9 Haziran 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 6

YURTTA OLUP BİTENLER usulsüz (muamelelerin ve suistimal- lerde tesbiti ve sorumlular hakkında yapılacak tahkikat ve takibatın şe- kil ve mahiyeti hakkında bir rapor hazırlamak üzere kurulan ilim he- yeti" idi. İlim heyeti haziranın ba- şında kurulmuştu ve ilk toplantı gü- nü Olarak 8 Haziran çarşamba günü teselli olunmuştu. Heyette üç Bakan bulunuyordu. Bunların biri Adalet Bakam Abdullah Gözübüyük, diğeri Devlet Bakanı Amil Artus, üçüncüsü Basın Yayın Bakanı Zühtü Tarhan- dı. Ancak heyetin başkanlığı bunla- rın değil, bir meşhur Ordinaryüs Pro- fesörün, Tahir Tanerin üzerindeydi. Heyete ayrıca Yargıtayın L Ceza Dairesi Başkanı Salim Başol, Ord. Prof. Sulhi Dönmezer, Prof. Nurul- lah Kunter, Prof. Naci Şensoy, Prof. Sahir Erman dahil (bulunuyorlardı. Üç askeri adli hakim, Rıza Tunç, Ka- mil Rona ve Refet Tüzün heyeti ta- mamlıyorlardı. Heyetin vazifesinin yanlış anlaşıl- ması bu haftanın ortasında bazı ha- talı tefsirlere yol açtı. Heyet bir "Tahkikat Komisyonu" olarak faali- yet göstermeyecek, yani suç tesbiti veya iddianame hazırlanması gibi iş- lerle meşgul olmayacaktı. Heyet Mil- li Birlik Komitesine bir rapor suna- rak eski devrin mesullerinin nasıl yargılanabilecekleri husundaki fikir- lerini bildirecekti Heyetin vazifesi bir muhakeme usulü tesbitiydi. Tabii bu arada ilk tahkikatın nasıl yapıl- ması gerektiği noktasında da kanaa- tini söyleyecekti. Milli Birlik Komi- tesi raporu inceleyecek, ona göre ka- rarımı verecekti. Bu kararı takiben gerekli organlar kurulacak ve tatbi- kata başlayacaktı. Değişen karar Yeni idare, kuruluşunun ilk günle- rinde eski mesullerin yargılanma- sı işini seçimlerle gelecek yeni ikti- dara bırakmak niyetinde olduğunu belirtmişti. Fakat aradan kısa bir za- man geçince, bilhassa ilim adamları ve hukukçular sakıt İktidar mesul- lerinin tarafsız İhtilal İdaresi devam; ederken yargılanmalarım ve böylece kimlerin asgari siyasi haklarından mahrum bırakılması o gerektiğinin seçimlerden önce tesbit edilmesini memleket menfaatlerine daha uygun bulduklarım bildirdiler. Fikir geçen hafta içinde hem Milli Birlik Komi- tesinde, hem de Hükümet toplantı- larında görüşüldü. Ele, eski idareci- lerin suçlu olduklarına dair sayısız delil, vesika geçiyor, bir çok ihbar alınıyordu. Devrilen iktidarın meş- ruiyet dışına çıkmış olduğunda hiç kimsenin zerrece şüphesi yoktu ama, bunu hukuki bir karara bağlamak an- cak fayda sağlayacaktı. Böylece mil- 6 © S.B.F. de 29 nisan nümayişi Hürriyet let nasıl bir badireden kurtulmuş bu- lunduğunu aha iyi Sakıt iktidar mesullerinin derhal yargılanmaları lüzumu üzerinde fit kir birliği hasıl olunca Milli Birlik Komitesi Adalet bakanlığı marifetiy- le bir ilim heyetinin kurulmasında ve usulün o heyet tarafından tesbi- tinde fayda gördü. Heyet bu mülaha- zanın neticesi oldu ve asalar daha ilk günden itibaren kendi aralarında. istişarede bulundular. Zaten Adalet Bakam Abdullah Gözübüyük ile Ba- sın - Yayın Bakanı Zühtü Tarhanın Bayramdan evvel İstanbula gidişle- ri de kısmen bu meseleyle alâkalı ol- du. Böylece heyetin işi kafalarda na- zır ve hukuk kaidelerine uygun bir raporun kaleme alınması için yapıla- cak bir toplantıya kaldı. Otuna günü heyetin hakikaten mümtaz azaları bir araya geldiklerinde gerekli mü- nakaşayı yapacaklar ve en kısa za- manda raporlarım. Milli Birlik Ko- mitesine sunacaklardır. Akla gelen usuller "Bu haftanın ortasında tahmin olun- duğuna göre İlim heyeti 6-7 kişi- den müteşekkil -bunlar bağımsız kim- seler olacaktır- küçük tahkikat ko- misyonlarına lüzum gösterecektir. Bu komisyonlar tahkikatın o çeşitli yönlerini yürüteceklerdir. Milli Bir- lik Komitesi adına çalışacak bu ko- misyonların vazifesi delilleri (o topla- mak olacaktır. Bunlar tevkifler yap- ma, mesken arama ve resmi evraka el koyma gibi yetkilerle techiz olu- nacaklardır. Haftanın ortasında bu görüş ile- ri sürüldüğünde bir çok kimsenin ak- lına Menderesin meşhur "Tahkikat Encümeni" ile ona tanınan yetkiler geldi Şimdi aynı şey DP. büyükle- anlayacaktı. öncüleri ri aleyhinde tekrar mı olunuyordu Ama arada bir büyük fark vardı. Menderesin Tahkikat Encümeni Mec- liste onaltıncısı bulunmayacak kırat- ta onbeş siyaset adamından teşekkül ediyordu ve bir tahkikatın yapılabil- mesi için aslında gerekli yetkiler o onbeş adamın eline veriliyordu. Hal- buki şimdi bu yetkiler tarafsız ha- kimler tarafından kullanılacak re tahkikat aleni cereyan edecekti. Komisyonlar raporlarım Milli Birlik Komitesine verecekler, Komite sa- nıkları suç derecelerine ve mevkile- rine göre müstakil mahkemelere ve- ya nizami Yüce Divana sevkedecek- ti. Davaların en kısa zamanda ne- ticelendirilmesi yoluna gidilecekti. Ancak nereye el atılsa o derece kirli ve çapraşık işlere rastlanıyordu ki tahkikatın en çabuk ne zaman biti- rilebileceği insanı düşündüren bir mesele haline geliyordu. Mesela Bayram içinde Toprak (Mahsulleri Ofisinin evrakı tetkik edildiğinde dünya kadar açığı bulunan bu Ofis- ten üç ay evvel Teberru" adı altın- da 400 bin liranın alındığı ve Vatan Cephesi ocakları ile onların "idealist kurucu" larına dağıtıldığı hayretler içinde tesbit olundu. Bunun gibi şim- di her daire kendi bünyesi dahilinde temizlik yapıyor ve her dairenin D. P. için çalıştırılmış bulunduğu orta- ya çıkıyordu. Bu bakımdan küçük tahkikat komisyonlarının vazifeleri hiç kolay olmayacaktı. Devlet mekanizması Bayram Türk milletinin büyük ek- seriyeti için bir dinlenme ve eğ- lenme anı «turken yeni idarenin yü- rütücüleri bu hafta içinde başkent- te başlarını işten bir an kaldırama- dılar. Faaliyet ve hazırlıklar bütün AKİS 9 HAZİRAN 1960