7 Temmuz 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

İktidarın Aradığı Yeni Destek: 0. E. C. E. Enfîasyon politikası 4 Ağustos 1858 de nihayet, memleketi tam İflâsa sürükledikten sonra, hükü- met Zaruri ithalâta . davam edebil- mek için kredi almak üzere Avru- İşbirliği. - Heyetine (O.E.C.E.) başvurdu. Aynı anman- da otedenberı takip ettiği enflâs- yon usullerine son vermeyi taahhüt ederek, iktisadi — politikasında 180 derecelık bir dönüş yaptı. Bu dönüsün yapılacağım O.E.- C.E. ye ifade etmek ve yeni politi- kanın esasları Üzerinde İşbirliği Teşkilâtı ile anlaşmak nispeten ko- lay idi. Asıl zor olan, yıllardır; "enflasyon yoktur kalkınma var- dır" sözleriyle avutulan memlekete hakikati itiraf, etmek idi. Enflâs- yonun tashihi re telâfisi icabedi- yordu. 4 Ağustos programınla ru- hu tayda. Telafi ise, gayet sıkıntılı ve tatsız bir ameliye idi. Devalüas- yonu icap ettiriyordu, fiyat zamla- rını icap ettiriyordu, kredi tahditle- rini ıcap ettiriyordu. üçlük şuy- ğır — tedbirlerin sebeplerı ve zaruretleri memlekete nasıl anlatı- lacaktı? 4 Ağustostan beri iktisadi politikanın izahında görülen tutuk- luk ve bocalama memlekette duru- u açıkça söyliyememekten Heri gelıyordu Bu izden — tenakuzlu ifadeler sarfediliyor, yuksek sevi- yede istikrarın tesisinden" bahse- diliyor, fakat efkârı umumiye tat- min edilmiyordu. Bu şartlar içinde bulunurken, iktidarın yeni iktisadi polıtıkayı kabul ettirmek için etrafında yeni destekler araması tabii karşılan- malıdır. Ancak aranan destekler den birinin O.E.C.E. olması hakika- ten tarihin garip cilvelerinden biri- ni teşkil ediyor. Hafızamızı yoklıyarak geçmiş seneleri hatırlıyalım. 1953, 1954'ten beri ecnebi ve yeril 1ktısatçılar enf- lâsyonun tehlikeleri Üüzerinde 1s- rarla durmuşlar ve enflâsyon siya- setine nihayet verilmesini istemiş- lerdi. Yeni Gündeki bir başyazısın- da Cihat Babanın işaret ettiği gibi Ekrem Alican 1056. bütçesi müza- kereleri sırasında, enflâsyonun baş- lıca kaynaklarından biri olan İkti- sadi Devlet Teşekküllerinin açıkla- rı üzerinde ısrarla durmuş ve enf- lâsyonun durdurulmasını İstemişti. Bir makalesinde, enflâsyonun za- rarlarını belirtmiş olan bu satırla- rın yazarını D. P. İktidarı, UÜniver- sitedeki vazifesinden uzaklaştırmak için teşebbüste bulunmuştu. Daha tür çok Türk İktisatçıları ve siya- | set adamları müteaddit vesilelerle D. P. iktidarını enflâsyon hususun- da ikaz etmek istemişlerdi. AKİS, 7 TEMMUZ 1959 Ayrıca, beynelmilel — müessese- ler, başta O. E. C. E., Dünya Ban- kası ve Beynelmilel Para Fonu ol- mak üzere, hükümet | doğru yola sevketmek için birçok teşebbüs- lerde bulunmuşlardı. Halbuki neti- ce ne oldu? Dünya Bankasının Tür- kiyedeki Heyetinin vazifesine son verilerek Hollandada Maliye Na- zırlığı. yapmış ve — kiymetli bir maliyeci olan heyet başkanı Dr. Lieftinek memleketi terke davet edildi. O. E nin devamlı i- kazlarına sert cevaplar verildi ve tavsiyelere katiyyen kulak asılma- dı. Gururlu edalarla_ecnebi muda— heleden bahsedildi. İşte D ikti darının, Teşekküllerle ışbırlıgı se- nelerce böyle tecelli etti. Bugün şartlar tamamen değiş- miştir. Çok geç kalındıktan sonra sıra, stabilizasyon programı kabul edılmş ve 4 Ağustostan beri yürü- tülmek İstenmiştir. Bu program yürütülmesinde birçok aksaklıklar olmuştur Matlup neticeyi verip vermiyeceği henüz meçhuldür. Hat- tâ, denilebilir ki. senelerdir enflâs- yonla yaşamış olan ve her taraf- tan gelen — tavsiyelere arka çevir- miş bir iktidar, ciddi bir istik- rar politikasını muvaffakıyete gö- türecek vasıfları haiz değildir ve olamaz. Bu şartlar altında İktisadi tutumun tatbikattaki — aksaklıkla- rın türlü şikâyetlere ve Muhalefe- tin tenkidlerine sebep olmasından daha tabii bir şey olabilir mi Beynelmilel bir — teşekkül olan ve milletlerin hakimiyetine riayet etmek durumumla olan E. C. nin, program tatbikatını gozden ge— HERKES OKUYUÜUR Osman OKYAR çirmek üzere Türkiyeye yollıyacagı bir resmi heyet başkan kümeti — tenkid etr_nesını bekle— mek İmkânsızdır. İstikrar prog- ramına 10 aylık icraatı sırasın- da İktidar, programın bazı un- surlarına kısmen sadık kalmış; da- ha doğrusu, başka şey yapamadığı için, para ve kredi sahasında ted- birleri tamamen değilse bile, kıs- men tatbik etmiştir. Bu da, taht» atiyle, korkunç enflâsyon selini yavaşlatmıştır. O. E. C. E. nin ve aldı başında olan herkesin istediği, tedbirlerde sebat edilmesi, noksan- ların ikmal edilmezi ve istikrar programının şimdiye kadar hiç ele alınmamış kısımlarının da gerçek- leşmesidir.. Bu şartlar altında, O E E Heyeti Başkanı, Hükü- en dahi olsa. almaya başladıgı tedbırlere devam etmesi için teşvik etmekten — başka ne yapabilirdi Herhalde, bu safhasın- da, stabilizasyon programının tat- bikatını açıkça Türk efkarı umu- miyesi önünde tenkid etmesine im- kân yoktu. Bu itibarla cesaret ve- rİCİ cümleler sarfetmiş — olmasını beynelmilel teamüllerine uygun fa tabii bir hareket olarak karşılamak icabeder. İşin tuhaf tarafı, şimdiye kadar ecnebi mütehassısların ve heyı rin tavsiyelerini daima ıstıhfaf ıle karşılamış olan. bunları sert bir se- klide reddetmiş olan D. P. iktidarı nın birden bire, bu ecnebi heyetle- rin desteğini araması ve Mr. Ca- han'ın beyanatım bu maksatla kul- lanmağa çalışmasıdır. İktidarın or- ganı olan Zafer Gazetesinin "ya- bancılar gözüyle Türkiye" adlı baş- makalesinin, hükümet politikasına bu neviden Ur destek aramak gay- reti ile kaleme alındığı barizdir. Zafere göre, muhalifler, başları sıkıştı mı. derhal yabanc mütalâalara ehemmiyet verirler- miş! Şayet Türk ıktısatçılarının ve muhalif parti üyelerinin enflâsyo- nu durdurmak hususunda yıllardan beri yaptıkları tavsiye ve düşün leri kastediliyorsa Zafer yanılıyor. bunlar yabancı ilhamların neticesi olmamıştır. Yabancılar ve yerliler aklı selimin İcabettirdiği üzerinde — birleşmişlerdir. bundan ibarettir. Aslında — zaferin teşhisi. Muhalefetten ziyade İkti- dar için varittir. Yıllardır yabancı- ların sözlerine ehemmiyet vermiyen İktidar, başı sıkışınca yabancı ses ve mütehassıslara ehemmiyet ver- meğe başlamak zorunda kalmıştır. Bütün temennimiz, zoraki dahi ol- sa, Hükümetin stabılızasyon prog- ramının esas umdelerine sadakat göstermesidir.