20 Nisan 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 4

Cilt XVII, Sayı: 12 AKİS HAFTALIK AKTÜALİTE MECMUASI TARİH Fransa Napolyonun dönüşü 1 Mart 1815 sabahı. Akdenizin ha- fif dalgalarla çalkanan sularında, yedi oOküçük gemi bütün yel- kenlerini açmış ilerliyor. Ufukta "Al- pes maritimes" dağlarının karlı sırt- ları gözüküyor. Filo, her saat sahi- le biraz daha yaklaşıyor. Öndeki ogeminin adı, "Incons- tânt". Firkateyn denilen sınıftan bir harp sefinesi. Güvertesinde bir adam dimdik duruyor. Heykel gibi hare- ketsiz. Gözlerini gittikçe (şekillenen sahillere dikmiş. Sanki Alplerin hat- m istikbali okumağa çalışıyor. Cannes'da karaya çıkan- lar, takriben 1100 kişi idiler. Napol- yon, sürgün gönderildiği Elbe ada- sından ani olarak dönmüştü. Parise yürümeğe hazırlanıyordu. Elinde bu Bertrand, beraberdiler. Cannes kasabasının 9 kilometre ba- tısında, Antibes istihkamları iktida- rın kokardlarını üniformalarına tak- mış askerlerle dolu idi. Napolyon, ,bir yıl önce Fontain- bleau muahedesiyle iktidardan indi- rilmişti. İkbal yıllarındaki arkadaş- larından çoğu onu bırakmış ve yeni İktidarla işbirliği yapmışlardı. Kendi- sini bırakmıyan biri, Drauot idi. Onu bu ufak adaya bir İngiliz harp gemi- si getirmişti. İlk olarak Portofer- raio limanına bir kayıkla çıkan Ge- neral Drouot, belediye reisi ile gö- rüşmüştü. Belediye reisi, ada halkı- nın Napolyondan nefret ettiğini ve eski imparatorun sürgün yeri olarak burasını seçmekle hatâ etmiş bulun- duğunu söylüyordu. Drauot, bir belediye reisinin poli- tik beyanları ile durdurulacak adam değildi. Yanına birkaç arkadaş ala- rak Portoferraio halkına Napolyo- nun buraya niçin ve nasıl geldiğini anlatmak masadivle oObütün gün 've gece çalışmıştı. Ertesi gün Napol- yon karaya çıkarken halk sahile top- lanmış, İmparatorluk obayraklarım sallıyarak kendisini selamlamıştı. 20 Nisan 1814 - 26 Şubat 1815! Bu on aylık zamanı Napolyon nasıl geçirdi ? Muharebe meydanlarının eşsiz kumandam, daha ilk haftalar- da adanın idaresini fiilen eline al- mıştı. Hassa muhafızlarından yanında getirdiği 400 asker ve 120 Polonyalı süvari, sanki muvazzaf hizmette i- mişler gibi talimlerine devam edi- yorlar ve aynı zamanda adanın yol- larını ıslaha çalışıyorlardı.. Bonapar- te belediye işlerine de alâka göster- miş, temizlik işçileri için geniş bir kadro koydurmuş ve adanın ezelden- beri açık veren bütçesini denkleştir- mişti. Uzun münakaşalardan sonra, adadaki maden işletmesinin müdü- rünü ikna etmiş, mücessesenin te- sislerini istihkâm subayları vasıta- Napolyon Bonaparte Asker sivile yürümez. siyle ıslah etmiş ve varidatını bir hayli arttırmıştı. Birgün tesadüfen ka yalar arasında rastladığı bir su kay- nağından içmiş, suyun tadı hoşuna gitmiş ve bugün Avrupada Casa dei Mulini diye anılan omeşhur maden suyu işletmesini kurmuştu. Porto- ferraio halkı, kür yapmak üzere ada- ya gelen binlerce zenginin bıraktığı serveti bugün Napolyona borçlu bu- lunmaktadır. Napolyon, bu küçük adada ideal hükümet idaresinin bir örneğini ya- ratmağa çalışırken, Fransada olup bitenleri takipten geri durmuyordu. Halkın Louis XVHI aleyhinde besle- diği hislerin hergün biraz daha şid- 20 NİSAN 1960 detlendiğini öğreniyordu. Ana vatan- da, herkes Fransayı tarihinin.en yük- sek mevkiine eriştirmiş bulunan bir lideri feda etmekle işlenen hatayı anlamağa başlamıştı. Louis XVIII. Napolyona bağlanmış olan 2 milyon altın frank tahsisatın tek santimini dahi göndermemişti. ski kuman- dan parasız kalırsa, etrafındaki son fertlerin de dağılacağı oumuluyordu. Kim iktidara gelirse onun kabinesin- de Hariciye iskemlesini oOkapmakta maharet sahibi olan bir diplomat. Viyana Kongresinde Napolyonun A- sur veya Antil adalarına gönderilme- sini istemişti. Pariste de, iktidar cephesinin Oo müfritleri (o Napolyona I karşı emniyet tedbirleri alınmasının i zaruri olduğunu ileri sürüyordu. Lo- uis XVILI, onun artık ihtiyarladığını ve ikinci çocukluk devresine girdiği- ni halk arasında yaymağa büyük ehemmiyet veriyordu. Hâdiselerin artık kızışmağa baş- ladığına kanaat getiren Napolyon, 25 Şubat 1814 günü, Portoferraio daki demirli gemilerden hiçbirinin ayrılmaması için tertibat aldı. Ada istihkâmlarında bulduğu birkaç top- la bir miktar cephaneyi onlara yük- letti. Ertesi sabah halkın coşkun te- zahüratı arasında, Fransa sahillerine yelken açtı. Dehşete düşenler Elbe adası, Tyrrhenien şimalindedir. Coğrafi mevkii, İ- talya ile Korsikanın arasındadır. Fransaya mesafesi, 300 mildir. Fa- kat bir yelkenli kayık, müsait rüz- gârda İtalya kıyısındaki Piombino kasabasını birkaç saatte tutabilir. Napolyon adayı terkedince, ken- disini gözetlemeğe memur edilen İn- giliz kontrolörün uşakları harekete geçtiler, -Kontrolör, İngiliz masla- hatgüzarı ile temas etmek ve aynı zamanda kibar bir bayanla buluşmak üzere Floransaya gitmişti- Menzil- lerde at değiştirerek geceli gündüzlü yola devam eden bir süvari, haberi Cenovadaki İngiliz yetiştirdi. Oradan Paris, Viyana istikametinde kuriyeler yola çıkarıldılar. Viyanaya gönderilen kuriye, di- gerlerinden önce hedefine vardı. Sa- bahın üçünde vardığı Viyananın so- AKİS, 20 NİSAN 1960 denizinin