11 Nisan 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

İKTİSADİ Dış Yardım u haftanın başında Washington'- daki Atlantik Paktı Konseyine katılan Dışışlerı Bakanı Fatin Rüş- tü Zorlu, "NA uvvetlerinin — Al- manyadan çekilmesi, Almanyanın ta- rafsızlaştırılması" meselelerinden çok Türkiyeye önümüzdeki yıl yapılacak Amerikan yardımının nasıl arttırıla- bileceğini düşünmekle meşguldü. E- vet, daha 6-7 ay evvel "359 milyon dolar aldık" diye övünülmesine rağ- men, yeni yardımlara ihtiyaç vardı. Zorlunun Amerikaya ayak basar bas- maz, Dulles'ın iktisadi meselelerde- ki yardımcısı Dillon ile görüşmesi bu- nun kir deliliydi. Hakikaten gelecek yıl, yeniden 4 Ağustos 1958 den evvel ki duruma düşmemek isteniyorsa, A- merikan yardımının arttırılması Za- ruriydi. Şöyle ki Türkiyenin normal ithalât 1htıyacı 500 mılyon dolar ci- varındaydı. Bir mucize olmazsa, ih- racat, önümüzdeki yıllarda 300 mılyon dolar civarında kalacaktı. Demek ki ithalât ve ihracat arasında doldurul- VE MALİ ması gereken 200 milyon dolarlık bir boşluk vardı. Ayrıca naklıye sigorta, dış seyahatler v.s. gibi "görünmiyen kalemler"in açığı ile dış borçların taksitlerini hesaba katmak lâzımdı. unlar da asgari 100 milyon tuttugu— na gore iktisadi hayatın arızasız yü- rümesi için önümüzdeki devrede her yıl 300 milyon tutarında dış yardıma ihtiyaç vardı! Maliye Bakanlığı mü- tehassıslarının yaptığı hesaplar da 300 milyon dolara olan ihtiyacı teyid etmektedir. Zaruri 300 milyon dolar nasıl bulunacaktır? Türkiye muaz- zam bir ihracat seferberlıgıne girişse de -ki bu yolda bir gayret görülme- mektedir- ihracatın hemen arttırıl- ması mümkün olmadığına göre, önü- müzdeki yıllarda normal ithalâtın yapılması dış yardımın arttırılmasına bağlıdır. Halbuki normal Amerikan yardımı yılda 100 milyon doları aş- mamaktadır. Geriye kalan 200 milyon doları temin için kısa vâdede yem dış yardımlar elde etmeye çalışmaktan başka çare yoktur. İste Atlantik Paktı Konseyinin Washington top- lantısı vesilesiyle, — Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu, 359 milyon dolar SAHADA olduğu söylenen fevkalâde dış yar- dımdan tam 8 ay sonra, bu yolda ilk sondajları yapmaktadır. Amerikadaki mücadele ZOrlunun normal dış yardımın art- tırılması için sonda_ılara başladığı şu günlerde. Washington'da Hükümet ve Kongre arasında her yıl tekrar- lanan dış yardım muharebesi başla- mış bulunmaktadır. Eisenhower hü- kümeti, Kongreden önümüzdeki yılın yardım programı için, 2 milyar 435 milyonu askeri 835 milyonu savunma desteği -Türkiye, Güney Kore, Milli- yetçi Cin, İspanya gibi memleketlere iktisadi yardım bu isim altında yapıl- maktadır- ve 700 mılyon doları kal- kınma ikraz fonu olmak üzere 4 mil- yar dolara yakın bir talepte bulun- muştur. Kongre üyelerinin mühim bir kısmı her yıl olduğu gibi, bu talebi "Amerikalı vergi mükelleflerinin pa- rasının sokağa atılması" şeklinde karşılamışlardır. İlk iş olarak, Tah- sisat Komitesi kalkınma ikraz fo- nunu takviyeye matuf 225 milyon do- ları reddetmiştir. Masrafları kısma sloganıyla sahneye çıkan hükümet de YERE İNi İt İseti YABi FTT N WEKÜR vüzm tt #TTLEL | ğ #2,3 vin * Zei s$1 5 vi H!H OAYAN AĞ I—_n mt) wahki$ VMDAN ÜTÜMARE N İFTERAÂDI YAY Ha öt TeDa, A ) AKİS, 11 NİSAN 1959