11 Nisan 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 10

YURTTA OLUP BİTENLER cılık Şirketinin masrafları karşılan- dıktan sonra, komisyonlardan arta kalan para, ortaklar arasında tak- sim ediliyordu. İşte kavga, bakiye- nin taksiminde kullanılacak formül yüzünden çıkmıştı. Geçen mali yıl zarfında, kâr 500, 000 liraydı. Vergi- ler de çıktıktan sonra, rakam net 350,000 liraya düşüyordu. İktidar değişikliği lancılık Şirketinin 40 kadar orta- zamanda Türkiye Gazete Sendıkası adlı. — diğer bir teşkilâtın da üyeleriydi. Babiıâli pat- ronları ezelden beri Beş Büyükler ve Küçükler olarak sıfatlandırılan iki hizbe ayrılmışlardı. Geçen haftanın başında, pazartesi günü Sirkecide, Ebusuut Caddesindeki Türk Basan Birliği Kooperatifi Hanının dördün- cü katında yapılan son kongrelere kadar, Beş Büyükler, hem İlâncılık Şırketınde hem Sendikada iktidarday . Fakat, ayni gün yapılan sa- i İlâncılık Şirketi ve öğleden sonraki Sendika umumi heyet top- lantılarında postu Küçüklere kaptır- mışlar, hâkimiyeti elden — kaçırmış- lardı. Küçüklerin bayraktarı, Akşamın genç sahibi — Malik Yolaçtı Yolaç, gazetesinin İdare Müdürü Hakkı Yüzüak vasıtasıyla yürüttüğü — kesif kulis faaliyeti sayesinde, "Kâr mü- tesaviyen paylaşılmalıdır" sloganı i- le Küçükler arasında hayli sempati toplamıştı. Yüzüak, aynı - zamanda İlâncılık Şirketi ve Sendikada, var- lığı İzmirde bile farkolunmayan bir İzmir gazetesinin temsilcisiydi. Beş Buyuklerın alemdarı rolünü de Ye- ni Sabahın sahibi — Sefa Kılıçlıoglu oynuyordu. Beş Büyükler de, lık Şirketinin — esas mukavelesınde derpiş olunduğu şekilde, yani kârın her gazeteye muameleleri nisbetinde dağıtılması tezini savunuyorlardı. Hizipler arasındaki uçurumun de- rinliğine rağmen, kongreler, hâdise- siz ve sessiz cereyan etti. Çünkü, taraflar kararlıydılar ve ince eleyip sık dokumuşlar, belirecek her ihti- mal karşısında nasıl davranacakla- rını tesbit etmişlerdi. Müdafaa edi- lecek prensipler, tatbike konulacak metodlar, kararlaştırılmıştı Seçim- lerin netıcelerı Beş. yükler için talihsiz ve hazin oldu. Yedışer kişi- lik İdare Heyetlerinde İlâncılık Şir- ketinde ve Sendikada, Küçükler, sı- rasıyla 5-2 ve 6-1 lik galebeler sağ- ladılar. İlâncılık Şirketi idare He- yetine seçilen Hürriyetin Erol Sima- visi ile İstanbul Ekspresin Mithat Perim, derhal istifa ettiler. Zaferin İstanbuldaki şubesi Havadisin Ba- hâdır Dülgerinin Başkanlığa getiril- diği Sendika İdare Heyetine seçilen Cumhuriyetçi Doğan Nadinin de, A- merika dönüşü — çekileceğinden hiç kimsenin şüphesi yoktu. Seçim ne- tıcelerının anlaşılmasından . sonra, Yüzüak "Babıâlinin yeni Robespiye— ri" diye vasıflandırıldı. Küçüklerin tepkisi M uzaffer Küçüklerin, emellerim receye kadar tahakkuk et- tırebıleceklerını şimdiden kestirmek mümkün değildi. İlâncılık Şirketi, e- sas mukavelesinin tâdili gerekiyor- du. Buna rağmen, Beş Büyükler, Sendikadan istifayı basmışlardı. On- ları, Küçüklerden biri, İstanbul Ekspres takip etmıştı Toplu çekil- me hareketinden önce Kiılıçlıoğlu, Milliyetin Avrupada dolaşmakta o- lan genç sahibi Ercümend Karacanla uzun bir telefon konuşması yaptı. Beş Büyüklerin haksız olduklarını iddia etmek müşküldü. Sen muazzam bir işletme kur, senede 8 milyon li- ralık — ilân as, ben ufacıcık, bir gazete 50,000 liralık basayım, netice- de ikimiz de kârdan aynı "hisseyi a- lalım. Böyle şey olamazdı Akla ve hafsalaya sığm Büyükler, aralarındaki 1şb1rlıgın1 lâklakıyattan kurtarıp pratik sahaya da intikal et- Beş Büyüklerin ilânı Çapanoğlu!,, 10 tirmişlerdi. Aralarında imzaladıkları bir protokolle, Beş Büyükler, gaze- telerini kendi vasıtalarıyla, aynı za- manda ve bar vilâyette tek bayie u- laştırmaktadırlar. Böylece bayi İm- paratorluğunu yıkan Beş Büyükler, sıkılınca bir yumruk haline gelen 5 parmak gibi kuvvetlenmişlerdi ve tesis ettikleri tevzi sistemim, Mar- mara Bölgesinden başlıyarak Türki- nin diğer mıntıkalarına da teşmile hazırlanıyorlardı İstifalar karşısında — Küçüklerin tepkisini, Con Kemalin kaleme aldı- ği "Maskeler — Düştü" başlıklı bir makale ile D. P. renkli Şehir gaze- tesi dile getiriyordu. Hem İlâncılık Şirketi, hem de Sendika İdare He- yeti âzası olan patronu Nuri Atıl- ganın sözcülüğünü yapan Con Ke- malin yazdıklarına bakılırsa, de- mokrasi ekseriyetin ekalliyete gale- besi demekti. Beş Büyüklerin baskı yoluna git- meleri -tabir Con Kemalindir- üze- rine, Küçükler de derhal — mukabil tedbirler almaktan geri kalmadılar. Aralarında Bahadır Dülger ve Ma- lik Yolac da bulunan bir heyet Vi- lâyette Başbakan Menderes ve Ma- liye Bakanı Polatkanla konuştu. Ga- zete kâğıdı ithali ile gazete kâğıt- larının gazetelere tevzii — hakkının, İstanbul Gazete Sahipleri Sendıkası— na verilmesini' istediler. Haberi bül- tenlerine geçiren A. A., son cümle- sinde aynen şöyle diyordu: "Haber alındığına göre müracaat, hükümet- ce tetkik edilecektir". Haberin A. A. bültenine ithali ve son cümlesi, ga- yet manidardı. bülteninde 4 satırcık işgal eden haber, İktidarın Küçükleri himaye ettiğini — bildiren işaret fişeği vazifesini görmekteydi.* Esasen, ekseriyeti D. P. ye hülüs çaktıklarından dolayı gelişemiyen Küçüklere karşı, İktidarın kadirşi- naslık göstermesi beklenirdi. Öte yandan iktidarın, "tahrifçi ve inkar- cı" Beş Buyuklerı desteklemesi, bek- lenemezdi. İşte meselenin dugunu de b B . M . Ml Kulis barometresi Bu haftanın başında siyasi çevre- lerde, İktidar ile Muhalefet ara- sında duru dururken ortaya çıkan yeni. bir gerginlik sebebinin müna- kaşası yapılıyordu. Mesele, ecliste D. P. ekserıyetının Avrupa Konseyi seçimlerinde C. upunun gösterdiği adaylar rine başka i 1lletvekılını seçmesinden dogdu 'D. . propagan- dası, malüm taktıklerıyle bu netice- yi umumi e "C. H. P. millet- vekilleri kendi gruplarının adayı 0- lan Ecevit ve Güleke rey yermedi- ler" diye kabul ettirmeğe çalışıyor- du. Ama hakikatin, güneş gibi par- lak hakikatin, butun bu örtme gay- retlerinin altından — farkedilmemesi imkânsızdı. Sadece Pazartesi gün- kü Zaferde. B. M. M. Başkanı Sayın AKİS, I1 NİSAN 1959