14 Aralık 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 9

Dış Politika Fikri alınanlar.. u haftanın başında Bakanlıklar- dan seçenler, Başbakanlık bina- sının önünde mutadın üzerinde bir otomobil kalabalığı — gördüler. Oto- mobiller çeşit çeşit - bayraklar taşı- yordu. Başbakanlıkta, Bağdat tı müslüman devletleri bakanlarının bir toplantısı vardı. Bu toplantı tek- lifini bundan bir müddet evvel Pakis- tan Cumhurbaşkanı İskender Mirza Bunun üzerine Menderes, devletler temsılcılerım Ankaraya davet etmişti. Bu davetten maksat, Bağdat Paktı müslüman dev- letleri ıçınde NATO'ya üye olan tek müslüman devlet Turkıyenın NA- TO'da — müdafaa edeceği — fikirleri dindaş partnerleriyle müzakere et- mekti. Bu maksatla Ankarada iki gün arka arkaya toplanıldı. Toplan- tılara Menderes başkanlık ediyordu. Bu toplantıdaki çalışmalar netice- sinde, NATO azası Türk Başbakanı- na yardımcı olacak bir dosya hazır- landı. Bu dosya muhteviyatı içinde bilhassa iki nokta üzerinde durulu- yordu Bunlardan birincisi Orta Do- ğuya Rus sızmaları, ikincisi ise ta- N mamiyle araplara ait bir tezdi. NA- TO'da Cumhuriyet Hükümeti — Baş- bakanı bir arap tezini müdafaa ede- cek, Arap - İsrail dâvasının arapla— rın lehine hallini isteyecekti. Hem de kimin adına? Hani bizim şuyüz mil- yon liralık petrol alacağımızı verme- yen müttefikimiz Irak adına Menderes bunu tekeffül ediyordu. NATO gibi son derece ehemmiyetli bir toplan- tının arifesinde milletin en azından yarısının reyine sahip — muhalefetin fikrini almaya lüzum görmiyen Cum- huriyet Hükümeti Başbakanı — Bağ- dat Paktının müslüman azalarının fikrini almıya büyük bir ehemmiyet veriyordu Müdafaa silâhları Geçen haftanın sonunda birgün, mutat Radyo Gazetesi sona erip, spiker müzik yayınına geçildiğini haber verdikten bir iki dakika sonra radyo bırden sustu ve davudi sesli bir spiker "son dakikada" alındığını söylediği bir haberi vermeye başladı. Böyle, müzik yayınına ara verilerek okunan bu haber, Başbakanın bir be- yanatıydı. Başbakan bu beyanatında, Amerikanın bir NATO üyesi olan Turkıyeye nihayet vermeye razı oldu- ğu füzelerden dolayı Cumhuriyet Hü- kümetinin teşekkürlerini bıldırıyordu ürkiyenin bu son ce kudret- li savunma silâhı olan fuzelerı Ame- rikadan talep edişinin tarihi hayli eskiydi. Ama nedense Amerika uzun zaman bu talebi cevaplandırmamış- Sonra günün birinde bu güne ka- dar NATO üyelerinin hemen hepsine verılmış olan bu silâhın, nihayet Tür- eye de ver 1lmesı kararlaştırılmış— İşte spikerin "son alın- dıgını söylediği haber bu idi. Artık AKİS, 14 ARALIK 1957 Nike atışa hazırlanıyor Bu bir müdafaa silâhıdır bundan böyle Türkiye de son model füzelerle kendisini müdafaa edebile- cekti. Maliye Ucuzluk peşinde (Kapaktaki — Bakan eçenlerde bir akşam Ankarada, Sümerbank ile İş Bankası a- rasındaki yoldan yukarıya doğru çı- kan ve Cebeci dolmuşlarının kalktı- ğı durağa giden bir yolcu sıraya gi- rip otomobil beklerken etrafına ba- kındı. Genişçe meydanın hemen ile- risinde Maliye Bakanlığı binası ka- ranlıklar içinde bütün — azametiyle yükseliyordu. Yalnız bu karanlık bi- nanın tam ortasına rastlayan kısım- da bir kaç pencere vardı ki indiril- miş ıstorların aralıklarından dışarıya ışık sızıyordu. Bir türlü gelmeyen dolmuşu bekleyen yolcu kendi ken- Allah Allah!. Bu saatte kim çalışır burada böyle?" diye söylen- di. Saat akşamın sekiziydi. — Aralık ayı içinde bulunulduğundan Cebeci- ye dolmuşla gidecek olan adam o- muzlarını silkti. ""Bulmuştu. — Bütçe hazırlıkları vardı, onun için geç va- kitlere' kadar alâkalılar Bakanlıkta kalıyorlardı. Ama ertesi akşam, da- ha ertesi akşam ve ondan sonraki ak- şamlar Maliye Bakanlığının o iki üç penceresmde ışıklar hep yanık kaldı. a bu, Hasan Polatkanın Maliye Bakanı oldugu günden beri hep böy- leydi. Bundan onüç, ondört sene ev- vel Mülkiyenin yatakhanesinde sa- bah zilini beklemeden kalkan tek ta- lebe olan Hasan Polatkan, Cumartesi Pazarları da dahil her gün erken sa- atlerde Bakanlığa geliyor ve akşam- YURTTA OLUP BİTENLER ları ancak sekiz buçuk, dokuzda e- vine dönüyordu. Maliye Bakam ol- mak, Mülkiyenin bu eski mali kısım te_ılebesinin o âdetini değiştirmemiş- Doğrusu istenilirse Maliye Bakan- lığı kolay bir iş değildi. Hele bu gün- erde.. Zira yeni yıl bütçesinin müza- kereleri önümüzdeki hafta içinde Bütçe Komisyonunda başlıyacaktı ve Hasan Polatkan kendisini orada ne- lerin, kimlerin beklediğini mükem melen biliyordu. Evvelâ bir Ismail Rüştü Aksal vardı. Bütçeyi didik di- dik edecekti. Sonra Perid Melen muh- temelen son derece sert tenkitler ya- pacaktı. Gerçi Feridun Erginlerin, Ekrem Alicanların Meclıs çatısı al- tından gitmiş olmaları P. nin Ma- liye Bakanları için bir talıh sayılabi- lirdi ama, Fethi Çelikbaşın kalmış bulundugunu da unutmamak 1lâ dı. Bunların hücumlarına karşı butçe— yi, meselâ bir Sebati Atamanın yar- dımıyla müdafaaya çalışmak tamah edilecek bir durum degildi Ustelik mumi efkârın gözü de bu her seneden çok Bütçeye takılı kalacak— Zira Menderes V. hükümeti bir "hayatı ucuzlatma mücadelesi"ne gi- rişmişti, tedbirler alınıyordu; bunla- rın muvaffak olup olmaması büyük ölçüde Bütçeyle alakalıydı. "Hayatı ucuzlatma mücadelesi" aslında enf- lâsyonla mücadeleydi ve bütçe enf- lasyonıst kaldıktan sonra Ticaret ve nomi Bakanlığı ağzıyla kuş tut- sa, fiat indirmeye muvaffak ola- mıyacaktı. Tatlı vaadler G erçi bu sene Bütçe, Muhalefetin şimdiye kadar iktisadi mesele- lerde ileri sürdüğü bir çok fikir be- nimsenerek hazırlanmıştı. İktisadi Devlet Teşekküllerinin kendi kendi- lerini idare edebilir hale getirilmeleri, banka kredilerinin — spekülatif mak- satlarla tahsisini önliyecek müraka- benin takviyesi, Bütçede tasarrufa riayet olunması gibi Hükümet Prog- ramında yer alan tedbirler, Muhale- fetin senelerden beri üzerinde ısrar- la durduğu meseleler arasındaydı. Bu bakımdan tenkitçi hatipler ko- nuşmalarına muhte elen "Bunlar hep iyi ama..." şlıyacaklardı Zıra aynı vaadlerı 19551 1956 ya bağ layan aylarda da duymuşlardı O sı— ralarda meşhur Randall kendisinden de meşhur Yardım teranesiyle ve tidar organlarının çaldıkları davul zurna sesleri arasında gelmiş, onu Karşılamak için olacak Menderes IV. hükümeti yeni bir iktisadi politika- nın açılış merasimini yapmıştı. Büt- çe Komisyonunda konuşan o zamanki Maliye Bakanı -Nedim Ökmen- eko- nomide hakiki mal ve hizmet arzı ile karşılanmıyâcak şekilde munzam ve aşırı talep yaratılmıyacağını, Bütçe politikasının mali istikrarı tesis ede- cek tarzda ayarlanacağını, İkti- sadi Devlet Teşekküllerinin zaptı rapta alınacağını, Bankası ve diğer bankaların kredilerinin kont- ra edileceğini, iktisadi kalkınma ve 9