28 Aralık 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

İŞ S İ Z L İ K D ünyanın hemen hıç bir memle- ketinde el emegının tamamına iş bulmak, yani tam istihdamı ger- çekleştırmek mümkün olamadığın- dan, hemen hemen her memleket- te devamlı bir işsizliğe rastlamak ün sasen rekabet ve kâr esasına dayanan bir ekonomi- de el emeğinin tamamına iş bulmak, işçi ücretlerinin düşük seviyede tu- tulmasına engel olacağı için, bu çeşit bir ekonomi İçkide daima bir işsiz zümresinin yedek el emeği olarak ulundurulması arzu bile edilmek- tedir. İşte bu sebepledir ki, ekono- misi liberal - kapitalist bır temele dayanan İngiltere, ekonomik ve sos- yal görüşlerinde büyük gelişmeler kaydettıkten sonra işsizliği tama- men ortadan kaldırıp tam istihda- ma gitmeğe karar verdiği halde, bu kararını uygulamakta mali çev- relerin muhalefeti ile karşılaşmak- İşsizlik, bu şekilde ekonomik mülâhazalarla ve istekle yaratıldık- tan başka bir de istek dışı olayla- rın etkisi ile meydana gelmektedir. Serbest rekabet esasına dayanan bir ekonomide el emeği de herhan- gi bir mal gibi arz ve talep kanu- nuna bağlı bulunmaktadır. Ça- lhışan sınıflar el emeğinin fazlaca arandıgı hallerde doğumu arttır- mağa ve işsizlik olduğu zamanlar- da da doğumları azaltmağa âdeta zorlanmaktadırlar. Bir mala karşı talep arttığında onun istihsalinin çoğaltması yoluna gidileceği ve aksi halde istihsalin azaltılacağı ve- ya durdurulacagı nasıl tabii ise, aynen el emeğinin . de arz ve talep kanununa göre bu şekilde kendi kendini ayarlaması beklen- mektedir. Bu görüş, el emeğinin herhangi bir maldan farksız sayıl- masından ileri gelmektedir. İşsizliğe karşı çare olarak nü- fusun azaltılması veya çoğaltılması- nın yavaşlatılması gibi tedbirlere, nüfusu gerçekten korkunç bir şe- kilde artan Çin ve Japonya gibi memleketlerde başvurulabilir. Fa- kat nüfusun artış temposunun ya- vaşlamasına kadar mevcut el eme- ğine iş bulmak, ister Çinde ve Ja- ponyada ister Turkıyede olsun her lâ_ükümetin başlıca görevlerinden- ir. İşsizliğin nüfus hareketleri ile olan bu bağlantısı dışında başlıca sebebi şüphesiz ki, ekonomik mahi- yettedir. Geı'çekten hiçbir. memle- ketin ekonomisinde mutlak bir durgunluga rastlamak m n de- ğildir. Çeşitli faktorlerın etkısı ile bir ekonomi daima hareket ha- lindedir. İhtiyaçlar ve bunları taki- ben talepler gerek sayı, gerekse çe- şit bakımından hergün değişmek- tedir. Bu değişen ve çoğalan veya azalan ihtiyaç ve talepler karşısın- AKİS 28 ARALIK 1957 a ekonominin davranışı da ona gö- re olmaktadır. Bu sebeple el eme- ğinin de sermaye ile birlikte bir is- tihsal alanından diğerine kaydığı daima gorulmektedır Nüfus hare- ketleri dışında, demografik faktör dışında ışsızlıgın istihsal va- sıtaları ve metodlarındaki değişildik lerle talep değişikliğinden ileri gel- diği kabul edilmektedir. Yukarda sa- yılan faktörler yuzunden el emeği- nin arzı ile talebi arasında bir den- ge kurulamamasının asıl sebebi ço- ğu memleketlerde ve bilhassa bizde plânlı bir ekonomiye iltifat edil- memesidir. Hususi sermaye ve te- şebbüs, ekonominin gerçek ihtiya- cının şu veya bu istihsal alanında veya metodunda olduğuna — karar verdiği takdirde memleketin ekono- mik hayatında derhal bir düzensiz- lik ve onu takiben de bir issizlikle karşılaşmak işten bile değildir. Bu- gün bilhassa Amerika Birleşik Dev- letlerinde istihsal tekniğinin değiş- tirilmesi ve otomasyona doğru gi- dilmesi sebebi ile işsizlik bir hay- li artmıştır. Mesela şapka istihsalinde oto- masyona doğru giden bazı Ameri- kan fabrıkaları ışçılerıne yol ve« meğe başlamıştır. Bunun gibi daha bir çok istihsal kollarında otomas- yona doğru gidildikçe el emekçileri- nin büyük bir kısmının işsiz kalacağı tabiidir. Çünkü misal olarak ele al- dığımız şapka endüstrisi otomasyon sebebi ile boşta kalacak el emeği- nin başka bir yerde iş bulup bula- mayacağı ile ılgılenmemektedır ususi sermaye bunu düşünmekle' mükellef değıldır O, istihsalini ço- ğaltmağa ve ucuza maledip kârını arttırmağa bakar. İstihsal tekniği ile metodların- daki değişikliğin sebebıyet verdiği işsizliğin diğer bir örneği ziraati ilkel usullere dayanan bir memle- ketin makineleşmiş ziraate tedbir- siz olarak ve birdenbire geçmesi ile ortaya çıkan işsizliktir. Bununla eraber bazı mallara karşı talebin artması veya azalması sebebi ile de işsizlikle karşılaşmak mümkündür Meselâ inşaat endüstrisinin tuğla yerine çelik veya cam kullanmağa başlaması halinde tuğla endüstrisin- de bir işsizliklik başgöstereceği gi- bi, çelik ve cam istihsali daha kali- fiye ışçılere ihtiyaç gösterdiğinden ir n meselesi oldu- ğundan tuğla endüstrisinden boşa- lan el emeğinin, bu yeni endüstriler tarafından çekilmesine de imkân ol- mayacaktır. Memleketimizde istihsal tekniği ile metodlarında herhangi bir e- saslı değişildik yapılmadığına gü- re, belirli ve tehlikeli bir hal al- mağa başlayan issizliğin bizde bir yandan nü artmasından, Adil AŞÇIOĞLU diğer yandan da dış ticaret açığı ve idare hatâlardan ılerı geldıgmı kabul etmek zarureti vardır. selâ memleketin kumaş ve d u— ma ihtiyaçlarını — karşılayabilmek için bu alanda istihsalin arttırılma- sı maksadile el tezgâhları yeri- ne fabrikasyona gidildiği takdırde bu çeşit istihsalin daha faz maddeyi a kısa zamanda ışle— yebıleceğı duşunulerek ham mad- e istihsali veya ithalâtı arttırıl- malıdır. Aksi takdirde, bir yandan tezgahlar çalışmaz hale gelecek, ö- te yandan da fabrikalardan bir is- tihsal elde edilemiyecektir Bu su- retle istihsalin eski seviyesinden de daha aşağı düşeceği ve issizli— ğin artacağı t Tarımın ma- kıneleştırılmesı yolıında atılan a- ımların — tedbirsizlikler yüzünden koylu ve çıftçıyı eskı istihsal vası- ta ve metodları zorunda bıraktığı herkesçe bilinmektedir. Bununla beraber, memleketimizde- ki işsizliğin istihsal tekniği ile ta lepte degışıklık gibi organik yan i faktörlere dayanı adıgını hemen belırtmek isteriz. Memleke- timizdeki ışsızlık ve genel olarak e- konomik h taki durgunluk mı cut ıstıhsal kııvvetlerınin du- zenlenmemesi idari ve mali karar- lardaki yanlışlıklardan Deri gelmek- tedir. Memleketin bütün olarak e- kohomık bir ılerleme kaydetmediği gbzonund acak olursa, çılerın İŞSİZ kalmak suretile sebep- sız olarak bir fedakarlıga sürüklen- eri görülmektedir Bununla beraber şurasını belirt- mek lâzımd bizde — işsizliğin bir de demograt'ık sebebi vardır. Gerçekten durmadan artan nüfus, her yıl en az bir milyon insanın doyurulması, barındırılması, oku- tulması ve işe yerleştirilmesi gibi bir zaruretle bizi karşı karşıya ge- tirmektedir. Türkiye mevcut nü- fusunun birkaç mıslını besleyebile- cek imkân ve servetlere sahip bu- lunduğu İçin nüfusu artmasına karşı herhangı bir tedbır alınması bahis konusu olamaz cak, nü- fus artmasının doğurduğ,; gıda, mesken ve çalışma problemlerıne bir hal çaresi bulunmadıkça, nüfus fazlasının faydadan ziyade — zarar doğuracağını tahmin etmek sor ol- masa gerektir. Kanaatimizce mı leketimizde nüfus hareketleri layık oldukları önemle ele alınmamakta ve incelenmemektedir. Halbuki nü- fus hareketlerinin iyice incelenip anlaşılması bıı'çok problemleri ko- layca, çözmemize vardım edecek ve hıze tutulacak yolu gösterecektir. Aksı halde işsizlik milyonlarca ih- n için bir felâket ve dert kay- nağı olmakta uzun yıllar devam e- decektir. 23