27 Aralık 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

silciler -senatör ve temsilciler, dün- dört bucağında elınde biriken yerli paraları istedik- leri gibi ve istedikleri miktarda har- camak hakkına sahiptirler- muhte- şem Zziyafetler vermiş, hediyeler al- mış, personeline doların karaborsa fıy atından ücretler vermiş, fakal Piyasada memnunluk yine de buyü zde 0 ları ve ziral aber, aylardır kredi kredi diye mahsul sa ışından gelen yerli para- H feryat eden iş muhitlerinde bü- ları bıtırememışt Geriye kalan yüz- de 90 — Amerikan Hükümetinin de tasvibiyle, Türk Hükümeti tarafın- d savunmada İktisadi sahalarda kullanılmaktadır r ki, Ame- rikanın - cömertçe verdiği bu Türk li- raları. İktisadi ba- kımdan emisyona gitmekten pek farklı değildir. Mılyarlık yardım, milyar arttıracak- tır. Gerçi karşılık paraların serbest bırakılması düz emis, farklıdır. Bankasına satışları dolayı- sıyla giren para- nın tekrar çıkma- sı bahis ur. Ama rum, karşılık pa- raların — enflâsyo- nist bâr tesir lora etmesine mani de- ğildir. Memlekette pa- ra sıkıntısının art- tığına ve bazı a- cil meseleler için mutlaka para bul- mak gerektiğine i- nanan İktidar, ay- lardır Amerikanın müsadesine — tâbi bulunan Türk pa- ralarım kullanmak iarelerini arıyordu Ameri mlı ısrarlar karşısın— da Türk Hüküme- tinin talebine hayır dıyememış Maliy Bakanı Polatka- retı İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Bakanı Zorlu, bu işi başardı. Was- hington'da, Dulles in İktisadi mesele- le dekı muavini Dillon ile yaptı nuşmalarda Zorlu karşılık paraların bir an once serbest bırakılmasını te- nin etti. kam Amerikanın kredi fon dış diyetini, Şekername I nsan bu sözlerin bır Mıılıye Bakanı tarafından, hem de Bütçe Ko- Ö i ciddi yetini muhafazada uyor. C.H. şeker fiyııtlıırını ıstıhlıık kısmak ve Bütçeye gelir temin etmek için yapmış. Yan mla, eri vesıka a bııgla uktan kurtul- muş ve bir tarııfîan da butçeyı deııkleştırme gayreti gütm D. ıktıdarı devrınde i fı'y t artmalarına gelince, ne ıslıhlakı kısmak ne de Bütçeye gelir temin etmek bahis mevzuu değilm Şekere yapılan son zıımlıır, sadece artan maliyetlerin bir netıcesınden ıb etmiş.. Kısa cası D. P. zamlârı meşru, C. H. P. nin yaptıgı zam ise gayri meşru' Haydi, bunu da kabul edelim! Ama bu pek ince ızahların, soıı zam larla dibi büsbütün meydaııa çıkan vatandaş kesesine ne faydı ar ? Sebebi ne olursa olsun zam, zamdır mların vatandaşta ne gıbı te- sirler uyandırdığını gostermek için de uzerm e D. P. damgası taşıyan şu vesikadan daha ıyısmı bulmak kolay degıldır İşte, şekerin kilosuna 60 kuruş zam yaptığı için Başbakan Hası Saka hakkında gensoru açılmasına da P mılletvekıllı Fuad Koprulunun aralarında Refik da 6 ıyla birlikte verdiği önerge: "Bir taraftan hayat pahalılıgını geçım zorluğunu hafifletmek için lazım gelen tedbirlerin Hükümetçe alınacağı her fırsatta ve müteaddit defalar salahiyetli ağızlar tarafından açıkça vaadedilirken ve hattâ Hü- kümet programları ile taahhüt olunurken diğer taraftan, Hükümetler- ce mukaddema ayasanın ve Cumhuriyet rejiminin methine, mâna ve ruhuna sarahaten aykırı olarak ele geçirilmiş bulunan selahıyetler mekanizması işletilirken dahi, Büyük Millet Meclisinin mütalâası, rey ve muvafakati ihmal edilerek halkın geçim şartlarını günden güne ağır- laştıran karaborsanın yüzünü güldüren her türlü fiyat ve tarife za! larını ve bu kabil vasıtalı vergılerı serı halinde imâl edip getırdıgı elem ve esefle görülmekte ve hor gün yeni bir modelle karşılaşdmakta- dır. İkinci Hasan Saka hükümetinin de bu fasit daire içinde bocalayıp urmakta, milli bün; n her gün biraz daha artan İktisadi, malt ve sıhhı durumlarının sıkıntıları ıstırapları ve dünya fiyat realıtelerı önün- de gözlerini kapamış olduğunun yeni bir delili de besleyici, bilhassa çocuklar, zayıf ve hasta vücutlar için çok lüzuml! gıda maddesi olan şekerin fiyatını, diğer eşya ve hidemat fiyatları üzerindeki zaruri ve tabii inikaslarını bile teemmül etmeden, yüzde elliyi aşan bir vergi darbesi ile arttırmış olmasıdır. Milf şuur ve vıcdana tercüman olan bu mütalâalarımızın göz önün- de tututlması v.s.. imdi biz Hasan Polatkana mı İnanalım, yoksa 16 imzalı D. P. Gensoru önergesine mi? Gelin de bu işin içinden çıkın bakalım yük bir sevinç uyandırdı. Ankaraya sırasında dön tutarında — miyecekleri nmektedırler susi sektör kredileri dondurulurken, taleplerını onlemek mi için pla- n lira' bir manev- ra payı bırakıldıgım açıklamamaya dikkat eden hükümetin -Maliye Ba- bu 200, milyon liranın mevcu- anc ak fta Encümeninde açıklamıştır- herhalde pek hoşuna gitmemektedir.' hangi şartlar altında kullanılacağım herkesten iyi bi- eçen Bütçe Hibenin gelecek i taleplerini önlemekte ok güçlük çekeceğini tecrubeyle bil- Ogrenıldıgıne göre 810 m lıranın 860 mılyo- Milk avun- maya, 400 milyo- nu İktisadi Devlet Teşekkullerı ihti- milyon bütçeye em lir, hem masraf kaydedildi- ğinden 6. milyarı aşan bütçe mas- rafları 6,6 milya- ra yükselmektedir. İktisadi Devlet Teşekküllerine ay- rılan 400 milyon, bu müesseselerin 1958 yılı açıgıııın Merkez Bankas na başvurmadan kapatılmasın d a kullanılacak tı r. Maliye Bakam İk- tisadi Devlet Te- şekkullerının 1958 yılı açığının 1300 milyona yükseldi- ğini Bütçe Ko- misyonunda açık- lamıştır. k ki bu teşekkullere evvelce 225 milyon da e- saba katılsa bile. İktisadi Devlet Teşekkülleri için- de Bulundukları finansman güçlük- rinden — kurtula- mıyacaklar dır. Geriye kalan 60 Iyon liranın, is- istikrar siyasetinin tatbikinde rast- Türk lirası verdiğini açıklamıştı. Bu para, İhtiyacı karşılamaktan uzaktıi İhracat malları satılamıyor, kredi sı- kıntısı iş hayatını işlemez hale ge- tiriyordu. Bizzat âmme sektörü sız- . Mutlaka yeni bulm azımdı. Birleşmiş Milletlerdeler Kıbrıs müzakereleri do- layısıyla Amerikaya giden Daışişleri AKİS ,27 ARALIK 1958 gıden heyetler artık ellerı boş düşü Merkez Bankası kapıları kapanalı beri bunalan iktisadi devlet teşek- ü i idarecileri İ ler. lıklardan bahsederek, kredi imkân- larım reddedemıyecekler, iş çevrele- ri Sam Amcanın dolar kadar kıy- metli Türk liralarından — nasiplerini alacaklardır. Böyle bir ihtimal bu- lanılan beklenmedik güçlükleri yen- mek maksadıyla bir "ihtiyat — kuv- vet" olarak kullanılacağı sanılmak- tadır. Velhasıl "kredi, kredi" — diye feryat eden hususi sektöre 810 mil- yon 1iralık yardımdan pek bir şey kalmamaktadır. Son zamanlarda kredi temin e- debılmek için Ankarada çeşitli ka- 21