20 Nisan 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

ŞU TALİHSİZ MUHAFAZAKARLAR e I ngilterede hemen şu anda seçim- lere gidilse, mücadeleyi —muhte- melen İşçi Partisi kazana aktır. A- ra seçimleri Muhafazakar Partinin taraftarlarının azalm kta olduğunu göstermektedir. Bu değişikliğin ilk bakışta talihsiz Süveyş seferinin neticesi olduğunu düşünmek müm- kündür. Fakat İngiliz halkının dış meselelere olan ilgisizliği böyle, bir izahı kifayetsiz kılmaktadır. Hatta birçok İngiliz, eski İmparatorluk günlerini hatırlatan Süvevş seferin- den gurur bile duymuşlardır. Sete- rin yarıda durdurulmasından dolayı da İngiliz Hükümetinden çok Ame- rikaya kızmışlardır. Dış siyaset, halktan ziyade, Ingılterenın şa- şaalı devirlerini bir türlü —unuta- nuyan bazı Muhafazakâr milletve- killerini ısyan ettırmektedır Faka Sa lısbury nin istifası rağmı âsi milletvekilleri MacMıllan ın ızın- den gitmek zaruretini anlıyacak ka- dar siyasi zekâya sahiptirler. Muhafazakâr Partinin prestijini kaybetmesinin sebeblerini takip et- tiği için iç siyasette aramak gerek- mektedir. Partinin ileri gelenlerin- den birçoğu nasıl dış siyasette İm- paratorluk — devrinin hatıralariyle yaşıyorlarsa, iç sıyasette de eski li- beralizm günlerini unutamamışlar- dır. İsçi Partisinin temellerini attı- ği refah devleti"ne düşmandırlar. Günün icaplarına uyan modern bir muhafazakârlığı mudafaa eden But- ler gibi uyanık liderleri affetme- mektedırler İşçi kitlelerinin pazar- hk kudretini arttıran tam istihda- mın aleyhindedirler. Sendikalara meram anlatmak için patronların daima başvurabileceği bir işsiz kit- lesinin bulunması gerektiğini düşün- mektedirler. Yüksek gelirleri ceza- landıran ağır vergilerin kaldırılma- sını ve her türlü iktisadi yasağa son verilmesini istemektedirler. Hükü- met yıllardan beri iktisadi ve sos- yal zaruretleri Parti üyelerinin te- mayülleriyle uzlaştırmağa çalışmak- tadır. Fakat uzlaştırma teşebbusle- rinin her zaman muvaffakiyetli ne- ticeler verdiğini ıddıa etmek güç o- lacaktır. Muhafazakâr Hükümet, is- tese de ıstemese de, taraftarlarının dar görüşlü temayüllerine tercü- man olmaktadır. İktisadi kontrolların kaldırılma- sı, fiat yükselmelerine yol açmıştır. Yıllardanberi muntazaman yükselen fiatlar, ufak gelir sahiplerinin şikâ- yetlerini çoğaltmaktadır. Fiat art- maları, İngiliz lirasının değerini tehlikeye atmaktadır. Diğer taraf- tan, sendikaları haklı olarak zam istemeğe sevketmektedir. Muhafa- zakâr Hükümetin ücretleri arttır- mamak yolundaki bütün gayretlerı- ne rağmen, grev veya tehdidi altında artan ücretler Ingılız Tirası- nın değerini yeniden tehlikeye at- AKİS, 20 NİSAN 1957 maktadır. Muhafazakâr hükümet, son zamanlardaki bütçe fazlalarına, kredı tahditlerine rağmen bu duru- son vermemiştir. İngiltere daimi enflasyon tehdidi altındadır ve üc- retlerin kârlar ve iratlardan çok ya- vaş artması, İşçi kitlelerinin mem- nuniyetsizliğini daha da çoğaltmak- B adır. Eden zamanından beri Muha fazakârlar hususi yatırımları teşvik için yüksek karlara taraftar olduk- larını saklamıyorlardı. Bununla be- raber, 1956 yılında sanayı sektörü istihsalinde en ufak bir artma görül- memıştır. Fiatlar ve kârlar yüksel- miş, istihsal yerinde saymıştır Böy- e bir durumda Mac an'ın işçileri zam talebinde bulunmamaya davet etmesinin dinlenmiyeceği aşikârdı. Nitekim büyük ölçüdeki son grev- ler ve zam talepleri Muhafazakâr Partinin takin ettiği siyasetin tabii neticeleridir. İşçi kitleleri Muhafa- zakâr Partinin iktisadi ve sosyal sıyasetının fiatını sadece kendılerı— nin odemesını kabul etmemektedir- ler. Bunun için de, İngiliz iktisadını alt üst etmek pahasına da olsa ses- lerini işittirebilmek imkânlarına sa- hiptirler. Bununla beraber Ede gibi Mac- Millan Hükümetinin de orta ve yüksek gelirli sınıfların lehindeki si- yasetlerinden vazgeçmek niyetinde olmadığını gösteren temayüller mev- cuttur. Kiraların serbest bırakılma- sı hakkındaki kanun projesi, sosyal güvenlik müesseselerinden faydala- nanların mali iştiraklarının arttırıl- ması ve muhalefetin "zenginler için bütçe" adını verdiği yeni yıl bütçe- si, bu temayülü ifade etmektedir. Kiraların serbest bırakılmasını bazı iktisadi mülâhazalar haklı gös- terse bile. bu karar mahdut kazanç - hların gelırleı'ınden bır ısmının irat sahiplerine nakli neticesini verecek- tır İşçi Partisinin İktidara gelınce evleri millileştireceğini ilân etm Muhafazakâr Partiye verilmiş ener- jik bir cevaptır. osyal hizmetlerin kalitesini art- tırmadan aidatları yükseltmeyi dü- şünmek te az gelirlilerin vergilendi- rilmesinden başka bir şey değildir. Muhafazakar Hükümetin ihtiyatlı hareket etmesine rağmen, bu mese- leler önümüzdeki günlerde büyük gürültülere ve sosyal huzursuzluk- lara sebebiyet verecektir. Son İngiliz bütçesi de orta ve yuksek gelirli sınıfları tatmin gaye- sini gütmektedir. 100 milyon İngiliz İirasını bulan vergi indirmeleri orta sınıflan ve iş adamlarını memnun etmeğe çalışmaktadır. Askeri mas- raflarla kısılması, büyük ölçüde bütçe fazlası ortaya çıkarmaktadır. Bu fazlalığın tamamının İngiliz li- rasını kuvvetlendirme yolunda kul- Doğan AVCIOĞLU lanılması beklenebilirdi. Fakat Mu- hafazakâr Partinin yeni ümidi, Ma- liye Bakanı Thorneyc roft'un herşey- den evvel araseçimlerinde çekimser kalan Muhafazakâr seçmenleri ikna etmesi lâzımdı. Yeni bütçe orta sı- nıflara zenginleşme imkânı getirdi- ğini iddia etmektedir. İki bin İngiliz lırasının üstündeki gelirlerin aman- z düşmanı müterakki gelir vergisi hat'ıfletılmektedır İngiltere'de ha- len gelirleri iki binin — üstünde 280 bin mükellef —mevcuttur. Yeni indirmelerin ağır vergilerin çalışma cesaretini kırdığı orta sınıfa men- sup birçok kişiyi kazançlarını art- tırmaya teşvik edeceği umulmakta- . Bu kararın 2 binin üstündeki gelırlerı 20 12 nisbetinde çoğaltaca- ğı hesaplanmaktadır. endikalara karşı, ücretlerin halen ?0 5" ten fazla arttırılmasının iktisaden olmadıgını iddia eden hükümetin bu d da işçi kitlelerini ikna etmesi çok zor olacaktır. Diğer taraftan çocuklarını Saint Paulus, Eton gibi husust mekteple- re gönderen ailelerin bu masrafları gelırlerınden ındırılmekte, böylece- gelirin bu kısmı vergiye tabi olma- ktadır İngilterede tahsil, pren- sıp ıtıbarıyle bedavadır. Fakat orta sınıflar için çocuklarını, İngilterenin düne kadar bütün seçkinlerini yetiş- tıren husıısı mekteplere göndermek son der meseledir. Bu karar, herhalde orta sınıflar nezdin- de Muhafazakâr Partinin prestijini arttıracaktır. Fakat aynı zamanda isçi kitleleri ve orta sınıflar arasın- aki anlaşmazlık mevzularını da ço- ğaltacaktır. Kısacası, ihtiyatlı hare- ket etmesine rağmen. Muhafazakâr Hükümet orta ve yuksek gelirli seç- menleri himaye eden bir siyaset ta- kip ettiğini gizliyememektedir. Bu da, İngilterede gitgide artan sosyal huzursuzluğu teskin edeceği yerde kuvvetlendirmektedir. Gelecek seçimlerde İşçi Partisi sosyal fikrinden mülhem müsbet bir programla ortaya çık- maya muvaffak olursa ekseriyeti elde etmekte güçlük çekmiyecektir. Zira orta ve yüksek sınıflar seçmen- lerin çoğunluğunu teşkil etmemekte- dir ve bütün tavizlere rağmen artan iktisadi güçlükler orta sınıflara rey verenlerin çekimser kalmasına mâni olamıyabılır 1954 yılından beri işçi Partisi, yeni bir doktrin üzerinde duşunmekte ve sosyalızmın yeni ga- yelerini tesbit etmeğe çalışmakta- dır. İşçi Partisi sosyal gayelerle ik- tısad" zaruretleri birleştirmeye ve bu gayeleri müşahhas hakikatler haline getirebileceğine kitleleri inan- dırmaya muvaffak olursa, sadece In- giltereye yeni ümitler getirmekle kalmıyacak, diğer dünya memleket- leri için de iyi bir örnek teşkil ede- 15