1 Ocak 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 6

B H lerinin - munhasıran sanayi bakımından dahi olsa- beraber mü talca olunuşu, d — Ana sanayic iltisak edecek olan tâli sanayi müesseselerinin -hattâ hususi tesebbüslere terkedilecek olsa dahi- devletinm umum? tasvip ve murakabesi altında kurulması, kararı, Türkiyenin bu yeni iktısadi kuruluş hareketine tamamile devrimize has bir yeni içtimai mana izafe etmiştir. Bu evvelâ şu demektir ki: Yeni Türk devleti, milli sanayii, millet içinde bütün iktısadi müna- sebetlerin hem temeli, hem de iskeleti telükki etmektedir. Saniyen şu da demeklir ki, cemiyet içinde yüksek tekniğin ve büyük sermayenin mücessem ifadesi olan sanayi siştemi üstünde devlet kendi hâkim mülkiyetini (1) tesis etmekle cemiyet hare- ketlerinin mekanizmasını bilfül elinde bulundurarak klâsik devlet şekillerinden ve telâkkilerinden ayrı yeni bir milli rejime filen vücut vermektedir. Hareketin birinci manası başlı başına bir idrak hamlesidir. Çün kü daha bir kaç sene evvele gelinceye kadar en büyük fikir mü- nakaşası diye «sanayi mi? zirnat mi?» gibi hayide mevzular üstünde enerji israfi mübah görülen bir intikal safhasından son ra milli şanayi sisteminin strüktürel mahiyetini tamamile tebarüz attiren bu yeni telâkki, her seyden evvel bir terakkidir. Hareke- tin ikinci manasına gelince, bu, birinctiden de daha mühimdir. Çünkü modern sanayi demek, kısaca yüksek teknik ve temerküz etmiş sermaye demektir. Yüksek teknik ve büyük sermaya ise asri bir cemiyetin içtim&i vasfını, mahiyetini ve mukedderatını tayin eden unsurdur. Muasır camiyette yüksek tekniği ve müte- merkiz sermayeyi kim kullanıyorsa cemiyete o hükmeder. Bugün yüksek tekniğa ve büyük sermayeye filen sahip olmıyan devlet, vatan hudutları içinde çarpışan zit menfaatlere filen müdahele iktidarından mahrum bir âviz bekçi &ihidir. (1) Devletin hâkim mülkiyet: Ağmez bittahi hi bir zaman ferrit mülkiye- tin inkürı ve tasfiyesi demek dağilâir Iklisadi teşebbuüslerde ferdi! mülkiye- tin kül haltn Ge tasfiye olunduğu, kbettğ umum! istihlâkin bile devlel plânı içine glmdığı Sovyet, rejimml İle Türk devletçiliğini mukaya se edenlerin ha- Lazı bilhassa bu muktayı lâyıklle idrak elmemelerirden geliyor.