18 Ekim 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

bileceği, içinde çalışabılecegı bir demokrasi nizamının kurulması- dır. Zamanı gelince, halka serbestçe fikrini söylemesi imkânı verilecek- ylül başlarında Doğu Pakistan- da tekrar karışıklıklar çıkınca, skender Mirzanın kafasındaki fikir- ler daha fazla vuzuh — kesbetmeğe Otoriter idarenin nasıl ku- Muhammed Eyüp —Hanla bu defa teferruatlı bir şe- tesbit edildi. İskender Mirza girişeceği böyle bir hareketin dost memleketlerde nasıl karşılanacağını öğrenmek istiyordu. O sıralarda Af- ganistanı resmen ziyaret etmekte o- lan Türkiye Cumhurbaşkanı Celal Bayardan Karaşiye hususi bir ziy, rette bulunması, rica edıldı Bayar Karaşiye geldıgı zaman, i Zi- yafetlerden, nutuklardan azade bir program tertiplenmiş ve bilhassa "başbaşa" konuşmalara fazla zaman ayrılmıştı. İki devlet reisi Pakista- nın Batı dünyası içindeki yeri, geri kalmış memleketlerde demokrasinin tatbik şekilleri, kalkınma ve hürr yet meseleleri üzerinde uzun boylu konuştular. Bu görüşmelerden sonra İskender Mirza, moralinin takviye e- dilmiş olduğunu hissediyordu ve böy- le totaliter bir hükümet darbesinin Batı demokrasilerinde uyandırabile- ceği tepkileri hafifletmek için dost- larına güvenebileceğini biliyordu. Tanklı Sokaklar abine buhranını takıp eden gü- nün sabahı Karaşi ahalisi tank gurultulerıyle uyandı. Sokaklar, mü- im köş arı ordu birlikleri ta- rafından işgal edilmiş, radyo bina- sını askerle muha za altına almış, büt airelerin önüne süngü- lü nobetçıler dıkılmıştı Bir gün ön- ceki kabine münakaşalarından son- ra hayli sıkıcı bir gece geçiren Baş- bakan Firuz Han Nun da, bir taraf- tan sabah kahvaltısını etmekte bir taraftan da Cumhurbaşkanlığı kü çalışmalarına belirtmekteydi; kette sıkı yönetim ilân edilmiş ve Sıkı — yönetim kumandanhgına da Tümgeneral Muhammed Eyüp Ha getirilmişti. O gün, Genel Kurmay Başkanı i- çin hayatının en faal günü — oldu. Kırmızı şeritli kasketını ve Ingılız generallerinkine çok benzeyen Üü- niformasını sırtınd çıkarmamıştı am emleketin bütün sivil idare- si onun hükmü altına geçmişt.Mu- hammed Eyüp Han, ilk iş olarak, verilecek emirlere ve siki — yönetim nizamlarına itaat etmiyeceklere karşı çok ağır cezalar koydu. 15 kırbaçtan idama kadar varan bu cezalar haki katen korkunçtu. Ayrıca, eski hu— ARİS, 18 EKİM 1958 Ganeral Eyüp Han İpler kimin elinde ? kümetler zamanında suistimallere a- dı karışmış olanlar birer birer evle- rinden toplandı, — muhalifler — kütle hâlinde sorguya çekıldı Doğu Pakis- tanda, içlerinde üç bakanın da bu- lundugu 8 siyaset adama tevkıf edil- di. Savunma Baka urro karaborsacıhktan yakalandı.Halkın şikâyetlerini dinlemek, rüşvet yiyen- lere, devlet malını çalanlara dair ya- pılacak İhbarları kaydetmek, üzere hususi bürolar kuruldu. Hülâsa, mu- Firuz Han Nun Rejimin kefareti DÜNYADA OLUP BİTENLER halif, muvafık herkes, askeri idare- nin iraafsiz eli sayesinde bütün suç- ların cezalandırılacağına kanaat ge- tirdi ama, bu arada kurunun yanın- da bir sürü de yaş yandı. Ah, o muhalifler. skender Mirza, geçen hafta so- nda, gırıştıgı hoyratça temız— mem ek dılar! Aslına bakılırsa, memlekette iyasi hürri bir avuç e bunlar san- siyasi hürriyet vasını elzem saymaktaydılar! Bu sözler, on yıllık kısa devlet hayatı ıçınde Pakıstanın uğradığı siyasi hezimeti fade — etmektedir. Büyük ümitlerle başlanan bir de- i tecrübesi daha, muvaffaki- yetsizlikle sona ermiştir. Ali Jinnah ve Liyakat Ali Han sağken, Pakıs— tan devletini kurmuş olan bu büyük liderlerin nüfuzu memlekette siyasi istikran temine kâfi geliyordu. Fa- kat Ali Jinnahın 1948 de ölümü. Li- yakat Ali Hanın da 1951 de bir mi- tingte suikasta kurban gitmesi, Pa- kistanı hemen hemen başsız bırak- mıştır. Devlet idaresini eline — alan Gulam Muhammed, beceriksizliği yü- zünden, memleketi iktisadi güçlük- lerin kucagına sürüklemiş, anayasa hazırlamak üzere toplanan Kurucu Meclisi de lâğvederek sıkı yönetime başvurmak zorunda kaimim. İşte, aslında bir asker olan İskender Mir- zanın adı da bu sıralarda sık sık i- şitilmeğe başlanmıştır. Sıkı yönetim ilân edildiği zaman Doğu Pakistan valiliği yapmakta olan bu genç ge- neral, kurulan otoriter — hükümetin Içışlerı Bakanlığına getirilmiş, muh- telif eyaletlerde çıkan karışıklıkları büyük bir şiddetle bastırmıştır. Arkadan gelen istim u adı birden parlayan genç su- bayın hayat — hikâyesi de hayli d enteresandır. Bundan 59 yıl evvel dünyaya çelen İskender Mirza ilk ve orta tahsilini Bombayda yapmış, 1918 senesinde lngılterenın meşhur askeri- okulu raliyet Askeri .Kolejine yazılmıştır. buradan subay olarak çıkan İsken der. İkinci İskoç Bölüğüne intisap Bir müddet sonra İngilterenin o zamanki müstemlekesi olan Hindis- tana tâyin edilen genç subay yılına kadar mahalli ordu teşkilâtın- da muhtelif mevkileri işgal etmiş ve 21