1 Ocak 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 17

etle dir ark iyet elki dlı ü - gö Jet miş cih a Şi « n e ada âli» ıki dır ize- rde yon ba» Bu- bo âbhe leZz. ni - hür faslı içinde toplıyarak ton başına 25 kurus koyduk. Hakikatta bu işler için sarfolunan meblâzlurın ton buşına isabet eden miktların 25 kuruştan çok uşuğuda olması da kuüvyetle muhtemeldir Halbuki Almanyada bu masraf ton haşına 509 kuruşu huluyor. Nakliyal Yas fındaki masraf bizde ton başına 130, Almanyada 3 kuruşlur Bu, ocakların birbirlerinden uzak ve dağınık olmalarından ve tahmil ve- xajlinimn iptidailiğinden ileri geliyor. Günde tek başına 3-6 bin ton iztihsal yapan ocaklar diğer kömüreti memleketlerde umura adiyeden iİken, bizde bülün hayzanın islihsalAtı 41-5 tonu aşamamaktadır. Burada da sadece orşanizasvon hatasından ileri sclen bir masrafla kargıla giyorur. Vergiler faslında şirketlerimizin azam! himayeye tâbi tutuldukları görülü- yor. Ton başına bizde gayet geniş hir hesanpla 15 kuransa karşılık, Âlmanyada 22 kuruş versi düşmektedir. Mesarifi umumiye, Almanyada Lan başına 19 kuruş tutarken, bizde 60 kuruş koyduk. Belki bu suretle hakikatın dununda bile kulıyoruz. Bu faslın da bizde çok yüksek alması yine organlsasyon ve idare hozukluklarından İHeri gelmektedir. Bütün bu hesaplara göre bir ton lave kömür için elde ettiğimiz vasati fob fiyat 590 kuruştur. Buna sermaye servisi (fuiz ve amurlisman) için de 100 kuruş ilâve edersek 690 kuruş, yuvuarluk hespe 7 lira vapar- Bugünkü istih- sal şariları ultında meliyet fiyatının bundan vukarı oldufunu hiç zannet- miyoruz. Dahili satış fiyatları ise yinc vasati 10 liradan aşağı değildir. O halde ton başına en nt 3 lira saf kazanç vardır. Hiç bir kömür memleketinde bu kadar yüksek kâra tesadülif edilmez. Dahi- H kümür istihlâkimiz 850 bin ton hesap sdillyor. Bu, vasati on lira satış fiyatı üzerinden 8 buçuk milyon lJiralık bir iştir. Elde vülen kârın da usgati iki buçuk milyon lira tautması lâzımgelir. Demek ki, kömür şirketlerimiz us- gari ©p 20 hir kâr normusile çulışıyorlar İstihsalâtımız dahili istihlâkimzden yüksek olunca fazlasım ihraşç vtmek zaruüreti vardır, Cihan kümür fiyatları, bilhussa İngiliz Llirasının düşük oi ması yüzünden, çok aşağı olduğundan rekaLlet edebilmemiz iİçin bir ton Jave kömürü fob zami 12 şiline yani 420 kurusş, bugyünkü maliyet flyatına nishet- le 380 kuruş aşağıya satmak inabeder, İste kömür şirketlerimiz, hu hariç satışlardan yaptıkları zararları üne sil rerek dahili fiyatların yüksek tultulması lüzumunu iddia ediyorlar. İhracat yapmak zarureli dalma dahili fiyatların yüksek kalmasını ienbet tirdiği takdirde Türkiyede ucuz cnerji dayasımı halletmenin imkânı yak- tur, Biz hugünkü cihan kömtür fiyatları karşısında herşeyden öncede şimdilik iharacattan xiyade dahili istihlâki urtdurmak suretlle istihsalimizi yükselt- mek Mecburiyelindeyiz. Halbuki dahili istihlâkimiz kömür fiyallarının pas- halılığı yüzünden aşağı yukarı verinde saymaktadır. Garntili dahili yüksek fiyatlar pahasina ihraoant yaparak, fazla istihsali roulize vlmek yerinç, âahili fiyatları ucuzlatarak vahdetli bir enerji siyaseli takip ederek dahi- N istihlâki arttırmak, kömür siyasetimizin hedefi olmalıdır.