6 Temmuz 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

İkinci mesele, Demokrasinin ay- memleket menfaatini masun bulun- memleket menfatini masun bulun- durmaktı. "Rey dalgası" dolayısıyla yarınki iktidarların elinin kolunun bağlanmamasına, meselâ planlı ve davranılmasına, orman rin vergi- lendirilmesine, çalışma seferberliği- nin ilânına ve eğitimin köylere kadar ulaştırılmasına mâni çıkmaması için Halkçılar kendi Anayasa tasarılarına ciddi maddeler koydular. Demagoji, belirli mevzularda Anayasanın duva- rına çarpacak ve dağılıp gidecekti. Üçüncü bir fasılda, toplumun bu menfaatlerinin yanında ferdin hak ve hürriyetleri teminat altına alınıyor- du. Gelişi güzel tevkif edilememe, Habeas Corpus diye bilen garantiler, şahısların şikâyet hakları hep derpiş olunmuştu. Anayasanın bir dördüncü kısmında Atatürk inkılâplarının ko- runması meselesi ele alınıyor ve bun- dan sonra hiç bir iktidarın "Halka malolan ve malolmayan inkılâplar" diye inkılâpları ikiye ayırmasına ce- vaz verilmiyordu. Bu esasların dışında C.H.P. nin Anayasasında iki Meclis derpiş olu- nuyordu. 450 temsilcilik Milletvekil- leri Meclisine âza seçmek için 18, âza olmak için 25 yaşında bulunmak ge- rekiyordu. Cumhuriyet Meclisi adını taşıyacak 150 kişilik Ayanda ise seç- me yaşı 22, seçilme yaşı 35 olarak tesbit olunuyordu. Üstelik Cumhuri- yet Meclisine âza seçmek için ilko- kul mezunu veya okur yazar olmak, için bir Yüksek Mektep diplomasına malik (bulunmak şart koşuluyordu. Ayrıca ilk Cumhuriyet Meclisine mahsus olmak üzere Milli Birlik Komitesiyle İnkılâp Hükümeti âzalarının tıpkı eski Cumhurbaşkan- ları, Meclis Başkanları, Mareşaller ve Büyük Amiraller gibi Ayanın ta- bii âzası olmaları teklif olunuyordu. Böylece muhtemel suiistimallere kar- şı. Demokrasimizin ilk senelerinde, daha doğrusu İkinci (Cumhuriyetin deneme yıllarında bir baraj tesis edi- lecekti. Anayasa Muhalefet liderine, tıpkı İngilteredeki gibi Bakan maaşı verilmesini istiyordu. İzmir Bir atımlık barut Geçen haftanın son günü, köhneleş- meğe yüz tutmuş İzmir Vilâyet Konağının balkonunda, iki düğmeli bej elbisesi üzerinde iğreti duran ve yarım asırlık ömrü sırtına almış a- dam, iri kıyım cüssesinden beklenmi- yen munislikteki sesiyle, "Herhangi bir harekete karşı uyanık bulunmak- tayız, 27 Mayısta doğan güneşi ka- AKİS, TEMMUZ 1960 rartmamağa azimliyiz" şeklinde ko- nuştu. Bir AKİS muhabirine demeç vermekte olan tepesi çıplak, kulakla- rı ve ensesinin üzerindeki henüz dö- külmemiş saçları iyice kırlaşmış ba- bacan adam, İzmir Valisi Tuğgene- ral Burhanettin Uluçtu, yeri Silâhlı Kuvvetlerimizce 2 sej verilmiş ve Tuğgenerallik maa İzmirin sivil Valiliğine asaleten tayin edilmişti. Aşağıda, Konak Meydanında, Ha- va Harp Okulu ve Lisesi öğrencileri ile Gaziemirdeki Hava Eğitim Kuman danlığı vi cepheleri Vilâyet Konağına karşı merasim düzeninde sıralanmışlardı. Kalabalık bir vatan- daş topluluğu etraflarına toplanmış- tı. Askeri öğrencilerin merasim elbi- seleri, arkalarındaki tarihi saat kule- si ve hırçınlaşmış masmavi İzmir Burhaneddin Ulaç Pabuç bırakmayan adam Körfeziyle manzara heybetli ve pito- reskti. Mensupları rengârenk giyin- miş bando refakatinde alışılmamış bir heyecanla hep bir ağızdan sat- vetle söylenen Milli Marş, duygu tel- leri gergin bazı İzmirlilerin gözyaş- larını zaptedememelerine yol açtı. Müteakiben, milli bayrağımız gönde- rinin tepesinde ihtişamla dalgalanır- ken, mükemmel eğitime tâbi tutul- muş askeri öğrenciler, önlerinde ban- do olduğu halde ? - 700 metre mesa- fede Cumhuriyet Meydanındaki Ata- türk Anıtına bir çelenk vazetmek maksadıyla sert ve disiplinli adımlar- la yürüyüşe geçtiler. Mutad olmıyan böyle bir tören gayri kabili ıslah bazı fanatik D.P. OLUP BİTENLER lilerin, sözüm ona düşük başlardan Menderesin serbest bırakılmasını te- min gayesiyle malüm müttefikleri softa ve yobazlardan da istifadeyle İzmirde tahrike çalıştıkları talihsiz harekete karşı, bir kuvvet gösterisi teşkil ediyordu. Herşey o kadar- başa- rılı plânlanmıştı ki, inkılâb aleyhtar- ları, başlarını önlerine iğmeğe mec- bur kaldılar. Abesi müdafaa Emniyet teşkiâtına ilk haber, ev- velki pazar günü gelmişti. Arka- sından da çoğu bizzat sağduyu sahibi D.P. lilerce yapılan ihbarlar yağma- ğa başlamış, emareler artmıştı. Esa- sen sadece İzmir şehri içinde, 100 - 150 kadar özel surette yetiştirilmiş subay, tebdili kıyafet ettirilerek hal- kın arasına karıştırılmıştı. Hattâ ide- alist Ankaralı gençlerden mülhem olarak, “472” tarzında bir parola da ortaya atılmıştı. "472", daha sonra vazgeçilerek tadil edilmiş, “272” -ya- emmuz saat 2- olmuştu. Yeral- tından yürütülen kampanyaya para- lel olarak, kesif bir dedikodu da ya- yılmağa bağlamıştı. Sözüm ona Men- deres, bir denizaltı ile Yassıadadan kaçırılmış, Karadenizde Trabzon li- manından karaya çıkmıştı. Üçüncü Ordunun başına geçmiş, Batıya doğ- ru yürümeğe hazırlanıyordu. Güya Menderes serbest bırakılmış, Mayıs ortasında olduğu gibi (OCumhuriyet Meydanına aborda olacak bir vapur- la, İzmire ayak basacaktı. YURTTA Sinsi tertipcilerin, bir tanesinde "Menderes Serbest bırakılsın" ibare- si bulunan dövizler dahi hazırladık- ları öğrenilmişti. Yeşilyurt semtinde, duvarlarda Menderes (o lehinde bazı yazılara rastlanmıştı. İzmirde C.H.P. Genel Başkanı İnönüye yapılacak su- ikasdı hazırlıyanların isimlerini açık- lıyan Şemsettin Önen. adlı genç, ö- lümle tehdit edilmiş ve emniyet ma- kamlarından himayesini istemişti. Sakıt D.P. li milletvekillerden ma- ruf komisyoncu Osman Bibioğlu hak- kında ihbarda bulunan elbise temiz- leyicisi Cevat Karagülle de aynı âki- bete uğramıştı. İzmir Yüksek Tahsil Gençliğinin milli inkılâbı köylere duyurmak mak- sadıyla giriştiği gazete toplama kampanyası ile alâkalı olanı da üze- rinde dikkatle durulması gereken bir başka hikâyeydi. Okunmuş gazetele- rin atılması için şehrin muhtelif semt- lerine üzeri delikli sandıklar yerleş- tirilmişti. Sandıklardan mebzül mik- tarda 15 Mayıs ile 25 Mayıs arasın- da piyasaya sürülen besleme gazete- ler çıkmıştı. Sabık iktidarın şakşak- çılığını muttasıl ve sadakatle yapan, şüphesiz ki halihazırda an ağır salvo- 23