1 Ocak 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 14

Bu kadar zengin ve iyi kaliteli bir kömür haysasına, hem da deniz kıyısın- da malik bulunan bir memlekelin pahalh enerji dayasile karşılaşransı, cid- den tetkika değer meraklı bir mevsudur. Pahalılık neden ileri geliyor?. Yaptığımız tetkiklere göre vardığımız notice sudur: Pahalılık, hersşeyden Önce şirketlerin fazla kâr etme arzularından ileri ge liyor. Bugün kömür havzamızm talihine ve kömür plyasamıza hükim — bulunan dört şirket vardır: Breğli şirketi - Kozla kömür Iş gsirketi - LDürk iş sirketi - 'Türk kömür madenleri anonim sirketi. Bu dört şirket, kömür istihsalâtımızın ©4 90 nını temin etmektedir Ve aralarında milşterek bir «Satış hürasna teşkil ederek iç fivatları vüksek bir seviyede lukmnak icim anlbıştışlardır. Deyletin kömür icin koyduğzu gümrük resmi, ecnebi kömürlerinin iç paxzur- larda rekabeline mani olacak kadar yüksek olduğundan dahili Ciyallar ta- mamile bu sultış bürasunun munoupolüne terkolunmuş demektir. Kontenjan sivaseli de cenebi kümürler için mutluk bir memnulyet temin ebtmişlir. Ayrıca hükümet: 1 — Küsumu nisbiyi ©, & den . 1 © indirmekle 4-5 yüz bin liralık. 2 — Mevaddı infilâikiye fiyatını N21 kuruştan 150 kurusa indirmekle de 60-70 bin liralık bir fedakârlıkta bulunmustur. Bütün bu yüksek himayelere rağmen kömür şirketleri dalma zarar ettik- lerini iddia. ederler ve fiyatları indirimnezler. Bakalım bu iddia ne dereceye kadar yerindedir” Herşeyden önce şunu söyleyelimi ki, bizde biltün diğer sanuyi şubelerimizde olduğu gibi, kömür sanayiinde de maliyet fiyatı bir sır gibi gizlenmektedir. Halbuki, bütün diğer memleketlerde maliyet fiyalı muntuzaman bütün üun- surlarile ilân edilir. a Almanyada 192) senesinde İktısat Nezareti tarnimdan hazırlanınış mualiyet fiyatı unsurları cedveline göre üç Alman kümür şirkelinin mallyet fiyatı- nı mukayeselerimize esas alarak aldık, O cetveli aynen basıvoruz: () Masrafın neyv'i Ücretler Maaslar Dirak Damir va mandin Mevaddı infilâkive Taşaat malzemesi Yağlar Sar malzemı Buhar, ceryan YEKUN (*) BHerhig-Tüngs; - Bergwirtschatlie 14 $ Handbuch