kotalar ilan edi- lecek, ithalat artacaktır. İthal mal- larının bir kısmı Türk yurda nakledilecektir. İpar şilepçilik işine başlar ve tezgâ- hını iyi kurabilirse kısa zamanda mil- yonlar vurabilecektir. Zorlu, bu hu- susta elinden geleni yapacaktır. Bu- nun üzerine Ali İpar, Haşim Mardi- nin Türk Ticaret Bankasına terhin edilmiş Haran şilebini satın almış ve armatörlüğe o başlamıştır. Ancak İparların Sazma adlı bir Anonim şir- keti varsa da bu şirketin armatörlük yapma ve gemi ithal etme hakkının bulunmadığı anlaşılmıştır. Halbuki Zorlunun ve İparın daha büyük plan- lan vardır. Zorlu İpara en müsait şartlarla gemi ithal ettirtecek ve bir filo kurdurtacaktır. o Sabık Dışişleri Bakanının Amerikada bu işlerde kul- landığı mutemet bir adamı, Nihat Ali Üçüncü vardır ve onun vasıtasıy- la şilep bulmak işten bile değildir. Ipartransport bu şartlar altında ve görünüşte dört ortak tarafından teş- kil edilmiştir: o Ali İpar, kız kardeşi Muzaffer Menteş, İlhan Arakon ve Samim Sergen. Ortaklığın beyni kü- çük İpar olacaktır. Sabık Haran şilebine Necip İpar ismini koyarak işe başlayan lIpart- ransport firması 2 Ekim 1959 tari- hinde Ulaştırma Bakanlığına başvu- rarak Pasifle Warriors Steamship Corp. dan Mertagon, Culter ve Ar- gosy adlı üç şilebi satın almak İstedi- ğini bildirmiştir. Firma bu iş için dö- viz tahsis edilmesini arzulamaktadır. Firma Mertagon şilebine Mehmet 1- par, Culter şilebine Virjinya İpar, Argosy şilebine Nezihi İpar adına ve- recektir. Hokos, pokos Ipartransportun bu müracaatından tam bir hafta evvele kadar, 2 Ha- ziran 1959 tarihli Resmi Gazetede münteşir "gemi kotasının tahsis şek- lini gösterir talimatname" esaslarına göre Türk parasını bankaya yatır- dıktan sonra, ilân edilmiş bulunan gemi yaşlarına ve teknik evsafa uy- gun gemi teklif eden, bunları dış se- ferlerde çalıştırıp döviz geliri sağla- yacağı hakkında usulüne uygun şe- kilde taahhütname veren ve fiyat kontrolü yaptıran şahıslara teklifleri incelenip uygun görüldüğü takdirde memurlardan kurulu Gemi Seçme Heyetince otomatikman döviz tahsis edilmekteydi. .Bu talimatnamenin hükümlerine nazaran kredili olarak gemi mübayaa etmek de mümkün- dü. AKİS 6 TEMMUZ 1960 İparların Mısırlıoğlu hanı DENİZCİLİK Ya Mehmet Yol Eylül ayının sonlarında İktisadi Koordinasyon Heyetinde devrin nü- fuzlu Dışişleri o Bakanı Fatin Rüştü Zorlu -Bay yüzde on- ısrarlı talep- lerde bulunmaya başladı. Bu usul kredi ile gemi mübayaasına imkân vermiyordu. Gemi Seçme Heyetinin selâhiyetleri sadece teknik evsaf ve fiyat tetkikine inhisar ettirilmeliydi. Diğer hususlarda karar sel ahiye ti İktisadi Koordinasyon bulunmalıydı. o Başbakanın o gözdesi İktisadi (Koordinasyon Heyetindeki meslekdaşlarna bu tezini 26 Eylül 1959 tarihinde kabul ettirdi ve bu yoldaki karar 504 sayıyla alındı. Bir hafta sonra, 2 Ekim 1959 da Ipart- ransport müracaat etti. Heyetine alt Ipartransport 99 50 peşin, müte- bakisi bir sene vadeli -evet, bir sene vadeli- kredili olarak şu fiyatları ve- riyordu: Mehmet İpar 91.071 sterlin, Virjinya İpar 91.071 sterlin, Nezihi İpar 100 bin sterlin. Yekün 282.142 sterlin tutuyordu. lIpartransport bu müracaatı yaparken Türk lirası da yatırmamıştır. Selâhiyetleri bir hafta önce Fatin Rüştü Zorlunun -Bay yüzde on- tale- o ay içinde satın almış bulunan alıcı firmanın alış fiyatlarını, gerekse o tarihe kadar döviz tahsis ettiği diğer gemilerin fiyatlarını nazarı dikkate alarak ilk iki geminin 60-65 bin sterlin, diğerinin ise 75 - 80 bin ster- lin edebileceğini bildirmiştir. Ayrıca Virjinya İpar gemisinin (-Virjinya Bruce eski devrin şöhretli bir sinema yıldızıdır, Ali İpardan yirmi yaş ka- dar büyüktür, Ali İpar yıldızla Ame- rikadayken evlenmiş, Türkiyede as- kerlik oçağı geldiğinde Amerika- lı eşini muvakkaten boşayarak yedek o subaylık hakkını muhafaza etmiş, fakat askerliği obittiği halde henüz nikâh tazelemesi oyapmamış- tır- 1941 tarihinde denize indirilmiş olmasa hasebiyle talimatnamede, ka- 7
