1 Ocak 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 32
1923 çeresinde Umanyala bür don radea İdmdrünün taket HüRi - MA A n n ; K Haai A rr 6 & a iş L ; N Yani biz komürü Almanyaya nazaran 1,25 defa, İngiltereye nazaran 1,3 defa Amerikaya nazaran 2,5 defa daha fazlaya almaktayız. Halbuki Türkiyade maden amelesine verilen gündelik hemen her memlekettekinden az oldu ku gibi havzanın joolojik vaciyeti ve kömür serveli ilibnrile de ihracı Küç- leştirecek bir halı yoktur. (1) Hele istihlâk mahallindeki fiyat farkı büsbutüun başkadır. Meselâ istihsal mahallerinden takribon nyni mesafcde olun Berlim ve Ankara şehirlerinde- ki kömür, kok ve Hnyit fivatlarını karşılaştırırsak bun farkı daha bariz su- relle görüruz: 1931 senesirde Barlimle bir toa mader kimüünün vesali sıtış Byalı 12 Lire a v BKDA iy bT iy a ü , barümde , . kol " M m di g H LEİRZ ü Sir DN ç ğ n u " gea 5i y Ve üllMe y SD BAA MNY y ç gd Ka ARİRNİA (. Va b x Yani maden kömüründe bıkriben bir misli, kok kömüründe iki buçuk misli, finyitte 3 misli bir fark. Fliyat seviyesinin indirilmesi hususunda düşünce- miz şuduür: Istihlâk mahallindeki Fiyat #tihsal ve nuklive ücretlerinin bir tubiidir. Bu ücretlerin yekdiğerine nisbeti moraleketimizin ekserl yerlerinde (meselâ Ankarada) 1:1 dir. Bunlardan istihsal fiyatının indirilmesi ancak tedricen ve istihlâk miktarının arlmasile mütennsiben mümkün olabilir. Bu da ya- kin zaman için axzumi oluruk bugünkü fiyat seviyesinde 1/4 nihuyot 1/3 ne baliğ olabilir. Halbuki naklive ücretinde bu fiyat birden 1/2 hattâ 3/4 nis- betinde dGüşürülebilir ve fazla nakliyat ile bu indirilen miktar telâfi oluna bilir. Bu suretle istihsal fiyatımdan 1/1 nakliye ucrelinden 34 ki Lakriben yurı yarıyn ucuzlatdacak kömür küçük satıcının amansız ihtikârına terke- dilmeden her İstihlâk mıntakasında tesis olunacak umumi depodan tevzi olunursa kömür Türkivemizde de lüküs bir meta olmaktan çıkarak harcı âlem bir mahruk sınıfına dnhil olacaktır Üçüncü mesele kömürün istihlâkini daha iyi bir hale koymak için onu işle- dikten sşonra mahruk pazarına çıkarmaktır. Taş kömürü ve linyitten kok istihsali, liynitten Briket yapılmuısı gibi. Bu suretle daha temiz, dahba elverişli bir mahruk elde edileceği için şüphesiz daha şayanı tercihtir. Yal- nız halırdan çıkarmamak lcap eder ki bu işler meselâ demir istihsali, yol için zift istihsali, kimya kanayi ve saire ile alâkadar değilse Tiyalı yüksel- teceği için yayılmaya da nisbelen engel olabilir. Binaenalevh bu şekilde iş- Temelere sırf daha müsnit mahruk balımından değil de kömürden başka süretlerle de istifade etmek ve havi olduğu diğer maddeleri de kıymetlen- (D) Bu hususla Vedat Nedim Bey arkadaşımızın hu nüshadaki yazısşını, mü racas! g2 y e mer a & "e x — w g ç —.» hi
