1 Ocak 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 19

t nu - at ıl- Hn ni ır 2) niş ndl e- fık olmaktan pek uzaklır. Yaptılkları iş de bittabi ona göredir. Hayzada umu- miyetle amele randımanlarmdan şikâyet edilir. Halbuk!i bu hususta kaba- hat nmelenin kendisinden ziyade, yarım asırdan beri daimi amele teşkilât ve tesisalı vücüde getirmeyen idarcsizliktedir Âmiller istedikleri ameleyi ahvali udiyede kolaylıkla ve ucuz Ücretlerle bul- mükla olup, istihsalâtlarını da mühim nisbette arttırmadıklarından, yani arzı is talebine umümiyetle faik bulunduğumdan ne de alsa hüvük sermuye ler vaz'ına (immobiliratlon) vabeste bulunan koloniler tesisine lüsum gör- memektedirler. Halbuki daimi amele olaursa bunun İçin yapılacak İmmahili- sation'nun faiz ve amortismanını alınacak farla randımanlar fazlasile te- lâfi edöceğine şüphe yaktur. Bundan mada dalmi amele meselesi yalnız iktızadi değil, aynı zamanda pek mübtem olan içtimni bir mestledir. Son sene zarfında 25 bin ton kömür ixstihsaline bir vefat vak'asının- isabet etmesinin başlıca sebebi de daimi amelemiz bulumamazaıdır.» Türk köylüsünün aklı selimline en canlı misal kömür havzasındaki hu ça- lışma tarzıdlır, Bugünkü çalışma şeraiti dahilinde daimi ameleleşmenin hayatına mal ola- cağını bilen Türk köylüsü ayda anocak on beş gün amelelik ettikten sonra yine touprağıa. ve güneşe kaçıyor. Bu çalışma tarzı köylülerimizin insiyaki bir nefis müdafanasından başka birşey degildir Halbuki rasyonel hir köümür iktısadiyalı dalkmi ve ihtişaslı nmele ister Şirketler iİse garantili kömür fiyatlarına ve rahat işlenir zengin kömür u- eaklarına malik oldukca 'Türk köylüsünün ncemi, fukat ucuz işini her şeye tercih edeceklerdir Makineleştirmek ve rasyonellestirmek: 8 — Maliyet fiyatını düşürmek iein randımanı arttırmak lAzımdır. Runun da başlıca şartı, ileri tekniğin havxaya girmesidir İstihsalâtın makinelestirilmesi ve rasyonelleştirilmesi sayesinde amele bü- şına İstihsali en aşağı 9o 25-30 arttırmak kubildüir Bugünkü çalışma metotları kömür havraxını tahrip edicj muhiyeltedir. Al. manların Raubbau dedikleri yağma işletme sistemi kömür servetimizi ndetü talan etmektedir. Başka memleketlerde d0 santimlik damarlar hile işletilir- ken biz üc bir metrelik damarlar bile bir daha işletilmez bir halde terkedi- Up bırakılmaktadır. Kömür havzamızın tasyonel bir çalışma tarzınn şiddetle ihtiyacı vardır ÜUcuz malzeme: 8 — İşletme için Jâxımgelen muhtelif malzeme, muhtelif şirketler tarafın- dan ayrı ayrı ve çok kerre mutavassıtlardan saltin uliındığı için pahalıya malolmuktdır. Malzemenin toptan ve bir elden mübayaası maliyet fiyatımın inmesi üzerinde muühim bir tesir yapabilir. Toplu işletme: 4 — Bugünkü istihsal dağımılı ve birbirlerinden uzak ocaklarda yapılmak- tadır. Bu İse mallyet fiyatını yükselten en mühkim bir unsurdur. Yukarda zikri geçen rapordan şu parçayı da verellim: 10