7 Temmuz 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 31

MİMARLIK Okul lred Roth "Yeni Okullar" adlı kitabının ön sözümle, okul inşa- atının saf bir mimari problem ol- madığını; cemiyet endişesine, ruha ve sanata inkılâp etmemiş bu me- seleyi, insanların ihtiyaçları çerçe- vesinde gormek icabettiğini söylü- yor. Onun için bir okul;»pedagog, mimar, şehirci, doktor, idari otori- te ve sanatkârların müşterek çalı- şacakları bir mevzudur. Hemen hemen her ailenin bir okuyanı oldu- ğuna göre bu kimseler kadar halkı da yakından alâkadar eden bu mev- zu sosyal meselelerin başında gelir. Eğitimin bır milletin hayatında ne kadar bir rol oynadığı meydandadır. Yarının büyük adam- larını yetiştirecek olan bu yapılar onlara zevk ve heves vermelidir. Pedagojik metod çocuklara yara- tabilme imkânı vermekle başlar. İnsanı okumaktan — ürküten sınıf- lardan yetişen gençlerden çok şey- ler bekliyemeyiz. Öğretmen, kitap, sistem kadar okul estetiğinin de gençlerin formasyon — ve eğiti- minde' büyük rol oynadığı aşikâr- ır. Kültürel ve sosyal sahada eğitimin ehemmiyetini idrak eden dünya — devletleri bu sahada bir- çok çalışmalar yapmışlardır. 1957 Temmuzunda UNESCO nun ve Mil- letlerarası Eğitim Bürosunun da- vetiyle Cenevrede "Halkın Eğiti- timi için kongre" — kurulmuştur. D bilhassa ıktısarten zayıf plan Asya, Orta Afrika üney Amerika gıbı yerlerde 0— kul eksikliğinin korkunç bir şekli arzettiği tesbit olunmuştur. Buna çare olarak bir taraftan kolay in- şaat tarzları ve standardizasyon düşünülürken diğer — taraftan da Milletlerarası İnşaat Bankasından az faiz ve uzun vadeli para temini tavsiye edilmektedir. Nihayet okul inşaatlarına ait sualler için bir tav- e ve müracaat bürosu meydana getirilmiştir. Şehircilik anlayışından ve fonk- siyondan uzak olan eski mektepler sadece güzellik problemini üstünde toplayan ve tebarüz ettirilmesi ica- beden bir eleman olarak kabul edi- liyorlu. Bu tamamen harici gayeler binanın dış ölçülerine ve yerleştiril- mesine esas oluyordu. Dolayısiyle, hiçbir zaman ne binanın kartiyeye nisbeti, ne çocukların birçok defa katetmek — mecburiyetinde olduğu yolun uzunluğu, ne de sıhhi, sakin bir muhitin zarureti düşünülmüyor, okullar büyük arterler ve meydan- lar üzerine kuruluyordu. Rastgele yapı yığınları içine serpiştirilmiş o- - MPR İN BETimi GÖETÖR EWERMER Samsun koleji için proje Yeni problemler AKİS, 7 TEMMUZ 1959 inşaatı Ercan EVREN lan çok katlı — okullarda dar ka- ranlık, sıhhata muzir bir çok nok- talar görüyoruz. Okul ve etrafı bu mahzurlar içinde bulundukça eği- ttin için sarfedilen emekler İstenilen muvaffakiyeti vermekten çok uzak kalmaktadır. Alfred Roth kitabın- da bunların sebebini şöyle hülâsa ediyor: Okulların sosyal ehemmiye- tini şuurlu bir şekilde anlayan ka- nunlara dayanan, sarih bir şehirci- lik doktrininin eksikliği, b) Cemiyet şartlarına uygun bir okul şehirciliğinin eksikliği, e) Bütün mektep projelerinin kartiyerler içinde yerleşmesini ev- velden tâyin eden pedagojik ve yol mesafelerine alt bir programın ek- sikliği, d) Pedagog, mimar, şehirci, sa- natkâr ve idari otoriteler arasın- da işbirliğinin eksikliği. Bizdeki okulların hemen hepsi bu durumdadır dersek, hataya düş- müş — sayılmayız. Pekçoğumuzun yetiştiği -okullar ufak tefek fark- larla iyi bir bina olmaktan çok zaktırlar. Daha iyi. daha kabılıyetlı nesiller yetiştirmek için okul İn- şaatlarımızı da ıslah etmek mecbu- riyetindeyiz. Son birkaç senedir, yeni yapıla- cak Kolejler için müsabakalar açıl- ması bu vadide atılmış ilk adım— dır. Eskişehir, Konya Sam Moda ve Gaziantep ' kolejleri mo— dern mektep anlayışının memleketi- mizde öncüleri olacaktır Ancak, mimarlardan evvel pedagog ve ida- ri otorıteler belli bır okul için te- ferruatlı bir meydana i i arkitektonik meselelerle meşgul olmalıdırlar. Bu. bir bakımdan okulu kararlaştırılan kârtiyenin diğer taraftan bütün şehrin ihtiyaçlarının analizini icap ettirir. Bizde bir de mimarların sa- natkârlarla müşterek çalışma zih- niyeti eksiktir. Hassasiyetle yerini pedagojik programını, — mesafeler). tâyin etmek ve rasyonel bır şekilde meseleyi kendi bütün içinde ce- miyetin umumi gehşmesı çerçeve— sinde çözmek 1stenırse mektep şe- hırcılıgı ve müşte çalışma bu- günün insanları 1çın kaçınılmaz bir ihtiyaçtır