22 Eylül 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 4

YURTTA OLUP BİTENLER Muhalefet Perdenin önünde eçen haftanın ortasında bir gün, İstanbulda Köprüden Heybelia- daya kalkan Vapurlardan birinde mu- tad olmayan bir yolcu vardı. Yolcu- nun denize girmek için Heybeliadaya gitmediği belliydi. Zaten hava da de- nize girmeye müsait olmaktan hay- li uzaktı. Fakat bahis mevzuu kim- senin cebinde öyle bir kâğıt vardı ki bu haftanın sonunda bile bütün Tür- İsmet İnönüyü yarı resmi şekilde ziyarete gidiyordu. Ziyaret tam manasile yarı resmiy- enel Sekreteri İs- adına konuşa di. Zira Hür. P met İnönüyle partisi mıyla umumi efkarın alâkası o nok- taya çevrilmişti. Zaten basın, bu par- tiye karşı olan sempatisinden bir şey kaybetmemıştı ve bunu her fırsatta izhara hazırdı. Yeter ki fırsatları Hürriyetçiler yaratabilsinlerdi. Ha- kikaten parti ileri gelenleri gazete- lerden çok kolaylık görüyorlardı ve bu hal bilhassa C.M.P.'yi kıskandı- rıyordu. Recep Pekerin evindeki toplantı Parti Genel Idare Kurulunun top- lantısıydı. Buna zaman zaman Mec- lis gurubu azaları ile Istanbul teş- kilâtının başındakiler de katılmışlar- dı Fethi Çelikbaş, mutad coşkunlu- u ile, gazetecilere toplantı sonunda "fevk lâde mühim" haberlere intizar etmelerini soylemıştı İşte o "fevka- lâde mühim" haber, — Heybeliadaya İnönü — Gülek — Karaosmanoglu Üç ahbap çavuşlar caktı, ancak mülakata hususi bir ha- va hakim olacaktı. Arkadaşları buna karar yermışlerdı O görüşmeden bir gün sonra da mesele aleniyete intikal ettirilecektı Hakikaten de öyle o lbrahım Öktem Heybelıadaya doğ- ru giderken Hür. P. nin, rahmetli Re- cep Pekerin evindeki toplantıları so- na ermişti. Parti, bir muhtıra ile öte- ki muhalefet partilerine müracaat edecekti. Maksad, çocuğun artık is- mini koymaktı. Hür. P.'ne göre işbir- liğinin muğlak halden — kurtarılması lâzımdı. Muhtırada bunun esasları or- taya konuluyordu. — Muhalif partiler bunun üzerinde görüşmeliydiler. Recep Pekerin evindeki toplantılar etrafında -bu ev, Hür. P.'nin İstan- bul il merkeziydi- güzel bir hava ya- ratılabilmiş ve gazetelerin de yardı- 4 giden İbrahim Öktemin cebindeki kâ- ğıtta yazılıydı. Hür. P. kendisine mahsus akade- mik hava içinde, Muhalefet Partileri arasındaki işbirliğinin teorisini ha- zırlamıştı. İşbirliği ne için yapılacak- tı? İşbirliği nasıl yapılacaktı? Muh- tırada Hür. P.'nin bu mevzudaki fi- kirleri vardı. Recep Pekerin evinde beliren kanaate göre memleketin en mühim meselesi rejim meselesiydi. Vatandaşa anlatılmalıydı ki demok- ratik mücadele demek, bugünkü mü- cadele demek değildir ve durum ta- mamile anormal bir durumdur. Mev- cut şartlar kalkmadan Demokrasi- den bahsetmenin imkânı yoktur. Mu- halefet partileri her şeyden evvel seçmeni tenvir vazifelerini, hiç ol- mazsa iktidar — partisinin kendısıne lâyık gördüğü — imkânlardan istifa- Bu, demokrasi- Muhalefet partileri, kütleleri serbest deyle yapmalıydılar. nin alfabesiydi. taraftarlarını ve şekilde tenvir edemediklerine göre rejim hastaydı. Tedavisi lâzımdı. Mu- halefet liderleri koalisyona çağırılı- yorlar ür. P.'ne göre Muhalefetin temel meseleleri şımdıden ele alınmalı ve halkın karşısın sağlam, yerleşmi niyetlerle çıkılmalıydı 1958 seçimle- rinde kurulacak olan Meclis bir nevi Kurucu Meclıs olmalıydı ve Muhale- fet seçimlere girerken bu Meclisi, işi- ni bitirir bitirmez — dağıtacağı, yeni şartlar altında tam demokratik ve klâsik seçimlere gideceği taahhüdü- nü millete vermeliydi. Çalışma süresi bir buçuk yıl olarak tesbit edilmeliy- di. Bu müddet içinde Anayasa ele a- lınmalıydı. Demokrasinin temel mü- esseseleri kurulmalıydı, — rejim ala- turkalıktan — kurtulmalıydı. Hür. P. Cumhurbaşkanlığı müessesesi üzerin- e de ehemmiyetle duruyordu. Bu makama partilerin üstünde, müsta- kil hüviyetli, muhterem bir şahıs ge- tirilmeliydi. Ta ki partiler arasında- ki ihtilâflar- bir gün onu niyet telkin eden ellerine tevdi edılebılsın Cumhurbaşkanı, vazifeleri meyanın- da bulunan hakemlik işini rahatça yapabilsin. Hur. P. rejimi emniyet altına alacak bazı müddetleri de, ba- zı tahditleri de muhtırasına almıştı Bir defa şartlar normal demokratik mücadeleye — müsait hale getirilince her parti tek başına iktidara gelmek için ortaya atılırdı. Fakat o şartları şimdi elbirliği ıle gerçekleştirmek lâzım a da oturulup konuşulmalıydı Hur P. kendi fikir- lerinin kabulünü değil, onlar üzerin- de müzakere anılmasını talep edi- ordu. Muhtıra,fikirlerin toplu halde 1fadesınden ibaretti ve bir üzake- reye davet" hüviyetinden başk hü- viyet taşımıyordu. —Elbette ki Ööteki partilerin de görüşleri vardı. Bun- ların ifade ve müzakeresinden işbir- liğinin prensipleri çıkarılacaktı. İbrahim Öktem o akşam Recep Pe- kerin evine döndüğünde, kendisini heyecanla bekleyen arkadaşlarına İsmet İnönünün muhtırayı çok mü sait karşıladığını ve teşebbüsü des— tekleyeceğini bildirdi. Zaten C.H. Genel Başkanı Muhalefet partileri a- rasında bir anlaşmanın daima şampi- yonu olmamış mıydı ve partisini o yola suruklememış miydi ? İbrahim Öktemin — arkadaşlarına anlattığına göre İsmet İnönü h keti "müsbet bir hareket" etmişti. Bir çok hususta muhtıradaki fikirlere şahsen iştirak ediyordu. Partisinin yetkili organları bunları tetkik edeceklerdi. Yetkili organların başında Parti Meclisi geliyordu. İb- rahim Ökteme göre C.H.P. Genel Başkanı arkadaşlarından — müzakere açılması için — mutabakat talebinde bulunacaktı ve girişilecek müzake- relerde muhtıradaki niyetlerin esas olmasını isteyecekti. C.H.P. de her AKİS, 22 EYLÜL 1956