24 Mayıs 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23
Milli Mudafaa masraflarının Bütçedeki nisbeti Türkiye 1953 06 34.1 1954 96 34.3 1955 90 35.7 Fransa 1954 31.5 1955 29.3 İngiltere 1955 29.6 1956 27.8 İtalya 1954 25.6 1955 23.1 Hollanda 1954 21.0 1955 20.7 Norveç 1954 - 55 21.7 1955 - 56 19.7 İsveç 1954 - 55 20.5 1955 - 56 19.6 Belçika 1954 19.5 1955 19.5 En fakir NATO üyesi Türkiye- nın bütçesinde Savunma masrafla- na - Amerika hariç - en büyük pa- y ayırmasının sebeplerini 11g1111er1n izah etmesi lâzımdır. Dış yardım Demirperde yatırımları Bir C H. P. milletvekilinin, bazı iktisadi — devlet — teşekküllerinin Rusyayla giriştiği iktisadi müzakere- ler hakkında iki ay sorduğu sualler bu hafta da cevapsız kalmış- tır. Maamafih, İş Bankasının Rus- yayla Tuzlada bir cam fabrikası kurmak için anlaşmaya — vardığı öğrenilmiştir. Fabrika dört yılda tamamlanacaktır. Sümerbankın, Rus- ların üç tekstil fabrikan — kurması mevzuunda yaptığı temaslar. Rus fiatları yükseek — bulunduğundan ne- ticesiz kalmıîtır Ancak Sümerbank Heyetinin leri bomboş döndüğü- de söylemek doğru olmıyacak- tır. Sümerbank Rusyadan motor fab- rikaları için işletime malzemesi it- haline karır vermiştir. Mesele Döviz Komitesine sunulmuştur. Yalnız Rus- yayla olan iki taraflı ticaret nor- mal çalışmamaya başlamıştır yılı hesapları lira it- halat, 15 milyon hra ihracat gös- terdiğine göre aleyhimize 16 mil- yon İiralık bir fark vardır. Rus- yaya tütün ihracatı 1,5 milyondan 5 milyona çıkmasına rağmen, 1956 a 4 milyon lirayla lehimize kapa- nan hesap geçen yıl 16 milyon liray- la aleyhimize dönmüştür. Rusyay- la ticaret arzusunun artmasına Tağ- men bu muvazenesizlik, işleri güçleş— tirmektedir. Batı memleketleriyle ticaretimiz, döviz sıkıntısı yüzünden Demırperde gerisine kaym âtır Ama ihracatın azlığı Demırper eyle olan ticari mü- nasebetleri zorlaştırmaktadır. Maamafih her gun yeni ümit kapıları açılmaktadır. Meselâ Başbakan Ja- ponyadan döner dönmez, Demıryolla— rı İşletmesi Umum Müdürü Safa Yal- çuk, Tokyo yolunu tutmuştur. Aslan Bora Bir buçuk sene NATO ziyaretleri Cumhuriyet Hükümeti» "paranın kokusu olmaz" diyerek, memle- ketlerin rengine bakmaksızın dünya- nın dört bucağında krediler ararken, son günlerde NATO ve Avrupa İk- tisadi — İşbirliği — memleketlerindeki temaslarım hızlandırmıştır. - Geçen ay başlıyan temaslar, Mayıs sonu- na kadar sürecektir. Türkiye bu memleketlerin açabilecekleri kredi miktarım tesbite çalışmaktadır. Kre- dinin bir kısmı borçlarımızın konso- lide edilmesine ayrılacak, geri ka- lanla krediyi açan — memleketlerden ithalât yapılacaktır. Müzakerelerin neticesini» ticari menfaatler ve NA- TO tesanüdü arasındaki tayin edecektir. Büyük ümitler aamafih Cumhuriyet Hükümeti hâlen an büyük ümitlerini Serbest Pazar hakkında Pariste yapılan mü- çarpışma | zakerelere bağlamıştır. Pazara "eşit şartlar" la katılmak için Türkiye- nin bazı şartları vardır. Napoleon misali, bu şartlar, para. para ve paradır' Sadece sık sık Parise gi- den Dışişleri Bakam Zorlu — değil, Dışi Cîlerı Bakanlığı Genel — Sekreter Yardımcısı Hasan Işık, Hazine U- mum Müdürü Memduh Aytür ve Ti- caret Vekâleti Müsteşar Vekili Ci- hat trenden müteşekkil iktisadi kur- may heyeti de, Avrupa İktisadi İş- bırlıgınde yapılan konuşmalara ka- tılmaktadır. Kurmay Heyeti, * Türki— yenin yatırım İhtiyaçları hakkında, 1şb1r11g1 teşkilâtına izahat Vermıştır a plân lâfına tahammülü olmı— n iktidarı, muhataplarının zafını bıldıgı için. 10 yıllık bir yatı- rım plânını Avrupa İktisadi işbirliği Teşkilâtına sunmuîtur Tabii ki on - yıllık plânın hazırlanması, iktidarın plân hakkındaki görüşlerinin değiş- tiği şeklinde tefsir edilmemelidir... Plân, Serbest Pazara katılmadan evvel, Türkiyenin 2 milyar 700 mil— yon 'tutarında yatırım yapma runda olduğunu ortaya koymaktadır- Yatırımlar herhalde asgari bir mil- yar dolar dövize ihtiyaç gösterecek- tir. Avrupa memleketleri, bu yardı- mı yapmayı kabullenırlerse Türki- ye de mukabilinde serbest pazara katılacaktır. Ne var. ki, serbest pa- zar memleketleri Alman nya hariç, bizzat kendileri dış yardımı peşinde- dirler. Kaldı ki. Almanya bile mu- azzam miktarlara ulasan — krediler açacak durumda değildir. Herhalde D. P. İktidarı Pariste, ilhamlarım "istiyenin bir yüzü Vermıyenın İki yüzü kara" atasözünden almaktadır. 350 milyon eçen hafta, Amerikan Hüküme- tinin Turkıyeye 350 milyon verdi- ğini gazetelerde okuyanların sevinçle- Ti uzun sürmedi. Zira bu 350 milyon, yıllardır peşinde koşulan 300 milyon dolar değildir. Ziraat memleketine. Türk parası karşılığı olarak satılan buğday ve etin bedelidir. Elindeki banknotları harcıyacak münasip bir mahreç bulamıyan Amerikan Hükü- meti Kristof Kolombvari bir ilham- la bu narayı hususit veya — resmi iktisadi müesseselere kredi açmak i- çin kullanmaya karar vermiştir. Hâlen piyasadan çekilmiş bulu- nan bu 850 milyon yeniden piyasaya dahil olarak para hacmini arttıra- caktır. Amerikan Hükümeti, Türk parası bulmakta sıkıntı çekmedıgı— mizi bilmiyormuş gibi hareket et- mektedir.
